انواع جای جوش

جوش می‌تواند از خود لک قرمزى، لک تیره، اسكار تورفته یا حتى اسكار برجسته برجا بگذارد. این چهار نوع جوشگاه می‌تواند در یک بیمار بصورت همزمان وجود داشته باشد و برخی از بیماران فقط ۲ یا چند نوع از این آثار را همزمان در پوست خود دارند. بنابراین دانستن اینکه با چه روش‌هایی می‌توان جای این جوش‌ها را از بین برد، مهم است:

1- لکه‌های قرمز

لکه‌های قرمز حداکثر 6 ماه بعد به دنبال بهبود جوش‌ها خود‌به‌خود برطرف می‌شوند. اگر در برخی از موارد مقاوم بودند و خودبه‌خود برطرف نشدند با دستگاه IPL می‌توان آن‌ها را درمان کرد. البته این روش می‌تواند همزمان جوش فعال و التهابى را نیز بهبود بخشد و چربی پوست را نیز متعادل سازد. در این روش درمانى همچنین منافذ باز پوست بسته‌تر و کوچک‌تر خواهند شد. معمولا این روش بصورت هر دو هفته یكبار و طى دو تا چهار جلسه انجام می‌شود.

2- اسکارهای قرمز آکنه

اسکارهای قرمز آکنه جای جوش‌های قرمزی هستند که فرورفتگی مختصری دارند و معمولا در گونه‌ها و قسمت‌های پیشانی دیده می‌شوند و بصورت لکه‌های قرمز وجود دارند. آن‌ها اولین آثار به جا مانده از جوش‌های ملتهب هستند. این نوع اسکارها ممکن است بین 6 تا 12 ماه از بین بروند، در برخی از آن‌ها که عمق بیشتری دارند گذشت زمان تاثیری در بهبودی ندارد و فرورفتگی برای همیشه باقی خواهد ماند و فقط رنگ قرمز آن به مرور محو می‌شود. درمان با لیزر عروقی، لیزر PDL، لیزر جنسیس و آی پی ال (IPL) می‌تواند تسریع در رفع جوش‌ها و جای قرمز جوش‌ها و حتی برطرف کردن ‌فرورفتگی داشته باشد، البته چندین درمان برای بهترین نتیجه نیاز است.

شکل 1 اسکارهای قرمز آکنه

3- لکه‌های تیره

لکه‌های تیره ناشی از تغییر رنگ تیره جای جوش که بعد از بهبود جوش روی پوست بصورت مسطح بدون تورفتگی باقی می‌ماند و ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا خودبه‌خود از بین برود.

ابتدا باید جوش‌های صورت کاملا درمان و از دستکاری جوش‌ها به‌طور جدی پرهیز شوند. کرم‌های لایه‌بردار راه اول درمان هستند. این کرم‌ها برای جلوگیری از عود جوش‌ها موثرند. راه دوم، در صورت پاسخ نگرفتن از روش اول، پیلینگ یا میکرودرم‌ابرژن و لیزر كیوسویچ است. معمولا همزمان درمان دارویى توسط پزشک تجویز می‌شود و میكرودرم‌ابرژن سبب افزایش جذب داروها تا چندین برابر می‌شود بنابراین اثر داروها بسیار بیشتر و موثرتر می‌شود.

4- اسکارها

اسکار به جای جوش فرورفته (آتروفیک) یا برآمده (هایپرتروفیک) اطلاق می‌شود. متاسفانه، اسکارهای آکنه واقعی هرگز کاملا از بین نمی‌رود اگرچه ظاهر آن‌ها معمولا با گذشت زمان تا حدودی بهبود می‌یابد.

التهاب ناشی از جوش می‌تواند بافت‌های زیر پوست را تخریب کند. هر چه التهاب جوش شدیدتر باشد و بیشتر طول بکشد آسیب بافت‌های کلاژن و الاستین زیر پوست بیشتر است و درنتیجه فرورفتگی بیشتری ممکن است ایجاد شود. در اسکار آتروفیک یا فرورفته هنگام بهبود و ترمیم جای جوش کلاژن کافی ایجاد نمی‌شود و بنابراین سطح پوست این ناحیه پایین‌تر از پوست اطرافش است و به‌ نظر فرورفته می‌آید. گرچه در برخی نواحی مثل سینه یا خط فکی ممکن است در پروسه ترمیم جوش، جای جوش به شکل برآمدگی یا کلویید شود، که ناشی از اختلال در تولید کلاژن است که زیاد از حد ساخته می‌شود.

شکل 2 چهار نوع جوشگاه

چه عواملی باعث ایجاد اسکار آکنه می‌شوند؟

در آکنه‌های شدید جوش‌های التهابی درشت و چرکی که به کیست آکنه شناخته می‌شوند تشکیل می‌شود. این کیست‌ها کلاژن و بافت پوستی را از بین می‌برند و در طول روند بهبودی جایگزین نمی‌شوند. وقتی کیست سرانجام تخلیه شد و ناحیه بهبود یافت، معمولا یک تورفتگی (یا اسکار) روی صورت باقی می‌ماند. اسکارهای روی قفسه سینه و پشت می‌تواند آتروفیک و تورفته باشد و یا ناصاف و برآمده باشد (معروف به هیپرتروفیک یا کلوئید) که ممکن است همرنگ پوست و یا صورتی رنگ باشد.

انواع اسکار آکنه

همان‌طور که گفته شد، جای جوش (اسکار) انواع مختلفی دارد. جای جوش ممکن است تورفته (آتروفیک) باشد یا برآمدگی (هایپرتروفیک) داشته باشد. اسکارهای فرورفته (آتروفیک) ممکن است به سه شکل اسکارهای رولینگ (مواج)، آیس پیک (قندیلی) یا باکسکار (واگنی) باشند. بیشتر بیماران بیش از یک نوع جای جوش روی صورت خود دارند. اهمیت تفاوت بین انواع این جای جوش‌ها این است که برخی روش‌های درمان برای رفع آکنه مؤثرتر از روش‌های دیگر هستند.

شکل 3 انواع اسکار آکنه

اسکار آکنه در دو دسته اصلی طبقه‌بندی می‌شود:

• یک نوع از اسکارها به دلیل از بین رفتن بافت‌ ایجاد می‌شوند که به آنها اسکار آتروفیک گفته می‌شود.
• یک نوع دیگر به دلیل ایجاد بافت اضافی ایجاد می‌شوند که به آن‌ها اسکارهای هایپرتروفیک (برجسته یا گوشتی) گفته می‌شود.

شکل 4 مدل‌های مختلف اسکار آکنه

چهار نوع اصلی اسکار که در این دسته‌بندی جای می‌گیرند عبارتند از:

الف- اسکارهای آیس پیک

جای جوش قندیلی (اسکار آیس پیک) که به آن اسکار مثلثی نیز می‌گویند، سوراخی باریک و عمیق است که تا درون لایه میانی پوست (یعنی درم) ادامه دارد. وضعیت پوست دچار این عارضه به شکلی است که گویی با یک قندیل یخی یا یک ابزار تیز سوراخ شده است. این اسکارها باریک و V شکل و کانال مانند هستند و ممکن است ظاهرا کوچک و گرد یا بیضوی باشند ولی در واقع در عمق پوست نفوذ کرده‌اند. به همین علت از دشوارترین نوع اسکار برای درمان است. اسکارهای قندیلی معمولا سوراخ‌های کوچک، باریک و عمیق روی پوست ایجاد می‌کنند. برخی از آن‌ها می‌توانند به شکل منافذ باز و بزرگ پوستی به نظر برسند.

نحوه‌ی تشکیل اسکارهای قندیلی بعد از کیست‌های عفونی یا سایر ضایعات پوستی که در عمق قرار دارند و به سطح پوست می‌آیند، شکل می‌گیرد. در این مسیر بافت پوستی تخریب شده و یک اسکار ستونی به جا می‌ماند.

اسکارهای آیس پیک با روش‌های درمانی مانند لیزر فرکشنال Co2 به اندازه TCA CROSS (بازسازی شیمیایی اسید تری کلرواستریک اسکارهای پوستی) جواب نمی‌دهند. اساس درمان اسکار کم کردن عمق این اسکارها است که با TCA کراس و یا جراحی با پانچ امکان‌پذیر است. در روش جراحی با پانچ اسکارها با عمق بطور کامل برداشته می‌شوند و سپس بخیه ‌ظریف زده می‌شود و پس از اینکه سطح اسکار بالاتر آمد، در مرحله بعدی از لیزر جهت بهبود بیشتر استفاده می‌شود.

ب- اسکارهای باکسکار

اسکارهای Boxcar یا واگنی؛ دهانه‌ی این اسکارها از اسکارهای قندیلی پهن‌تر است و به پوست حالت ناهموار و سوراخ‌سوراخ (آبله‌رو) می‌دهند. اسکارهای واگنی لبه‌های عمودی دارند که مشابه با جای آبله مرغان است و معمولا بصورت بیضی و دایره‌ای شکل همانند دهانه حفره آتشفشان است. بسته به نوع جوش، عمق آن می‌تواند کم یا زیاد باشد. این‌ها اسکارهایی نسبتا پهن با شکل U و دارای لبه‌های تیز و کاملا مشخص هستند. هرچه کم عمق‌تر باشند به درمان‌‌ها پاسخ بهتری می‌دهند. گاه باکسکارها تورفتگی‌های قابل توجهی روی پوست باقی می‌گذارند.
اسکارهای باکسکار، آتروفیک هستند و شدت آن‌ها به میزان از بین رفتن بافت پوست بستگی دارد، معمولا در گونه و شقیقه‌ها دیده می‌شوند. مثل اسکارهای قندیلی، اسکارهای واگنی را هم می‌توانیم با برش پانچی درمان کنیم. این نوع اسکارها را می‌توانیم با «بالا بردن پانچی» هم بهبود ببخشیم. در بالا بردن پانچی، پوست موجود در قاعده‌ی اسکار را بالا می‌آوریم تا هم‌سطح با نواحی مجاور شود. رایج‌ترین روش درمان جای واگنی جوش استفاده از روش تزریق ژل یا فیلرهای پوستی هستند. تزریق ژل با استفاده از مواد مختلفی انجام می‌شود و می‌تواند به بخش‌های مختلف پوست حجم بدهد. منطقی است که برای درمان جای جوش فرورفته مثل اسکار واگنی، تزریق ژل انتخاب مناسبی است. ژل تزریق شده به زیر اسکار واگنی، پوست را بالا می‌آورد تا هم‌سطح با نواحی مجاور شود.

شکل 5 اسکار باکسکار یا واگنی

تزریق ژل در مقایسه با سایر روش‌های درمان جای جوش، شیوه‌ای سریع، کم‌دردسر و آسان است. عیب این روش این است که دائمی نیست و بین ۱۸ ماه تا ۲ سال (بسته به فیلر یا ژل استفاده شده) ماندگاری دارد. این ‌گونه اسکارهای کم تا متوسط به درمان‌های لیزر CO2، لیزر فرکشنال و آر اف فرکشنال نیز پاسخ خوبی می‌دهند.

ج- اسکارهای رولینگ

این نوع جای جوش فرورفتگی‌های موجی شکل در سطح پوست طبیعی ایجاد می‌کنند. فرق اسکارهای رولینگ با واگنی این است که مرزهای این نوع جای جوش واضح نیست و درکل یک ناحیه‌ای از پوست ناهموار به نظر می‌رسد.
نحوه تشکیل این ضایعات: اسکارهای رولینگ زمانی ایجاد می‌شوند که رشته‌هایی از جنس فیبر در بین پوست و بافت زیرپوستی تشکیل شود. این رشته‌ها اپی‌درم یا روپوست را به پایین کشیده و آن را مستقیما به ساختارهای عمیق‌تر پوست متصل می‌کنند. کشیده‌شدن روپوست است که این ناهمواری را ایجادمی‌کند.

د- انواع جای جوش و ضایعات پوستی برآمده

اسکارهای هایپرتروفیک ضایعاتی برجسته و محکم هستند که از سطح پوست بیرون زده‌اند. جای جوش برآمده معمولا روی تنه (شکم و پشت) و به طور خاص بیشتر در آقایان مشاهده می‌شوند ولی کلا می‌توانند در هرکس یا در هر جای بدن ایجاد شوند. ایجاد اسکارهای هایپرتروفیک معمولا به دنبال یک جوش عمیق بیشتر رخ می‌دهد.
گوشتی یا کلوئیدی، شکل وخیم‌تری از اسکارهای برآمده هستند. تفاوت اسکارهای کلوییدی با اسکارهای هایپرتروفیک در این است که اسکارهای کلوئیدی از جوش اولیه یا آسیب اصلی، بزرگ‌تر می‌شوند. همچنین می‌توانند تا مدت‌ها بعد از خوب‌شدن جای جوش رشد کنند. اسکارهای گوشتی در برخی افراد بیشتر مشاهده می‌شوند و درواقع پوست این افراد مستعد تشکیل اسکارهای گوشتی است.

متاسفانه اسکارهای هایپرتروفیک یا کلوئید حتی پس از درمان به ظاهر موفقیت آمیز ممکن است عود کنند.

نتیجه نهایی درمان اسکار آکنه چگونه است؟

هدف نهایی برای درمان اسکار آکنه بهبود جای آکنه است و نه ناپدید شدن کامل آن. درصد بهبود بستگی به نوع اسکار و رنگ پوست فرد دارد. اسکارهای آکنه هر فرد یک چالش منحصر به فرد برای پزشک متخصص پوست است. درمان متناسب با هدف فرد، تحمل او، نوع اسکار آکنه و نوع پوست و بودجه بیمار، به همراه ترجیح، تجهیزات وانتظارات پزشک متخصص انجام می‌شود. درمان انواع پوست‌های تیره به ویژه چالش برانگیز است زیرا درمان با لیزر می‌تواند با تغییر رنگ پس از درمان (PIP) همراه باشد که اغلب به عنوان تیره ‌شدن موقت پوست مشاهده می‌شود. در این گروه از افراد استفاده از تنظیمات محافظه‌کارانه لیزرهای فرکشنال، کرم‌های روشن‌کننده بعد از عمل و پرهیز از نور آفتاب می‌تواند به دستیابی به نتایج قابل قبول کمک کند. در پایان، عامل مهم در بهبود اسکار آکنه پیگیر بودن و صبور بودن خود فرد است، نباید با انجام یک جلسه درمان ناامید شد، بلکه به دنبال بهترین مرکز لیزر و با تجربه‌ترین پزشک متخصص پوست در این زمینه باشید تا به نتیجه دلخواه برسید.

رزرو نوبت ویزیت آنلاین دریافت مشاوره رایگان
تعداد بازدید از این مطلب: 7508
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)

تلفن :03136662224