ملاسما یک اختلال مزمن پوستی است که منجر به ایجاد لک‌های قهوه‌ای یا تیره، قرینه در صورت می‌شود. اصولا ملاسما شایع‌ترین نوع تغییرات رنگدانه‌ای در صورت است. ملاسما می‌تواند باعث خجالت و پریشانی قابل توجهی در فرد شود. این فرم از لک گاهی اوقات ملاسما نامیده می‌شود. دکتر مریم ملکی متخصص پوست و مو، در این مقاله تلاش می‌کند جزییات کاملی در مورد ملاسما را در اختیار شما قرار دهد.
چه کسی ملاسما می گیرد؟
ملاسما در زنان شایع‌تر از مردان است. ۹۰ درصد مبتلایان به ملاسما خانم‌ها هستند. به طور کلی بین 20 تا 40 سالگی شروع می شود، اما می‌تواند در دوران کودکی یا در میان‌سالی هم شروع شود.
ملاسما در افرادی که سریع برنزه می‌شوند یا پوست طبیعی تیره دارند (پوست تیپ 3 و 4) در مقایسه با افرادی که پوست روشن دارند (پوست تیپ 1 و 2) و یا سیاه پوستان (پوست تیپ 5 یا 6)، بیشتر دیده می‌شود.
چه عواملی باعث ایجاد ملاسما می‌شود؟
علت ایجاد ملاسما پیچیده و هنوز ناشناخته است. به دلیل ناشناخته‌ای، ملانوسیت‌ها یا همان سلول‌های رنگدانه‌ساز، بیش از حد ملانین (رنگدانه) تولید می‌کنند، این رنگدانه‌ها توسط کراتینوسیت‌ها در اپیدرم و همچنین در درم توسط سلول‌های ملانوفاژ ذخیره می‌شوند. یک نوع گرایش ژنتیکی به ملاسما وجود دارد و حداقل یک سوم از بیماران وجود ملاسما را در سایر اعضای خانواده گزارش می‌کنند.
محرک‌های شناخته شده برای ملاسما عبارت‌اند از:
- تماس با آفتاب: این مهم‌ترین عامل قابل اجتناب است. اشعه نور مرئی و اشعه ماوراء بنفش به افزایش تولید رنگدانه غیر طبیعی کمک می‌کند.
- بارداری: ملاسمای بارداری، غالبا چند ماه پس از زایمان از بین می‌رود ولی ممکن است فقط کم‌رنک شود و برای طولانی مدت نیز باقی بماند.
- درمان هورمونی: قرص‌های ضد‌بارداری خوراکی حاوی استروژن و پروژسترون، جایگزین هورمون، دستگاه‌های حاوی هورمون داخل رحمی و ایمپلنت‌های هورمونی از عوامل تشدید کننده ملاسما در ۲۵ درصد از زنان مبتلا به ملاسما هستند.
- برخی از داروهای خاص و لوازم آرایشی بهداشتی: داروهای مورد استفاده در روش‌های درمانی جدید برای سرطان، صابون معطر یا دئودورانت، لوازم آرایشی و بهداشتی ممکن است با ایجاد یک واکنش فوتوتوکسیک باعث تحریک ملاسما شوند و ممکن است این لک در طولانی مدت ادامه یابد.
- کم کاری تیروئید: در مطالعات انجام شده ارتباط بین کم کاری تیرویید و ملاسما دیده شده است. به گونه‌ای که در افراد با هیپوتیروئیدیسم و بیماری هاشیموتو احتمال ابتلا به ملاسما بیشتر بوده است.
ملاسما معمولا در بزرگسالان سالم و غیر باردار بروز می‌کند. تماس مادام‌العمر در آفتاب، باعث رسوب رنگدانه در درم می‌شود و این اغلب در طولانی ماندگار می‌شود.
تحقیقات در تلاش است تا نقش سلول‌های بنیادی، عصبی، عروقی و هورمونی موضعی را در تقویت فعالیت ملانوسیت‌ها مشخص کند.
خصوصیات بالینی ملاسما چیست؟
ملاسما به شکل لکه‌های کوچک یا بزرگتر قهوه‌ای بروز می‌کند که به شکل قرینه در دو طرف صورت دیده می‌شود و مرز نامنظمی دارد. تظاهر ملاسما در صورت چندین الگوی مشخص دارد.
- الگوی قارچی: پیشانی، گونه‌ها، بینی و لب بالا
- الگوی مالار: گونه و بینی
- الگوی گونه
- الگوی فک پایین
- اشکال قرمز یا ملتهب از ملاسما نیز وجود دارد که به آن اریتروز پیگمنتوس نیز گفته می‌شود.
- Poikiloderma Civatte: تغییر رنگ قرمز مایل به تیره در طرفین گردن دیده می‌شود که بیشتر در بیماران بالای 50 سال مبتلا دیده می‌شود.
- نوع بازویی ملاسما كه روی شانه‌ها و بازوها اتفاق می‌افتد و به آن acquired brachial cutaneous dyschromatosis گفته می‌شود.
ملاسما گاهی به انواع اپیدرمال، درمال و مختلط تقسیم می‌شود. برای شناسایی عمق رنگدانه می‌توان از لامپ وود (wood) که نور (UVA1) ساطع می‌کند، استفاده کرد.
ملاسما اپیدرمال (سطحی)
_ مرز کاملا مشخص
_ رنگ قهوه‌ای تیره
_ در زیر نور لامپ وود بیشتر آشکار می‌شود.
_ به درمان پاسخ می‌دهد.
ملاسما درمال (عمقی)
_ مرز نامشخص
_ قهوه‌ای روشن یا مایل به آبی
_ بدون تغییر در زیر لامپ وود
_ پاسخ ضعیفی به درمان می‌دهد.
ملاسمای مختلط (شایع‌ترین نوع ملاسما)
_ ترکیبی از لکه‌های مایل به آبی، قهوه‌ای روشن و تیره
_ یک الگوی مختلط در زیر لامپ وود دارد.
_ پاسخ ناچیز به درمان
چگونه ملاسما تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص ملاسما معمولا ساده و راحت است و با معاینه بالینی انجام می‌شود. سایر اختلالات که ممکن است با ملاسما اشتباه شوند شامل:
- (postinflamatory pigmentation)PIP یا تیرگی پس از التهاب
- لنتیگوها
- لک تیره ناشی از دارو و عوارض دارویی، مانند ماینوسایکلین و NSAID
- بیماری لیکن پلان
- خال اوتا
در ادامه برای بررسی بیشتر ملاسما و بهترین راه های درمان آن به تفصیل در مقاله‌ی، بهترین درمان های ملاسما یا لک صورت چیست، پرداخته شده است.
تعداد بازدید از این مطلب: 30208
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۰ دیدگاه