گرانولوم پیوژنیک رشد یا پرولیفراسیون خوش‌خیم عروقی شایع است که در اغلب موارد بیمار آن را در ارتباط با یک ضربه خفیف می‌داند. این بیماری به علت ناشناخته و تکثیر مویرگ‌های خونی ایجاد می‌شود. ضایعه به صورت توده برجسته عروقی شکننده و بدون درد که سطح گل کلمی دارد، معمولا با کوچکترین ضربه وارد شده این ضایعه عروقی، دچار خونریزی می‌شود و روی سطح ضایعه دلمه (کراست) می‌بندد. سایز ضایعه معمولا 1 تا 2 سانتی‌متر است و به طور معمول منفرد می‌باشد و ندرتا بصورت متعدد نیز دیده شده است که گاهی بصورت اقماری دور ضایعه اولیه رخ می‌دهد. به توده‌هایی که بر اثر پیوژنیک گرانولوما ایجاد می‌شود همانژیوم مویرگی لوبولار نیز گفته می‌شود.
شکل 1 گرانولوم پیوژنیک
نام‌گذاری این بیماری به اشتباه صورت گرفته است چرا که گرانولوم پیوژنیک نه گرانولوم است و نه پیوژنیک. کلمه پیوژنیک (عفونی) اشاره به ترشح چرک دارد و کلمه گرانولوما به معنی توده حاوی سلول‌های ایمنی است. این توده‌ها حاوی رگ‌های خونی هستند، توده‌های ایجاد شده در این بیماری به جای تراوش چرک، دچار خونریزی می‌شوند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این رابطه با دکتر مریم ملکی متخصص پوست و مو در اصفهان همراه باشید.
گرانولوم پیوژنیک در چه افرادی رخ می‌دهد؟
گرانولوم پیوژنیک بیشتر در کودکان و نوجوانان مشاهده می‌شود، اگرچه ممکن است سایر افراد را نیز تحت تاثیر قرار دهد. جالب است بدانید که وقوع توده پیوژنیک گرانولوما در زنان باردار نیز نسبتا رایج است. دانشمندان معتقدند که تغییرات هورمونی که در دوران بارداری رخ می‌دهد می‌تواند باعث رشد این توده شود.
خصوصیات ظاهری گرانولوم پیوژنیک
گرانولوم پیوژنیک بخصوص در افراد جوان و بعضی اوقات به دنبال آسیب پوستی اتفاق می‌افتد. رشد نسبتا سریعی دارد، قرمز روشن است و اغلب پایه‌ای از لایه شاخی ضخیم شده که مانند گردنبند آن را احاطه کرده، دارد. می‌تواند در اثر ضربه مکانیکی دچار خونریزی زیاد شود و سطح آن زخمی شود. یک تشخیص افتراقی مهم آن ملانوم بدخیم آملانوتیک (بی‌رنگ) است.
این ضایعه معمولا به سرعت رشد می‌کند اما رشدش بیش از چند هفته طول نمی‌کشد و سپس متوقف می‌شود. بعد از رشد توده، یک گره قرمز یا زرد رنگ ایجاد می‌شود که معمولا کوچک‌تر از ۲ سانتی‌متر است. این توده ممکن است به نظر صاف و صیقلی برسد و یا ممکن است سطح پوسته‌پوسته یا زبر یا زخمی داشته باشد مخصوصا اگر خونریزی از آن زیاد باشد.
شکل 2 خصوصیات ظاهری گرانولوم پیوژنیک
علت ایجاد پیوژنیک گرانولوما در بدن چیست؟
این توده‌ها معمولا بعد از آسیب ایجاد می‌شوند. اما علت دقیق آنها هنوز کشف نشده است. گاهی نیز در اثر آسیب ناشی از نیش حشرات و خراشیدگی پوست شاهد این توده‌ها هستیم. همان طور که گفتیم این توده‌ها در زمان بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و بیشتر بر روی لثه‌ها ظاهر می‌شوند.
پیوژنیک گرانولوما معمولا در کجای بدن بیشتر رشد می‌کند؟
پیوژنیک گرانولوما معمولا در دست، انگشت، صورت و گردن بیشتر رشد می‌کند. این توده‌ها می‌توانند در لب‌ها، پلک‌ها، کمر و اندام تناسلی نیز رشد کنند. اما بیشتر در ناحیه صورت و گردن اتفاق می‌افتد. محل شایع ضایعات در انگشتان، سر، گردن و نواحی بالای‌تنه می‌باشد. در موارد نادر گاهی نیز بر روی ملتحمه یا قرنیه چشم شاهد آنها خواهیم بود. ملتحمه، بافتی روشن در قسمت سفید چشم است. قرنیه نیز پوشش شفافی است که بر روی مردمک و عنبیه چشم واقع شده است.
هنگامی که این عارضه در زنان باردار رخ می‌دهد، معمولا مخاط دهان و لثه‌ها را درگیر می‌کند و به عنوان تومور حاملگی یا اپولیس حاملگی نیز نامیده می‌شود.
شکل 3 پیوژنیک گرانولوما بر روی انگشت
علل ایجاد گرانولوم پیوژنیک چیست؟
علل مطرح شده در ایجاد بیماری:
- سابقه ضربه به پوست
- اختلال در سیستم رنین _ آنژیوتانسین
- حاملگی _ در 5% حاملگی‌ها رخ می‌دهد.
- عفونت _ همراهی با باکتری استافیلوکوک و برخی از ویروس‌ها گزارش شده است.
- داروهایی که می‌توانند منجر به این بیماری شوند: indinavir (Crixivan)، ایزوترتینوئین (Accutane)، acitretin (سوریتان)، داروهای شیمی‌درمانی (فلوئو اوراسیل) و برخی از قرص های ضدبارداری
عوارض ناشی از پیوژنیک گرانولوما چیست؟
خونریزی مکرر شایع‌ترین عارضه جانبی ناشی از این تومورها است. این تومورها گاها بعد از برداشته‌شدن دوباره رشد می‌کنند. محققان American Osteopathic College of Dermatology می‌گویند عود مجدد این تومور در نیمی از موارد، مخصوصا در بزرگسالان جوان که در ناحیه بالای کمر شاهد این تومور هستند، رخ می‌دهد. در موارد نادر هم دیده شده است که بعد از برداشتن این توده‌ها، چندین ضایعه جدید مجددا ظاهر شده است. اگر گرانولوم به طور کامل برداشته نشود، قسمت‌های باقی مانده بافت آن می‌تواند به رگ‌های خونی در همان منطقه گسترش یابند.
روش‌های تشخیص گرانولوم پیوژنیک چیست؟
پزشک می‌تواند بر اساس ظاهر توده‌ها این عارضه را تشخیص دهد ولی ممکن است با سایر تومورهای عروقی مانند ملانوم آملانوتیک اشتباه شود و گاهی نیاز به نمونه‌برداری از ضایعه وجود دارد. نمونه‌برداری یا بیوپسی، شامل برداشتن نمونه‌ای از بافت برای تشخیص دقیق‌تر است. بیوپسی می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های بدخیم و سرطانی مانند کارسینوم سلول سنگفرشی SCC، کارسینوم سلول پایه BCC و ملانوم بدخیم را نیز رد کند.
شکل 4 روش‌های تشخیص گرانولوم پیوژنیک
پیوژنیک گرانولوما چگونه درمان می‌شود؟
اگرچه غیرمعمول است ولی برخی از گرانولوم‌های پیوژنیک ممکن است بعد از گذشت زمان به خودی‌خود کوچک شده و برطرف شوند مخصوصا اگر علت آن مربوط به بارداری یا مصرف یک داروی خاص باشد. در این موارد هیچ اقدام درمانی ضروری نیست. با این حال بیشتر گرانولوم‌های پیوژنیک برای درمان و از بین بردن آنها به نوعی روش نیاز دارند.
روش‌های درمان شامل:
- جراحی
- الکتروکوتر
- لیزر CO2
- قلم نیترات نقره
- کرایوتراپی (فریز کردن ضایعات)
جهت درمان گرانولوم پیوژنیک معمولا پزشک آنها را به آرامی می‌تراشد یا به کمک تکنیک‌های مختلف مانند لیزر یا کوتر می‌سوزاند. تکنیک سوزاندن ضایعات کمک می‌کند تا خونریزی آن متوقف شود و خطر ابتلا مجدد به این عارضه کاهش یابد.
موثرترین راه برای برداشتن ضایعات این بیماری برداشتن کاملا ضایعات به کمک جراحی و بستن محل زخم به کمک بخیه است. یک روش تهاجمی دیگر این است که در آن سطح توده خراشیده می‌شود، سپس پزشک می‌تواند از یک ماده شیمیایی مانند نیترات نقره برای متوقف کردن خونریزی بر روی ضایعات استفاده کند.
درمان ضایعات پیوژنیک گرانولوم ایجاد شده در چشم
ضایعاتی که در درون چشم ایجاد می‌شوند نیز از طریق جراحی قابل حذف‌شدن هستند. گاهی نیز از پماد حاوی کورتیکواستروئیدها استفاده می‌شود. این پماد باعث کاهش التهاب می‌شود.
درمان ضایعات پیوژنیک گرانولوم ایجاد شده در دوران بارداری
اگر باردار بوده و شاهد این ضایعات هستید معمولا به شما توصیه می‌شود که صبر کنید. این ضایعات ممکن است بعد از زایمان از بین بروند. اما اگر بعد از زایمان شاهد بهبود ضایعات نبودید می‌توانید آنها را با کمک روش‌های ذکر شده در بالا درمان کنید.
تعداد بازدید از این مطلب: 10151
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۱ دیدگاه
ناشناس · ۳۰ خرداد ۱۴۰۲ در ۸:۵۷ ق.ظ
بسیار مفید و عالی