ترک‌های پوستی با نام‌های استرچ مارک یا استریا نیز شناخته می‌شوند. معمولا خطوط صورتی یا سفیدی هستند که بر روی نقاط خاصی از بدن ایجاد می‌شوند. بسیاری از نوجوانان و بیشتر خانم‌هایی که بارداری را تجربه کرده‌اند با ترک‌های پوستی آشنایی دارند. ظاهر ناخوشایند این رگه‌های سفید گاه به ایجاد افسردگی و آزردگی‌های روحی در افراد منجر می‌شود. در ترک‌های شدیدتر ناهمواری و فرورفتگی در پوست نیز به وجود می‌آید که در لمس، حس ناخوشایندی دارد. در این مقاله دکتر مریم ملکی متخصص پوست و مو به توضیحات کاربردی در این رابطه می‌پردازد.
شکل ۱ ترک‌های پوستی یا استریا
چه قسمت‌هایی از بدن بیشتر در معرض ترک‌های پوستی قرار می‌گیرند؟
- در هنگام بلوغ ترک‌های پوستی روی ران‌ها، باسن و سینه‌ها ایجاد می‌شوند.
- در افرادی که رشد طولی ناگهانی دارند بیشتر در پایین کمر ترک‌های موازی افقی دیده می‌شود.
- در دوران حاملگی این ترکها بیشتر در نواحی شکم و سینه‌ها بروز می‌کنند. ترک‌های پوستی ممکن است در آقایان نیز ایجاد شوند.
علل بروز ترک‌های پوستی چیست؟
- افزایش وزن سریع
- رشد سریع در دوران کودکی یا بلوغ
- بارداری
- جراحی ایمپلنت پستان
- بدن‌سازی
- میزان بالای هورمون‌های استروئیدی
- مصرف دارو‌های استروئیدی یا کورتونی
- برخی بیماری‌ها مانند سندروم کوشینگ
البته عوامل تشدیدکننده‌ای مانند ژنتیک، جنسیت و سن نیز در ایجاد استرچ مارک بی‌‌تاثیر نیستند. برخی معتقد هستند که علت اصلی ترک‌های پوستی کشیده شدن پوست است ولی در واقع کشیدگی پوست تنها یکی از عوامل ایجاد ترک‌های پوستی است و عامل اصلی به شمار نمی‌آید. عوامل درونی و ژنتیکی نیز در بروز آن‌ها موثر می‌باشند.
عوامل ایجاد ترک‌های پوستی می‌توانند با موارد زیر در ارتباط باشند:
- پیشینه خانوادگی
- بیماری‌های مزمن
- شاخص توده بدنی (BMI) قبل از بارداری
- وزن نوزاد متولد شده در خانم‌های باردار
- هورمون‌ها
این موارد می‌توانند با احتمال بالای کشش پوست در خانم‌های چاق که نوزاد بزرگ‌تری دارند و با تغییرات مرتبط با سن در کلاژن پوست و بافت همبند که احتمال بروز این ترکها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، توضیح داده شوند. اغلب ترکها طی دوران بارداری بر روی سینه و شکم شکل می‌گیرند. دلیل آن در اکثر موارد هورمونی است چرا که طی دوران بارداری نقش هورمون‌ها نرم‌تر کردن کلاژن است تا بافت‌ها بتوانند برای زایمان نوزاد کشسانی خوبی داشته باشند.
برخی از زنان دارای کلاژن ضعیف‌تری نسبت به دیگران بوده و لذا برخی دیگر در دوران بارداری رگه‌هایی روی شکمشان پدید می‌آید. به زبان سادهکشیده شدن ناگهانی پوست ظرف مدت کوتاهی که به دلیل رشد اندام ایجاد می‌شود، سبب می‌شود پوست بدون آمادگی دچار شوک گردد و سطحی‌ترین لایه آن پاره و از هم گسیخته شود. حتی برخی از ورزشکاران و افرادی که به دنبال بدن‌سازی دچار تغییر وزن ناگهانی می‌شوند هم استرچ مارک دیده می‌شوند و در اندامی که به طور انفجاری رشد می‌کنند، ترک پوستی را می‌بینند. همچنین مصرف استروئیدها نیز احتمال بروز ترک‌های پوستی را بیشتر خواهد کرد. هنوز پژوهش‌های بیشتری نیاز است تا دلایل ایجاد ترک‌های پوستی تایید شوند.
شکل ۲ تقاوت ساختاری پوست خوب با پوست دارای استریا
علائم و نشانه‌های استریا
قبل از پدیدار شدن ترک‌های پوستی، ابتدا در محل پیدایش ترکها، پوست حالت نازک شده و صورتی پیدا می‌کند و ممکن است احساس خارش یا حساسیت وجود داشته باشد. این رگه‌ها می‌توانند صورتی، قرمز، بنفش، قهوه‌ای قرمز یا قهوه‌ای تیره باشند که رنگ آن بستگی به رنگ پوست فرد دارد. در نهایت رنگ صورتی یا قرمز بنفش محو می‌شود و به سفید یا نقره‌ای در طول زمان تغییر می‌کند.
شکل ۳ علائم و نشانه‌های استریا
آیا امکان بهبود ترک‌های پوستی وجود دارد؟
ترک‌های پوستی به طور ناگهانی و معمولا بدون بروز هیچ گونه علامتی ظاهر می‌شوند. از این رو پیشگیری از ایجاد آن‌ها به ویژه در دوران بارداری ارزش مهمی دارد. در صورت ایجاد ترک، هرچه درمان سریع‌تر آغاز شود، نتایج به دست آمده مطلوب‌تر خواهد بود.
در چه دورانی از بارداری امکان بروز ترک‌های پوستی بیشتر است؟
این ترکها معمولا از ماه چهارم بارداری به بعد ایجاد می‌شوند اما در ماه هفتم تا هشتم بارداری پوست شکننده‌ترین حالت خود را دارد. ترکها حتی ممکن است پس از زایمان نیز ایجاد شوند. بنابراین توصیه می‌شود درمان را تا اولین دوره قاعدگی پس از زایمان نیز ادامه دهید.
آیا احتمال بروز ترک‌های بارداری در هر بار زایمان وجود دارد؟
بله، حتی اگر اولین بارداری بدون ایجاد ترک‌های پوستی باشد، تضمینی در عدم بروز ترک‌های پوستی در بارداری‌های بعدی وجود ندارد.
آیا ترک‌های پوستی ارثی هستند؟
کلا افراد از نظر بروز این ترکها به گروه‌های بدون ترک‌های پوستی یا خانواده‌های دارای ترک پوستی تقسیم‌بندی نمی‌شوند. وراثت و رنگ پوست نقشی در ایجاد ترک‌های پوستی ندارند و هیچ کدام معیاری صددرصد در تعیین نوع پوست از نظر بروز یا عدم بروز ترک‌های پوستی نمی‌باشد.
آیا ممکن است که ترکها به طور صددرصد بهبود یابند؟
باید در نظر داشت که اگر ترک‌های پوستی درمان نشوند، امکان بهبود خودبه‌خود آن‌ها وجود ندارد، یعنی این ترکها هرگز خودبه‌خود برطرف نمی‌شوند و تنها رنگ آن‌ها به سمت سفید مرواریدی می‌رود ولی طول و پهنای آن‌ها تغییر نمی‌کند. با درمانهای ویژه پس از چند هفته می‌توان پهنا، عمق و رنگ ترکها را به میزان قابل توجهی کاهش داد ولی توجه داشته باشید که با این حال و با درمانهای موجود، ترکها هرگز صددرصد از بین نخواهند رفت.
آیا نور خورشید سبب وخیم‌تر شدن ظاهر ترکها می‌شود؟
از آن جایی که در ناحیه ترک‌های پوستی رنگدانه‌های پوست تولید نمی‌شوند، این ترکها حتی پس از برنزه شدن نیز به رنگ سفید باقی می‌مانند. به همین علت است که پس از برنزه کردن این ترکها بیشتر بارز می‌شوند و به چشم می‌آیند. در صورت درمان به موقع، سلول‌های تولیدکننده رنگدانه دوباره فعال می‌شوند و ترک‌های پوستی به رنگ طبیعی خود باز می‌گردند.
روش‌های پیشگیری از ترک پوستی چگونه است؟
بهترین روش برای پیشگیری از این موضوع کنترل اضافه وزن و چاق شدن می‌باشد. یعنی اگر به مرور زمان افزایش وزن پیدا کنید دیگر این ترکها ایجاد نمی‌شود. سن اولین بارداری در بروز ترک‌های بارداری نقش به سزایی دارد. بین ۸۰% تا ۹۰% بانوانی که در سنین بین ۱۶ تا ۲۰ سالگی باردار شدهاند دچار ترک‌های پوستی می‌شوند، در حالی که احتمال بروز این ترکها در بانوانی که اولین بارداری آن‌ها پس از ۳۵ سالگی است، بسیار کمتر است. چرب کردن پوست با روغن‌های طبیعی در پیشگیری موثر است.
ماساژ دادن پوست بدن و ناحیه پاره شده پوست با کرم‌ها و روغن‌های گیاهی تا حدودی به برطرف شدن این عوارض کمک خواهد کرد. برای مثال می‌توانید از انواع کرم ضدترک آنتی‌استرچ مارک استفاده کنید که علاوه‌بر آبرسانی ترک‌های حاصل از بازشدگی پوست (بر اثر چاقی، لاغری و غیره)، استحکام و خاصیت ارتجاعی پوست نیز افزایش می‌یابد.
شکل ۴ پیشگیری از استریا
روش‌های درمانی ترک پوستی و نتایج درمانی چگونه است؟
الف) درمانهای موضعی ترک‌های پوستی
اصولا محصولاتی که به عنوان کرم‌های ضدترک پوست در حاملگی، چاقی لاغری و غیره در بازار وجود دارد، بیشتر جنبه پیشگیری داشته و موثر بودن آن در درمان ترک‌های پوستی به اثبات نرسیده است. روش‌های درمانی که برای استرچ مارک استفاده می‌شود شامل:
- کرم ترتینویین
با مشورت پزشک می‌توان از کرم‌های tretinoin استفاده کرد. از این پماد برای درمان آکنه و پیری پوست نیز استفاده می‌شود. ترتینوئین به تولید مجدد کلاژن کمک می‌کند و باعث می‌شود استرچ مارک‌ها بیشتر حالتی شبیه به پوست عادی پیدا کنند. با این حال ترتینوئین ممکن است پوست شما را دچار ناراحتی و حساسیت کند و نباید بدون تجویز پزشک استفاده شود. اگر در دوران بارداری یا شیردهی هستید، هرگز از این درمان بدون مشورت پزشک استفاده نکنید زیرا ممکن است عوارضی برای جنین در پی داشته باشد.
ب) درمانهای لیزری ترک‌های پوستی
از درمانهای لیزری ترک‌های پوستی لیزر فرکشنال می‌باشند، نتایج این روش در حد ۳۰ تا ۵۰ درصد بهبودی رضایت‌بخش ایجاد می‌کند. علاوه‌بر این گاه با عوارضی همچون تیره یا قرمز شدن طولانی پوست همراه بوده است.
اولین نتایج مثبت معمولا سه هفته پس از شروع درمان فشرده قابل رویت می‌باشند. در کل برای بهبودی نسبتا قابل قبول بیمار باید صبر و تحمل داشته باشد و پیگیر درمان باشد. اكثر افراد نیاز به تكرار جلسات درمانی دارند و با یک جلسه نتیجه مورد قبول به دست نخواهد آمد.
ج) سایر روش‌ها
میکرودرم‌ابرژن، میکرونیدلینگ، مزوتراپی، کربوکسی‌تراپی، آی‌پی‌ال (ّIPL)، پی دی ال (PDL)، آراف فرکشنال اخیر دستگاه تیکسل در درمان ترک‌های پوستی به کار گرفته شده که نتایج بهتر و عوارض کمتری داشته است.
- در خانم‌هایی که به دنبال زایمان دچار ترک‌های شدید قسمت زیر ناف شدهاند بیشتر توصیه می‌کنیم که با جراحی ابدومینوپلاستی قسمت آسیب‌دیده را کلا بردارند، چرا که با روش‌های غیرجراحی امکان بهبود رضایت‌بخش بسیار کم است.
شکل ۵ روش‌های درمان استریا
بهترین زمان برای شروع درمان استرچ مارک چه موقع است؟
باید توجه داشت که بهترین نتیجه زمانی به دست می‌آید که شخص در مرحله‌ای كه ترکها رنگ قرمز مایل به بنفش دارند به پزشک مراجعه كند. در این مرحله نتایج درمانی بسیار موثر‌تر است. متاسفانه ممکن است برخی از افراد طول مدت قرمزی ترک‌های پوستی‌شان خیلی کوتاه باشد و سریع سفید شود و کلا متوجه قرمزی و ایجاد ترک در مراحل اولیه نشوند. دستگاه پی‌دی‌ال و دستگاه آی‌پی‌ال از روش‌های درمانی است که در مرحله اولیه شروع ترک، یعنی ترک‌های بنفش یا قرمز استفاده می‌شود.
هزینه درمان ترک‌های پوستی
هزینه درمان ترک‌های پوستی به عوامل مختلفی مانند گستردگی ناحیه درمان، تغییر رنگ ایجاد شده، جلسات مورد نیاز، نوع درمان انتخاب شده، کلینیک انتخاب شده و پزشک بستگی دارد.
در پایان دکتر مریم ملکی یادآوری می‌کند که استرچ مارک یا استریا درمان قطعی ندارد و درمان ترک‌های پوستی به عوامل مختلفی بستگی دارد که همه این عوامل تحت کنترل پزشک نیستند. خصوصیات بیولوژیک پوست هر فرد، زمان سپری شده از ایجاد ترک‌های پوستی، عمق و پهنای فرورفتگی این ترکها از جمله مهمترین عواملی هستند که در میزان موفقیت درمان تاثیرگذاراند. به همین دلیل ممکن است درمانهای مشابه در افراد متفاوت نتایج مختلفی در پی داشته باشد.
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری عکس دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
- تلفن :03116662224
تعداد بازدید از این مطلب: 57862
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۰ دیدگاه