میخچهها نواحی سفت و ضخیم پوست هستند که در نتیجه اصطکاک یا فشار روی پوست ایجاد می‌شوند. آن‌ها شبیه پینه هستند اما معمولا سخت‌تر، کوچکتر و دردناک‌تر هستند. میخچهها خطرناک نیستند اما می‌توانند باعث تحریک پوست شوند. احتمال ابتلای آن‌ها در زنان، به دلیل استفاده بیشتر از کفش‌های باریک و تنگ، بالاتر از مردان است. همانطور که میخچهها ضخیم می‌شوند، می‌توانند بسیار دردناک شوند. میخچه یک بیماری پوستی نیست، آن‌ها پاسخ بدن به فشار یا اصطکاک روی پوست هستند. میخچهها به طور طبیعی رشد می‌کنند تا به محافظت از پوست زیر آن‌ها کمک کنند.
آن‌ها می‌توانند در هر جایی از بدن که اصطکاک مکرر وجود دارد ایجاد شوند، مانند نوک انگشتان در نوازنده گیتار یا کف دست‌های یک فرد مکانیک یا در انگشتان پا در افرادی که طولانی مدت راه می‌روند یا ایستاده کار می‌کنند. میخچه به دلیل فشار استخوان بر روی پوست ایجاد می‌شود. به طور رایج در نواحی کف پا و کناره‌های انگشتان پا ایجاد می‌شوند. در این مقاله، دکتر مریم ملکی به توضیح میخچه و راه‌های درمان و پیشگیری آن می‌پردازند.
انواع میخچه
سه نوع میخچه وجود دارد :
١. میخچه‌های بذری یا دانه‌ای: میخچه‌های کوچکی هستند و معمولاً در کف پا یافت می‌شوند.
٢. میخچه‌های نرم: میخچه‌های نرم، سفید یا خاکستری هستند و بافت لاستیکی دارند. این میخچهها، اغلب بین انگشتان پا ظاهر می‌شوند.
٣. میخچه‌های سخت: میخچه‌های سخت رایج ترین نوع میخچه هستند. آن‌ها نواحی کوچک و متمرکزی از پوست هستند که معمولاً در ناحیه وسیع تری از پوست ضخیم یافت می‌شوند.
علایم میخچه
بخشهای زبر، سخت، زرد رنگ و ناهموار پوست که به لمس حساس هستند و هنگام پوشیدن کفش، درد در محل آن حس می‌شود.
علل شایع میخچه
١. کفش نامناسب: پوشیدن کفش‌هایی که روی پاهای شما فشار ایجاد می‌کنند، می‌توانند میخچه پا ایجاد کنند.
٢. ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت: اگر برای مدت طولانی بایستید یا راه بروید، وزن بدن و اصطکاک مداوم، می‌تواند باعث ایجاد میخچه‌های دردناک در کف پا شود.
٣. مشکلات ساختاری در شکل پاها یا استخوان‌های انگشتان پا
۴. راه رفتن غیر طبیعی
۵. بیماری‌هایی مانند: دیابت، بیماری‌های مفصلی مانند آرتریت و آرتروز.
۶. سن بالای ۶۵ سال
تشخیص
انجام آزمایش‌های تخصصی برای تشخیص میخچه ضروری نیست. مشاهده مستقیم میخچه و پوست اطراف آن، تنها چیزی است که برای تشخیص لازم است. میخچهها معمولا گرد هستند و در کناره‌ها و روی انگشتان پا ایجاد می‌شوند. در مرکز میخچه، یک نقطه سفید سخت دیده می‌شود. با گذشت زمان، پوست زیر میخچه ممکن است به دلیل تحریک مزمن ظاهری قرمز، قهوه‌ای یا سیاه پیدا کند. تفاوت اصلی بین میخچه و پینه در این است که پینه برای لمس دردناک نیست. لمس کردن میخچه ممکن است دردناک باشد. زیرا پوست این ناحیه ملتهب است. ممکن است مرکز میخچه، سخت یا نرم باشد.
برای افتراق میخچه از زگیل، پزشک مقداری از پوست ناحیه آسیب دیده را می‌تراشد. هنگامی که پوست سطحی خراشیده می‌شود، زگیل‌ها در یک الگوی مشخص خونریزی می‌کنند ولی میخچهها خونریزی نمی‌کنند. زیرا میخچهها، سلول‌های مرده پوست هستند. مهم است که مراقب علائم عفونت باشید.
درمان‌های خانگی
_ حمام پا : پای خود در آب گرم قرار دهید. این کار را حدود پنج تا ده دقیقه یا تا زمانی که پوست نرم شود انجام دهید. سپس سنگ پا را در آب گرم فرو کنید و آن را روی محل میخچه مالش دهید. برای از بین بردن پوست مرده از حرکات دایره‌ای استفاده کنید. مراقب باشید بیش از حد پوست را جدا نکنید چون انجام این کار می‌تواند باعث خونریزی و عفونت شود.
_ کفش مناسب: یکی از علل شایع میخچه، کفشی است که اندازه و شکل مناسبی برای پای شما ندارد. برای خرید کفش مناسب، در پایان روز، زمانی که پاهای شما کمی متورم شده است، کفش بخرید. کفشی را انتخاب کنید که خیلی گشاد یا تنگ نباشد. از کفش‌های پاشنه بلند استفاده نکنید. پابرهنه راه نروید.
_ مسافت طولانی راه نروید یا برای مدت طولانی روی پاهای خود نایستید.
_ ناخن‌های پای خود را کوتاه نگه دارید. ناخن‌های بیش از حد بلند می‌توانند انگشتان پا را مجبور به فشار دادن به کفش شما کنند و به مرور زمان باعث ایجاد میخچه شوند.
_ روغن کرچک: پاهای خود را خشک کنید و روغن کرچک بزنید. بعد از اینکه میخچه را با روغن کرچک مرطوب کردید، آن را با یک پد مخصوص بپوشانید. پدهای میخچه به کاهش فشار از روی ناحیه کمک می‌کند تا میخچه بتواند التیام یابد. پس از استفاده، جوراب‌هایی بپوشید که خیلی تنگ نیستند.
_ از بریدن یا تراشیدن میخچه خودداری کنید. در صورت لزوم، این کار فقط باید توسط پزشک انجام شود.
داروهای کراتولیتیک موضعی
عوامل کراتولیتیک موضعی با نرم کردن میخچهها، سبب تسهیل در کوچک شدن و تراشیده شدن آن‌ها می‌گردند.
_ اسید سالیسیلیک ١٢/۶ درصد و ۴٠ درصد که به شکل پد چسبی یا محلول وجود دارند. بیماران مبتلا به نوروپاتی محیطی باید از استفاده از پدهای حاوی اسید سالیسیلیک خودداری کنند زیرا این پدها در صورت قرار دادن اشتباه، ممکن است باعث کنده شدن پوست طبیعی شوند. این چسب‌ها بعد از شستشو و خشک کردن محل میخچه، روی آن قرار می گیرد و پس از ۴٨ ساعت تعویض می‌شود. فرد باید این کار تا از بین رفتن کامل عارضه ادامه دهد.
تعداد چسب مورد نیاز به نوع میخچه، عمق ریشه و مکان آن بستگی دارد. قیمت مناسب و همیشه در دسترس بودن، از مزایای درمان میخچه پا به کمک چسب است. عوارض محلول‌های لایه‌بردار و چسب میخچه عبارتند از:
التهاب، عفونت، تورم، طولانی بودن روند درمان و آسیب به بافت‌های سالم اطراف.
غیر قابل استفاده برای افراد مبتلا به دیابت و پوست حساس.
_ اوره ۵٠ درصد
_ نیترات نقره
_ پانسمان‌های هیدروکلوئیدی
لوسیون و مرطوب کننده
استفاده روزانه از لوسیون یا کرم مرطوب کننده از دیگر روش‌های مفید برای درمان این عارضه در پا است.
بهتر است لوسیون یا کرم مرطوب کننده حاوی اسید سالیسیلیک ، لاکتات آمونیوم یا اوره باشد. چون این مواد به نرم شدن میخچه‌های سخت کمک خواهند کرد.
لیزر درمانی CO٢ ابلیتیو
این روش از طریق تاباندن پرتو روی موضع مورد نظر و تبخیر یا سوزاندن آن انجام می‌شود. به دلیل استفاده از ماده بی‌حسی موضعی، فرد هیچ گونه دردی را حین لیزر احساس نمی‌کند. همچنین مشکلاتی از قبیل خونریزی، التهاب و عفونت، کمتر در این روش رخ می‌دهد. کوتاهی زمان عمل و دوران نقاهت نیز از مزایای این روش درمانی است.
این روش برای همه افراد مبتلا به میخچه پا مناسب نیست، مانند ؛ افراد زیر ١۵ سال، زنان باردار و شیرده، بیماران مبتلا به صرع، سرطان، عفونت حاد، دیابت. عود ضایعات ممکن است در برخی از بیماران، علی رغم استفاده از این روش درمانی مشاهده شود، به خصوص اگر عوامل محرک ایجاد میخچهها هم چنان وجود داشته باشند.
کرایوتراپی (نیتروژن مایع)
امکان از بین بردن میخچه پا با استفاده از فرآیند انجماد وجود دارد. به این روش کرایوتراپی یا سرمادرمانی گفته می‌شود. از جمله مواد رایج در این روش می‌توان به DMEP، نیتروژن مایع یا یخ دی اکسید کربن اشاره کرد. ماده مورد نظر معمولاً به محل میخچه اسپری می‌شود. البته در شرایطی این ماده با کمک سوآپ پنبه‌ای (شبیه گوش‌پاک‌کن) روی موضع قرار می‌گیرد. میخچه تحت‌تاثیر این ماده تغییر رنگ می‌دهد و حالت تاولی پیدا می‌کند. تاول نیز به زخم تبدیل می‌شود و بعد از یک هفته الی ده روز بهبود پیدا می‌کند.
شستشو و خشک کردن محل عارضه (دو مرتبه در روز) منجر به تسریع در روند بهبودی می‌شود. تعداد جلسات کرایوتراپی و مدت زمان بهبودی در همه افراد یکسان نیست. بلکه به نوع میخچه و محل آن بستگی دارد. این روش مدت‌هاست که به عنوان یکی از راهکارهای رایج در درمان میخچه پا کاربرد دارد و تاکنون عارضه‌ای جدی برای آن گزارش نشده است. درد شدید، باقی ماندن جای زخم و آسیب به بافت، عروق و اعصاب مجاور میخچه از عوارض این روش هستند. عفونت ثانویه محل میخچه که با قرمزی، تورم و ترشح همراه است نیز به ندرت رخ می‌دهد.
جراحی
گاهی میخچه پا به سایر روش‌های درمانی غیرتهاجمی یا خانگی مقاوم است. در این شرایط شاید در نگاه ظاهری، میخچه با برداشت بافت سفت رویین آن از بین می‌رود. اما به دلیل حفظ بافت ملتهب زیرین (بورس) همچنان دردناک است. تنها راهکار برای میخچه‌های مقاوم به درمان‌های غیرتهاجمی، عمل درمان میخچه پا با جراحی است. عمل میخچه پا با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. در ادامه، میخچه به همراه بورس توسط تیغ جراحی از محل برداشته می‌شود. جراحی میخچه پا هیچ گونه بخیه‌ای ندارد.
پزشک معالج باید با استفاده از چاقوی جراحی، ضایعه را به آرامی بدون خونریزی، خارج کند. برداشتن پلاک مرکزی، تحت بی‌حسی موضعی، در صورت لزوم، فشار روی اعصاب پوستی زیرین را کاهش می‌دهد و در نتیجه درد را کاهش می‌دهد. به بیماران توصیه می شود ضایعات قبلاً درمان شده را هر هفته با استفاده از سنگ سنباده یا سنگ پا پس از بیست دقیقه فرو بردن پاها در آب گرم اصلاح کنند.
راه‌های پیشگیری از میخچه
١. کفش مناسب: بهترین راه برای جلوگیری از تشکیل یا بازگشت میخچه پوشیدن کفش مناسب است. کفش مناسب کفشی است که انگشتان پا بتوانند به راحتی در آن‌ها حرکت کنند.
٢. پوشیدن جوراب ضخیم: جوراب‌هایی بپوشید که روی انگشتان پا را ضخیم کند و از آن‌ها حفاظت کند. همچنین می‌توانید انگشتان پا و کناره‌های انگشتان پا را با قرار دادن پدهایی در محل‌های مستعد میخچه، بپوشانید.
٣. کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها: ناخن‌های پا را کوتاه نگه دارید، زیرا ناخن‌های بلند پا باعث می‌شود انگشتان پا در وضعیت غیر طبیعی قرار بگیرند.
۴. رعایت بهداشت پا: پاهای خود را تمیز نگه دارید. روزانه پاهای خود را با آب، صابون و برس اسکراب مناسب بشویید.
۵. مرطوب نگه داشتن پا: پاهای خود را مرطوب نگه دارید. برای جلوگیری از خشکی و اصطکاک از کرم پا به طور منظم استفاده کنید.
بهبودی میخچهها چه مدت، زمان نیاز دارد؟
میخچهها یک شبه ناپدید نمی‌شوند، اما می‌توانید با درمان ظرف دو هفته، شاهد کوچک شدن و بهبودی آن‌ها باشید. ممکن است یک ماه یا بیشتر طول بکشد تا کاملاً ناپدید شوند.
پیش آگهی
میخچه یک بیماری غیرسرطانی است که می‌توان آن را با درمان‌های خانگی یا درمان پزشکی کنترل کرد. جراحی به ندرت ضروری است. پس از درمان موفقیت آمیز، اگر ناحیه آسیب دیده به دلیل اصطکاک یا فشار تحریک شود، ممکن است میخچه بازگردد.
برای درمان میخچه، چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
١. اگر به بیمای‌هایی مانند دیابت، بیماری قلبی و بیماری‌های خونی مبتلا هستید یا پوست شکننده‌ای دارید.
٢. اگر محل میخچه قرمز باشد یا خونریزی و ترشحات چرکی داشته باشد.
٣. اگر پس از درمان خانگی به مدت سه هفته، بهبودی حاصل نشده است.
۴. اگر میخچه درد شدید دارد یا شما را از انجام فعالیت‌های عادی باز می‌دارد.
تعداد بازدید از این مطلب: 1042
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۰ دیدگاه