تجمع خوشخیم سلولهای ملانوسیتی درپوست با عنوان خال ملانوسیتی شناخته میشود. براساس محل قرار گرفتن ملانوسیتها در پوست، خالها را به سه دسته کلی تقسیم میکنند که عبارتند از: خالهای پیوستگاهی، خالهای مرکب و خالهای داخل درمی. این سه نوع خال در واقع مراحل مختلف تکامل یک خال ملانوسیتی است.
اکثریت خالها اکتسابی هستند و از دوره کودکی به تدریج روی پوست ظاهر میشوند. برخی از خالها در سن بلوغ یا در دوران حاملگی ایجاد یا تشدید میشوند. تعداد خالها تا 30 سالگی افزایش مییابد. در یک فرد بزرگسال به طور متوسط 20 تا 30 عدد خالوجود دارد. افرادی که در معرض نور آفتاب بودهاند تعداد خال بیشتری دارند.
مراحل تغییر و تکامل خالها
در دوران کودکی بیش از 90 درصد از خالها از نوع پیوستگاهی هستند یعنی ملانوسیتها در محل اتصال درم و اپیدرم تکثیر و تجمعیافتهاند. با مرور زمان ملانوسیتها به داخل درم مهاجرت کرده و در آن جا هم آشیانه تشکیل میدهند که به صورت خال مرکب دیده میشود. در سنین بالا تکثیر ملانوسیتها در محل اتصال درم و اپیدرم متوقف میشود و فقط توده سلولی در داخل درم باقی میماند در این صورت به آن خال داخل درمی اطلاق میگردد. زمان تبدیل خالها به یکدیگر ثابت نیست. شاید یک خال همیشه پیوستگاهی بماند یا به سرعت به دو نوع دیگر تبدیل شود.
1- خالهای پیوستگاهی Junctional
این نوع خال بیشتر در دوران کودکی دیده میشود. خالهای پیوستگاهی سطح صاف یا اندکی برجسته دارند، به شکل گرد یا بیضی، متقارن و در اندازه 1 میلیمتر تا 1 سانتیمتردیده میشوند. رنگ خالها از قهوهای روشن تا قهوهای تیره و حتی سیاه متغیر است. خالهای پیوستگاهی در تمام نواحی بدن میتوانند وجود داشته باشند. اکثر خالهای کف دست، پا و ناحیه تناسلی از این نوع هستند. ممکن است خالهای پیوستگاهی در بزرگسالی به خال مرکب تبدیل شوند.
2- خال مرکب Compound
خال مرکب به شکل برجستگی مدور یا بیضی، متقارن و به رنگ قهوهای روشن یا تیره دیده میشود. سطح خال کاملا صاف یا مختصر ناصاف است. در سن بلوغ یا در دوران حاملگی خالهای مرکب بزرگتر و پررنگتر میشوند و ممکن است روی این خالها موی زبر و تیره رنگ ظاهر شود. شایعترین محل خال مرکب تنه است.
3- خال داخل درمی Intradermal
خالهای داخل درمی به صورت برجستگی گنبدی شکل کروی و نرم، همرنگ پوست یا با ته رنگ قهوهای دیده میشوند. این نوع خال در سنین بالا شایع است. ممکن است روی خال چند تار مو وجود داشته باشد. سطح خال ناصاف و گاهی زگیلی است.
4- خال با هاله سفید
خال ملانوسیتی است که توسط هالهای از پوست سفید رنگ احاطه شده است. این نوع خال درکودکان و جوانان شایعتر است و بیشتر در پشت تنه دیده میشود. ممکن است یک یا چند عدد خال وجود داشته باشد. بعد از مدتی خال مرکزی تحلیل میرود. احتمال دارد هاله اطراف خال باقی بماند یا ازبین برود. این افراد ممکن است از قبل به ویتیلیگو(لکهای سفید در بدن) مبتلا باشند یا در آینده به ویتیلیگو مبتلا شوند.
در افراد جوان این نوع خال خوشخیم بوده و جای نگرانی نیست و به اقدام خاصی نیاز ندارد. با این حال در افراد مسن احتمال ملانوم بدخیم وجود دارد و باید اقدام به نمونه برداری کرد.
5- خال آبی
در این خال ملانوسیتها در عمق درم هستند بنابراین خال آبی به نظر میرسد. خال آبی به دلیل رنگ تیره به ملانوم بدخیم شباهت دارد. این نوع خال به صورت برجستگی کوچک به رنگ آبی یا آبی مایل به سیاه با سطح صاف دیده میشوند. معمولا قطر خال کمتر از 1 سانتیمتر بوده و شایعترین محل درگیری پشت دست، پا و صورت است. در این موارد خال آبی نیاز به جراحی ندارد. فراموش نکنید خال آبی بزرگ بر روی پشت احتمال بدخیمی دارد.
6- خال دیسپلاستیک
در حدود 2%-3% از جوانان به خال دیسپلاستیک مبتلا هستند. خالهای دیسپلاستیک معمولا روی تنه دیده میشوند. گاهی نزدیک به 100 خال در پوست بیمار مشاهده میشود. این خالها از نوع خالهای مرکب هستند، قطری بیش از 5 میلیمتر داشته و دارای حاشیه نامنظم هستند. رنگ خال یکنواخت نبوده و ممکن است التهاب و خارش هم داشته باشد.
درصورتی که چند نفر از اعضای یک خانواده به خال دیسپلاستیک مبتلا باشند خطر بروز ملانوم بدخیم در خال (و حتی پوست سالم) زیاد است. به همین دلیل افرادی که خال دیسپلاستیک دارند باید تحت نظر و پیگیری سالانه باشند و به محض هرگونه تغییری خال مشکوک به بدخیمی برداشته شود.
7- خال اسپیلوسSpilus
خال اسپیلوس به صورت ضایعات قهوهای متعدد دیده میشود که در کنار هم قرار گرفتهاند و اندازه آنها میتواند از چند میلیمتر تا چند سانتیمتر متغیر باشد. پوست زمینه این ضایعات طبیعی یا تیرهتر از معمول است. سوار شدن ملانوم بدخیم روی این خالها در چند مورد گزارش شده است بنابراین در صورت امکان باید خال اسپیلوس برداشته شود.
8- خال بکرBecker
این خال در سن بلوغ به شکل لکه قهوهای رنگ به اندازه یک کف دست بر روی شانه و بازو یا جلوی قفسه سینه جلب توجه میکند. ممکن است طی یکی دو سال موهای ضخیم روی خال ظاهر شود. خال بکر فقط در آقایان دیده میشود.
9- خالهای مادرزادی
در خدود 1% از نوزادان دارای خال مادرزادی هستند. خالهای مادرزادی از بدو تولد در سطح پوست نوزاد ظاهر میشوند و بر زیبایی نوزاد تاثیر منفی میگذارند. این خالها گاهی کوچک و گاهی بزرگ هستند. خالهای بزرگ به شکل پلاک قهوهای با موهای ضخیم دیده میشوند. برخورد با خالهای مادرزادی برحسب اندازه آنها متفاوت است. خالهای بزرگ در خطر بروز ملانوم بدخیم در سن کودکی قراردارند (خطر بروز بدخیمی 6% برای تمام عمر است) و باید در اولین فرصت ممکن با جراحی برداشته شوند ولی خطر بروز بدخیمی در خالهای کوچک و متوسط کمتر از خالهای بزرگ است. بنابراین جراحی فوریت ندارد و میتوان آنها را تا سن بلوغ تحت نظر گرفت و پس از آن اقدام به جراحی کرد.
برداشتن خال
خالها اکثرا ضایعاتی خوشخیم هستند و نیازی به برداشتن آنها نیست مگر اینکه شخص به دلیل زیبایی تمایل به برداشتن خالهای خود داشته باشد. با این حال در موارد مشکوک به سرطان توصیه میشود خال حتما با جراحی برداشته شود (لیزر یا کوتر نشود) و جهت تعیین دقیق ماهیت به آزمایشگاه آسیبشناسی ارسال شود. این موارد عبارتند از:
- در یک فرد بزرگسال هر خالی که رشد کند و بزرگتر شود و یا به هر نحوی دچار تغییر شکل شود.
- خالهایی که یک یا چند مورد از نشانههای زیر را داشته باشند:
الف- قرینه نبودن خال ب- نامنظم بودن حاشیه خال ج- یکنواخت نبودن رنگ خال د- خالهای بزرگتر از 7 میلیمتر.
لطفا از عکسهای قبل و بعد بیماران درگالری عکس دیدن فرمایید. آدرس: اصفهان- خ چهار باغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی) تلفن :03116662224تعداد بازدید از این مطلب: 5567
لطفا از عکسهای قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۰ دیدگاه