اریتم مولتی فرم یک واکنش پوستی است که می‌تواند به دنبال عفونت‌ها یا مصرف برخی از داروها ایجاد شود. در اکثر موارد، این بیماری خفیف و خوش‌خیم است و خودبه‌خود طی چند هفته محدود می‌شود، اما امکان دارد شدید نیز باشد. همچنین یک فرم نادر و شدید وجود دارد که می‌تواند بر دهان، دستگاه تناسلی و چشم‌ها تأثیر بگذارد و تهدیدکننده حیات باشد که به عنوان «اریتم مولتی فرم ماژور » شناخته شده است. اریتم مولتی فرم به طور عمده در بزرگسالان زیر ۴۰ سال رخ می‌دهد؛ اگرچه ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد. در این مقاله دکتر مریم ملکی متخصص پوست و مو توضیحات بیشتر را ارائه می‌دهد.
اکثر مبتلایان به اریتم مولتی‌فرم، فقط بثورات پوستی دارند، اما علائم دیگر نیز گاهی اوقات ممکن است رخ دهد. نام این بیماری نیز به همین علت که اشکال مختلفی دارد اریتم مولتی‌فرم می‌باشد که به معنی قرمزی چندشکلی است. محل این ضایعات بیشتر در انتهای اندام‌ها (ساعد و پشت دست، ساق پا و روی پا) می‌باشد. ضایعات صورتی تا قرمز بوده اغلب با خارش متوسط همراه هستند. بثورات پوستی چند شکلی، شامل ماکول‌ها، پاپول‌ها و ضايعات مشخص هدف مانند (target) با توزيع قرينه به ويژه در نواحی انتهایی اندام‌ها تظاهر می‌کند. معمولا درگيری مخاطی اندک می‌باشد.
بثورات پوستی
بثورات به صورت ناگهانی شروع می‌شوند و طی چند روز گسترش می‌‌یابند و پیش از انتشار به قسمت بالای بدن و صورت، در دستها و پاها نمایان می‌شوند.
بثورات پوستی مشخصات زیر را دارند:- به عنوان نقاط قرمز کوچک شروع می‌شوند و ابعاد آنها تا چند سانتی‌متر نیز می‌تواند افزایش یابد.
- مرکز آنها تیره‌تر بوده و توسط یک حلقه صورتی کمرنگ احاطه شده است.
- ممکن است کمی احساس خارش داشته یا ناراحت کننده باشد.
- معمولا بعد از ۲ تا ۴ هفته محو می‌شوند.
- ممکن است تا ۶-۵ هفته هم باقی بماند.
- در فرم شدید ضایعات زیادی در همه جای پوست و مخاط دهان ایجاد می‌شود و لکه‌ها ممکن است به هم بپیوندند تا مناطق بزرگ و قرمز ایجاد شود، که گاه نیاز به بستری دارد.
علائم دیگر
- تب یا افزایش درجه حرارت
- سردرد
- احساس ناخوشایندی به طور کلی
- زخم‌های داخل دهان که خوردن و آشامیدن را سخت می‌کنند
- ورم لب‌ها
- وجود زخم در ناحیه تناسلی
- درد و قرمزی چشم
- حساسیت به نور و تاری دید
- درد مفاصل
تشخیص
معمولاً پزشکان متخصص پوست با معاینه بالینی و مشاهده علائم پوستی به راحتی این بیماری را تشخیص می‌دهند. در بیمارانی که دارای ضایعات تارگت با عفونت قبلی یا همزمان با هرپس‌سیمپلکس (HSV ) یا همان ویروس تبخال ، هستند، تشخیص را می‌توان به راحتی انجام داد. وقتی تصویر بالینی واضح است بیوپسی پوست ضروری نیست زیرا یافته‌ها بیوپسی برای اریتم مولتی فرم خاص نیست.
چه موقع به دنبال درمان باشیم؟
اگر فکر می‌کنید ممکن است شما یا فرزندتان دارای اریتم مولتی فرم باشید در اسرع وقت به یک پزشک مراجعه کنید.اگر به اریتم مولتی فرم ماژور یا سندرم استیونس-جانسون مشکوک هستید فوراً به بیمارستان مراجعه کنید زیرا این شرایط می‌تواند جدی باشد.
علل اریتم مولتی فرم
علت اریتم مولتی فرم اغلب نامشخص است اما برخی موارد نتیجه واکنش به یک عفونت یا دارو است. این بیماری مسری نیست و نمی‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
عفونت‌ها
بیشتر موارد ناشی از عفونت‌های ویروسی است؛ غالبا ویروس تبخال یا همان هرپس‌سیمپلکس(HSV). این ویروس معمولاً در بدن غیرفعال است اما می‌تواند هر از گاهی دوباره فعال شود.
برخی از افراد چند روز قبل از شروع بثورات، دچار سرماخوردگی می‌شوند. اریتم مولتی‌فرم می‌تواند توسط ویروس هپاتیت C، اورف و یا باکتری مایکوپلاسما نیز ایجاد شود.داروها
بعضی از داروها ممکن است باعث شوند اریتم مولتی‌فرم شدید شود. محرک‌های احتمالی دارو شامل موارد زیر است:- آنتی‌بیوتیک‌ها مانند سولفونامیدها، کوتریموکسازول
- تتراسیکلین‌ها، آموکسی‌سیلین ، آمپی‌سیلین، پنی‌سیلین
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن
- ضدتشنج (برای درمان صرع) مانند فنی‌توئین و باربیتورات‌ها
- قرص‌های ضدبارداری
- واکسن‌ها ( بیشترین عامل در کودکان) و برخی از بیماری‌های خودایمنی
- سرطان‌ها، لنفوم ، لوسمی
- در بسیاری از موارد علت ناشناخته باقی می‌ماند
درمان اریتم مولتی‌فرم
هدف درمان، از بین بردن علائم و کاهش گستردگی مناطق درگیر شده پوست است. پزشک شما ممکن است موارد زیر را توصیه کند:- متوقف کردن هر دارویی که می‌تواند علائم شما را تحریک کند – بدون این که ابتدا با پزشک صحبت کنید، این کار را امتحان نکنید
- آنتی هیستامین‌ها و کرم نرم‌کننده برای کاهش خارش
- کرم استروئیدی برای کاهش قرمزی و تورم (التهاب)
- مسکن‌ها برای رفع موقت هرگونه درد
- قرص‌های ضد ویروسی، اگر علت عفونت ویروسی باشد
- برای رفع زخم دهان، استفاده از دهان‌شویه بی‌حس کننده
عوارض اریتم مولتی‌فرم
اکثر مبتلایان به اریتم مولتی فرم طی چند هفته بهبودی کامل پیدا می‌کنند. معمولاً هیچ مشکل بیشتری وجود ندارد و پوست بدون زخم بهبود می‌یابد. این خطر وجود دارد که اریتم مولتی فرم ممکن است عود کند، به خصوص اگر ناشی از ویروس تبخال باشد. اگر به طور مکرر این وضعیت را تجربه می‌کنید ممکن است داروی ضد ویروسی مانند آسیکلوویر یا والسیکلوویر، برای جلوگیری از عود به شما داده شود.اریتم مولتی فرم چه عوارضی دارد؟
ضایعات پوستی بدون ایجاد اسکار بهبود می یابند، اگرچه هایپرپیگمانتاسیون (تیره شدن محل ضایعات پوستی) ممکن است برای چندین ماه ادامه داشته باشد. درگیری چشمی می تواند منجر به عوارض جدی‌تری شود از جمله:- کراتیت
- زخم ملتحمه
- یووئیت
- اختلال بینایی دائمی
- سپسیس
- عفونت پوستی (سلولیت)
- آسیب و زخم دائمی پوست
- التهاب اندام‌های داخلی مانند ریه‌ها یا کبد
آیا برای بیماری پوستی اریتم مولتی فرم، رژیم غذایی خاصی نیاز است؟
معمولا رژیم خاصی موردنیاز نیست. در صورت وجود زخم در دهان، خوردن مایعات یا غذاهای نرم شاید بهتر تحمل شود. گاهی دریافت مایعات بیشتر، ممکن است کمک‌کننده باشد. در بیماران بستری‌شده امکان دارد نیاز به سرم وجود داشته باشد.اریتم مولتی فرم راجعه
همه بیماران مبتلا به اریتم مولتی فرم راجعه باید از نظر ویروس هرپس‌سیمپلکس آزمایش شوند. در اریتم مولتی فرم عود کننده یا مداوم بدون علت مشخص، بررسی برای بدخیمی‌های هماتولوژیک را در نظر بگیرید.تعداد بازدید از این مطلب: 3410
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۰ دیدگاه