خال اپیدرمال چیست؟

خال اپیدرمال به دلیل رشد بیش از حد اپیدرم است.
خال اپیدرمال یک اصطلاح کلینیکی است که برای گروهی از ضایعات پوستی که لایه خارجی پوست، یعنی اپیدرم را درگیر می‌کند به‌کار برده می‌شود و در یک الگوی خطی و غالبا چرخشی‌شکل توزیع می‌شود. به طور کلی، خال‌های اپیدرمال ناهنجاری‌های مادرزادی غیر شایعی نیستند و حدود ۱ تا ۳ نوزاد را در هر 1000 تولد درگیر می‌کند و در دختر و پسر به یک نسبت دیده می‌‎شود.

علائم و نشانه‌های خال اپیدرمال چیست؟

خال‌های اپیدرمال ممکن است منفرد یا متعدد باشند و معمولا در بدو تولد یا در سال‌های اول پس از تولد بروز می‌کنند. اپیدرم از یک نوع سلول خاص به نام کراتینوسیت تشکیل شده است. خال اپیدرمال ناشی از رشد بیش از حد کراتینوسیت‌ها (سلول‌های پوستی شاخی) است. این ناهنجاری ناشی از نقص اکتودرم (لایه بیرونی جنینی) در دوران جنینی است که باعث تشکیل اپیدرم و بافت عصبی و خال‌های اپیدرمال می‌شود. در سندرم خال اپیدرمال، علاوه‎ بر خال اپیدرمال (سطحی) اختلالات داخلی به صورت ضایعات عصبی، چشمی و اسکلتی نیز دیده می‎‌شود. ابعاد این خال‌های اپیدرمال متغیر است.

همه خال‌های اپیدرمال تغییراتی را در سطح نشان می‌دهند که می‌تواند بسیار خشن، زگیلی شکل و یا حالت خاردار باشد و اغلب تیره‌تر از پوست طبیعی یا پوست بدون ضایعه اطراف آن باشد که به آن خال اپیدرمال وروکو (verrucose epidermal neavus) گفته می‌شود، یا قرمز و پوسته‌پوسته باشد که به آن خال اپیدرمال وروکو خطی التهابی یا (ILVEN) گفته می‌شود.

شکل 1 خال اپیدرمال وروکو خطی التهابی یا (ILVEN)

ظاهر مایل به زرد، زبر و سنگریزه‌ای به دلیل تکثیر ساختارهای غده مانند سباسه که به آن خال سباسه جاداسون(nevus sebaceous) گفته می‌شود.

شکل 2 خال سباسه (nevus sebaceous)

اگر این ناهنجاری محدود به پوشش اپیدرمی فولیکول‌های مو باشد، ممکن است مانند جوش‌های سر سیاه ظاهر شود که به آن خال کمدونیکوس (nevus comedonicus) گفته می‌شود.

شکل 3 خال کمدونیکوس (nevus comedonicus)

یکی دیگر از موارد مرتبط و نسبتا شایع خال بکر(Becker’s nevus) می‌باشد، این خال فرمی از خال اپیدرمال با بافتی مخملی‌شکل، با تیرگی خفیف تا متوسط ​​و موهای زبر و کوتاه است. به طور معمول در دوران کودکی یا بزرگسالی و در یک الگوی گسترده‌تر، تکه‌تکه و نه خطی روی تنه رخ می‌دهد.

شکل 4 خال بکر (Becker’s nevus)

انواع مختلفی از خال‌های اپیدرمال وجود دارد که با توجه به نوع سلول اپیدرمی که درگیر شده تعریف شده‌اند.

یک گروه از خال‌های اپیدرمال فقط از کراتینوسیت تشکیل شده‌اند که به آن خال کراتینوسیتیک اپیدرمال گفته می‌شود و معمولا در تنه یا اندام‌ها یافت می‌شود. آن‌ها می‌توانند تکه‌های براق، برنزه یا قهوه ای از پوست و یا تکه‌های بزرگ و مخملی باشند. خال‌های اپیدرمال با افزایش سن در افراد مبتلا، می‌تواند ضخیم‌تر و تیره‌تر شود و ظاهری شبیه زگیل ایجاد کند. غالبا، خال کراتینوسیتیک اپیدرمال، از الگویی خاص، معروف به خطوط بلاشکو پیروی می‌کند. این خطوط که به طور معمول بر روی پوست نامرئی هستند تصور می‌شود مسیرهایی را طی می‌کنند که سلول‌ها با رشد پوست، قبل از تولد در سطح بدن طی می‌کنند.

انواع دیگری از سلول‌های اپیدرمال شامل سلول‌های تشکیل‌دهنده فولیکول‌های مو، غدد عرق یا غدد سباسه (غدد موجود در پوست است که ماده‌ای را ایجاد می‌کند که از پوست و مو محافظت می‌کند) یک نوع شایع از خال اپیدرمال ارگانوئیدی، خال سباسه نامیده می‌شود. خال‌های این گروه تکه‌های مومی، زرد-نارنجی رنگ هستند، معمولا روی پوست سر یا صورت است. قسمت خال به طور معمول بدون مو است و ناحیه‌ای از طاسی (آلوپسی) را از خود نشان می‌دهد. در حدود یک چهارم از افراد مبتلا به خال سباسه، ممکن است یک تومور در همان ناحیه خال شکل بگیرد. این تومور معمولا خوش خیم است اگرچه بندرت ممکن است تومورهای سرطانی (بدخیم) نیز ایجاد شود.

شکل 5 انواع مختلف خال‌های اپیدرمال با توجه به نوع سلول اپیدرمی که درگیر شده

چه مواردی با خال اشتباه گرفته می‌شود؟

تشخیص‎‌های افتراقی خال اپیدرمال خطی شامل پسوریازیس خطی، پوروکراتوز خطی، لیکن پلان خطی و بیماری‎ داریر خطی می‎‌باشد. خال سطحی ممکن است با اگزما و … اشتباه گرفته شود. درمان معمولا به دلایل زیبایی صورت می‌‎گیرد.

درمان اولیه

اندازه خال اپیدرمال ممکن است از چند سانتی‌متر تا مسیر طولانی و وسیعی از بدن را درگیر کرده باشد.
در یک سوم از افراد مبتلا به خال اپیدرمال امکان درگیری اورگان‌های داخلی نیز هست مانند اعصاب، اسکلت و چشم. درمان‌‌های طبی و جراحی برای این خال وجود دارد.

۱. هیپرکراتوز ضایعات را می‌‎توان با اسیدلاکتیک موضعی، آمونیوم لاکتات ۱۲%، سالیسیلیک اسید یا ترکیبات رتینوئیک موضعی، یکبار در روز بلافاصله بعد از شستشو، درمان نمود.
۲. برای برطرف کردن خارش ضایعات، می‎‌توان از کورتیکوستروئیدهای موضعی یا تزریق داخل ضایعه کورتیکوستروئیدها، استفاده نمود.
۳. در ضایعات بزرگ یا التهابی می‌توان از رتینوئیدهای خوراکی، استفاده نمود.
۴. درمان‎‌های تخریبی، از جمله کوتر، کرایو، برش عمقی و تراش پوست، همیشه با عود ضایعات همراه می‎‌باشد و ممکن است اسکار(زخم) به جای بگذارد.
۵. بیمار با خال‎‌های سطحی فراوان باید از نظر ضایعات اسکلتی، چشمی و عصبی، بررسی و پیگیری شود.

درمان جایگزین

۱. ترکیب ترتینوئین و 5FU موضعی نیز در کم کردن ضایعات، ممکن است موثر باشد.
۲. لیزر CO2: استفاده از این لیزر در درمان خال اپیدرمال، با موفقیت همراه بوده است ولی امکان عود و اسکار وجود دارد.
۳. ضایعات کوچک و ضایعات خیلی باریک و نیز ضایعات بزرگ‎تری را که در نواحی در معرض تحریک و آسیب می‌‎باشند یا از نظر زیبایی برای بیمار ناراحت‌کننده هستند را می‎‌توان با جراحی برداشت، هر چند با جراحی و لیزر ریسک اسکار و برگشت خال وجود دارد.
از آنجا که لیزر CO2 خوب تحمل می‌شود و در درمان خال اپیدرمال موثر و در درازمدت بی‌خطر است، در حال حاضر به عنوان درمان انتخابی و مناسب در درمان خال اپیدرمال شناخته شده‌ است.

رزرو نوبت ویزیت آنلاین دریافت مشاوره رایگان
تعداد بازدید از این مطلب: 8646
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)

تلفن :03136662224