سفید کردن پوست با منوبنزن

• اگر شما تصمیم گرفته‌اید با منوبنزن پوست خود را روشن كنید، صبر كنید!
• اگر شما دچار لكه‌هاى تیره پس از جوش هستید، لک یا ملاسما یا اسكار دارید ولى ویتلیگو (برص) ندارید.
• اگر پوست شما نرمال است ولى به مرور در اثر تماس با آفتاب دچار تیرگى شده
• اگر شما دچار ویتلیگو (لک‌وپیس یا برص) نیستید و تاكنون استفاده از منوبنزن را شروع كرده‌اید، بلافاصله دست نگه دارید!

از میان تمام داروهایی كه سفیدكننده پوست هستند، منوبنزن بدترین و فاجعه‌آمیزترین دارویی است كه شخص با پوست نرمال و بدون ویتلیگو می‌تواند، استفاده كند. دکتر مریم ملکی متخصص پوست در این مقاله به این مورد می‌پردازد.
بهتر است اول مقایسه‌ایى داشته باشیم بین پوست نرمال و پوست بیماران ویتلیگو. در بیمارانى كه دچار ویتیلگو هستند، سیستم ایمنى بدنشان به سلول‌هاى ملانوسیت (كه همان سلول‌هاى رنگدانه‌ساز هستند) حمله می‌كند.

شکل 1 کرم منوبنزن

ویتلیگو چیست؟

ویتلیگو یک بیمارى نسبتا شایع است كه حدود یک درصد كل جامعه را گرفتار می‌کند. بدن به سلول‌هاى ملانوسیت (سلول‌هایی كه رنگ پوست را تشكیل می‌دهند) حمله می‌کند و در روی پوست لكه‌هاى سفید ایجاد می‌شود.

شکل 2 بیماری ویتلیگو

هیچ كس كاملا نمی‌داند علت ویتلیگو چیست. تاكنون فقط تئوری‌ها مطرح هستند. علل زیر در ایجاد ویتلیگو دخالت دارند:

1. علل ژنتیكى
2. علل محیطى
3. خودایمنى

بیمارى می‌تواند آهسته یا به سرعت پیشرفت كند و تمام بدن را بگیرید (ویتلیگو یونیورسالیس)، اما اغلب ویتلیگو به‌ شکل لكه‌هاى سفید قرینه و پراكنده روى بدن ظاهر می‌شود. در بعضى موارد فقط قسمتی از بدن دچار این بیمارى می‌گردد (ویتلیگو سگمنتال). این بیمارى زن و مرد، با هر نوع رنگ پوست یا هر نوع نژاد پوستى را می‌تواند درگیر می‌کند. در هر سنى رخ می‌دهد ولى اغلب قبل از بیست سالگى خود را نشان می‌دهد. واگیر ندارد به این معنى كه از شخصى به دیگرى منتقل نمی‌شود.

منوبنزن چیست؟

منوبنزن داروى سفیدكننده (بی‌رنگ‌كننده) براى درمان بیماران ویتلیگو است كه لکه‌های سفیدشان آن قدر وسیع و بزرگ هستند كه با دارو به رنگ اولیه برنمی‌گردد و به ناچار مجبور می‌شوند كه به جاى درمان، كل پوست خود را یكدست سفید كنند. این فرآورده برای دپیگمانتاسیون (رنگ‌زدایی) نهایی در ویتیلگو گسترده به كار می‌رود.

شکل 3 کرم منوبنزن چیست؟

مکانیسم اثر منوبنزن

دانشمندان هنوز به ‌درستی چگونگى كار منوبنزن را نمی‌دانند.

• منوبنزن سنتز ملانین را متوقف می‌کند و ممکن است باعث تخریب دائمی ملانوسیت‌ها (سلول‌های رنگدانه‌ساز) شود.
• اثرات این دارو غیرقابل‌پیش‌بینی است و ممكن است نتواند پوست را به طور یكنواخت سفید كند.
• منوبنزن آخرین راهكار براى درمان بیمار ویتلیگویی است که بیش از ۵۰٪ از سطح پوستشان سفید شده و امیدی به بازگشت رنگ اولیه خود ندارند یا در افرادی که دست، صورت و پشت پاها که از نظر زیبایی مهم هستند، درگیر لک‌وپیس شده باشد. در حالی‌ که ملانین موجود در پوست با پوسته‌ریزی عادی استراتوم کورنئوم، به تدریج دفع می‌شود. پوست هایپرپیگمانته سریع‌تر از پوست عادی می‌ریزد و مواجهه با نور خورشید اثربخشی دارو را کاهش می‌دهد.

شکل 4 مکانیسم اثر منوبنزن

قبل از شروع درمان بیمار باید درک کند:

1. این دارو دپیگمانته‌كننده قوی بوده و نباید به عنوان سفیدكننده آرایشی به كار رود.
2. این فرآورده برای مصرف خارجی است، از تماس آن با چشم جلوگیری شود.
3. بعد از مصرف این دارو، ‌پوست برای تمام مدت عمر حساس خواهد شد و نیاز مادام‌العمر به محافظت دقیق از آفتاب و مصرف ضدآفتاب برای حفظ مزایا و کاهش خطر آسیب ناشی از آفتاب از جمله سرطان پوست، خواهد داشت.
4. دپیگمانتاسیون بعد از 4-1 ماه درمان با منوبنزن كامل خواهد شد. اگر نتایج درمان رضایت‌بخش نبود، مصرف دارو باید قطع شود. در صورت مطلوب بودن دپیگمانتاسیون، مصرف باید به منظور حفظ دپیگمانتاسیون به صورت دو بار در هفته تداوم یابد.
5. هزینه بالقوه بالای درمان
6. عوارض جانبی شایع و غیرمعمول و مسائل ایمنی
7. رنگ‌زدایی ممکن است یکنواخت نباشد و حالت تکه‌ای و ناقص داشته باشد.
8. مسائل روانی، اجتماعی و فرهنگی که ممکن است در اثر تغییر رنگ پوست به وجود بیایند.

موارد استفاده از منوبنزن

منوبنزن برای درمان غیریکنواخت بودن رنگ پوست به دلیل از بین رفتن رنگ پوست در بیماری ویتیلیگو استفاده می‌شود. این کار با از بین بردن دائمی رنگ پوست طبیعی در اطراف لک‌های ویتلیگو رخ می‌دهد. این دارو کمک می‌کند تا ظاهر پوست یکنواخت شود. از این دارو برای درمان سایر مشکلات تغییر رنگ پوست، لکه‌های خورشید، لکه‌های پیری، کک‌ومک و تغییر رنگ پوست ناشی از داروهای هورمونی و در بارداری استفاده نکنید. از آن جا که باعث تغییر رنگ دائمی پوست می‌شود، ممکن است درمان مناسبی برای سایر بیماری‌های رنگدانه‌ای پوستی نباشد.

نحوه استفاده از منوبنزن

این دارو فقط برای استفاده روی پوست است. یک لایه نازک از دارو را روی پوست با رنگ طبیعی قرار دهید، معمولا 2-3 بار در روز یا طبق دستور پزشک.

عوارض منوبنزن

سوزش خفیف، تحریک، قرمزی، التهاب، ترک‌خوردگی یا پوسته‌ریزی از پوست درمان شده ممکن است رخ دهد.

شکل 5 عوارض کرم منوبنزن

منع مصرف منوبنزن

در صورت حساسیت مفرط به یكی از اجزا فرآورده یا به عنوان جایگزین هیدروكینون، نباید مصرف شود.

هشدارها

• این دارو را به دوستانتان به اشتراک نگذارید.
• در افراد غیر مبتلا به پیسی استفاده نشود.

مطالعات اخیر نشان داده كه منوبنزن با این كه ملانوسیت‌های اپیدرم را از بین می‌برد اما قادر نیست ملانوسیت‌های داخل پیاز موها را نابود كند، بنابراین غیرمعمول نیست كه پس از چند سال از نتایج خوب و قابل‌ قبول یكنواخت كردن و بی‌رنگ كردن پوست با كرم منوبنزن، لكه‌هایی از رنگ پوست اولیه بیمار دوباره ظاهر شود. تماس با نور آفتاب احتمالا سرعت برگشت رنگ و تیرگى را افزایش می‌دهد.
در بیماران ویتلیگو، منوبنزن می‌تواند در عرض یک تا دو سال پوست را كاملا سفید و بدون رنگدانه كند. اما منوبنزن نتایج غیرقابل‌پیشگویی دارد و حتى بیماران ویتلیگویی كه زیر دید پزشک با منوبنزن درمان می‌شوند، ممكن است در مورد یكنواخت نگه داشتن رنگ پوست خود دچار مشكلاتى شوند. حتى سال‌ها بعد ممكن است، لكه‌هایی از پیگمانتاسیون (تیره) ظاهر شود كه ناشی از فعالیت ملانوسیت‌های درون پیاز موها است كه با منوبنزن از بین نرفته‌اند.
مایكل جكسون، مشهورترین فرد داراى ویتلیگو بود. او حتى با تحت درمان قرار گرفتن شدید درمان با منوبنزن و در دسترس داشتن بهترین پزشكان و امكانات باز هم مجبور بود همیشه میک‌آپ (آرایش با كرم‌هاى پوشاننده) داشته باشد و دستكش بپوشد. مهم است بدانید كه حتى براى بیماران ویتلیگویی كه زیر دید پزشک با منوبنزن درمان می‌شوند، نیز مصرف مدام میک‌آپ و روش‌های دیگر پوشاندن ظاهرى پوست جزیی از زندگى آنان می‌شود، چون لكه‌هاى تیره ممكن است همچنان مقاوم به داروى سفیدكننده باقى بمانند.
استفاده از منوبنزن می‌تواند عواقب جدى در پیش داشته باشد. از طرفى منوبنزن می‌تواند براى نزدیكان نیز ایجاد عارضه كند. فرآیند بی‌رنگ كردن یا سفید كردن كامل پوست با منوبنزن بین یک تا دو سال زمان نیاز دارد. برخلاف سایر درمان‌های پوستى، منوبنزن می‌تواند سایر افراد خانواده و دوستان نزدیک را در معرض خطر قرار دهد، به ‌طوری كه تماس پوست آغشته به این دارو با فرد سالم، در پوست طرف مقابل لكه‌هاى سفید ایجاد خواهد كرد. بنابراین بیماران ویتلیگو كه زیر درمان منوبنزن هستند، باید بسیار مراقب باشند كه در حین درمان پوست بدنشان با فرد دیگرى تماس نداشته باشد. بهتر است كه منوبنزن در زمانى كه فرزندان خانواده در مدرسه یا خارج از خانه هستند، استفاده شود تا ریسک تماس به حداقل برسد.

آیا منوبنزن مانند هیدروكینون است؟

خیر. بیشتر افرادى كه می‌خواهند پوست خود را سفید كنند به اشتباه فكر می‌کنند كه منوبنزن فرم قوی‌تر هیدروكینون است. این كاملا‌ اشتباه است. منوبنزن نباید با هیدروكینون یا هر روشن‌كننده دیگرى مقایسه شود. این درست است كه منوبنزن و هیدروكینون هر دو از گروه فنول‌ها هستند و ساختار شیمیایى مشابهى دارند اما اثرات آن‌ها روى پوست به اندازه اختلاف شب و روز متفاوت است.

شکل 6 منوبنزن و هیدروکینون

منوبنزن با پوست نرمال چه می‌کند؟

در ابتدا لكه‌هاى سفید، نقطه‌هاى سفید و خطوط سفید در كل بدن، صرف نظر از این كه دارو به كجاى بدن مالیده شده ایجاد می‌کند. برخلاف كرم‌های روشن‌كننده كه فقط در محلى كه دارو مالیده شده اثر می‌کند، منوبنزن به هر جایی از بدن كه مالیده شود در مناطق دیگر نیز لكه‌هاى سفید ایجاد می‌کند. براى مثال اگر منوبنزن را به صورت بمالید می‌توانید انتظار داشته باشید كه در بازوها، ساعد، پاها و كمر نیز خطوط سفید دائمى ایجاد كند. پس از گذشت یک سال پوست سفید با ته رنگ قرمز یا صورتى براى فرد باقى می‌ماند و با فعالیت ورزشى به دلیل نبود رنگدانه در پوست، قرمزى زیاد پوست نمایان می‌شود.
در عرض یک تا دو سال پوست ممكن است رنگدانه‌سازى را دوباره شروع كند. گرچه این برگشت رنگدانه‌سازى در پوست فرد ویتلیگو هم ممكن است رخ دهد، در افراد با پوست نرمان زودتر و با شدت بیشترى اتفاق مى‌افتد. علت هم این‌ است که سیستم ایمنى افراد ویتلیگو مرتب به سلول‌های رنگدانه‌ساز (ملانوسیت) حمله می‌کند و این مورد در افراد نرمال رخ نمی‌دهد و بنابراین سلول‌های رنگدانه‌ساز که در پیاز موها باقى مانده‌اند، دوباره فعال می‌شوند و ایجاد رنگدانه می‌کنند. لكه‌هاى پوستى تیره بدشكل در روى پوست كاملا سفید ایجاد می‌شوند و ظاهرى ناخوشایند به فرد می‌دهند. متاسفانه بیشتر این لكه‌ها روى صورت ایجاد می‌شوند و از نظر روحى بسیار آسیب میزند.
برخلاف مراحل اولیه درمان با منوبنزن، لكه‌هاى برگشته پس از سفید كردن با منوبنزن دیگر به این دارو باسخ نمی‌دهند و عملا اثرى روى لكه‌هاى تیره ندارد. علت این است كه ملانوسیت‌های جدید به منوبنزن حتى با غلظت‌هاى ٤٠٪ هم مقاوم هستند. به عبارتى دیگر در این مرحله منوبنزن هیچ اثرى روى پوست ندارد. اگر پوستى پس از درمان با منوبنزن هرگز دچار لک تیره نشد بدانید زندگى كاملا به‌ دور از آفتاب داشته است. چون رنگدانه‌ها سبب محافظت در برابر آفتاب می‌شوند، پس بدانید پوستى كه هیج رنگدانه‌اى ندارد، محافظت طبیعى آن در برابر آفتاب صفر است. افراد ویتلیگو كه كاملا سفید كرده‌اند باید كلاه، لباس آستین بلند و شلوار بلند استفاده كنند تا در برابر آفتاب آسیب نبینند. استفاده از ضدآفتاب‌ مناسب حتى در روزهاى ابرى نیز ضروری است.

شکل 7 عملکرد منوبنزن بر روی پوست نرمال

عواقب استفاده از منوبنزن در پوست نرمال

اغلب افراد نرمالى كه از منوبنزن با غلظت بالا (مثلا ٢٠٪) و مدت طولانى، براى سفید كردن پوست خود استفاده كرده‌اند، باید توسط پزشک به‌ عنوان یک بیمار ویتلیگو درمان شوند، چون تاكنون هیچ راهى براى برگشت آسیب‌های دائمى ناشی از منوبنزن وجود ندارد.

نام‌هاى دیگر منوبنزن

1. بنكویین
2. بنزایل هیدروكینون
3. منوبنزایل اتر هیدروكینون
4. منوبنزون
5. كارمیفالای
6. لوكودینین

رزرو نوبت ویزیت آنلاین دریافت مشاوره رایگان
تعداد بازدید از این مطلب: 131663
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)

تلفن :03136662224