ملانونیشیای طولی ناخن

تغییر رنگ سیاه یا تیره در ناخن را ملانونیشیا می‌نامند. ملانونیشیا یک واژه لاتین است. لانو به معنای سیاه است. ملانو، در بدن انسان به ساختارهایی اشاره دارد که از ملانوسیت‌ها منشا می‌گیرند. ملانوسیت‌ها سلول‌هایی هستند که مسئول تولید رنگدانه‌های تیره هستند. «نیشیا» به ناخن اشاره دارد، بنابراین ملانونیشیا به معنی ناخن سیاه است. ملانونیشیا ممکن است پراکنده‌ باشد یا به شکل یک باند طولی باشد. خطوط طولی سیاه‌_قهوه‌ای رنگ روی صفحه ناخن را ملانونیشیای طولی می‌نامند.

شکل 1 ملانونیشیا

به گفته دکتر مریم ملکی ملانونیشیا می‌تواند نشانه‌ای از بیماری جدی‌تر باشد، به همین دلیل تشخیص درست ضروری است. معاینه درموسکوپی یا بیوپسی گاهی لازم است که علل و گزینه‌های درمان را تعیین کند. پیدا کردن علت اصلی ملانونیشیا یک فرایند کاملا پیچیده می‌باشد. در اکثر موارد، ملانونیشیا خوش‌خیم هستند، اما گاهی اوقات ممکن است درمان‌های پزشکی جدی نیاز داشته باشند. یکی از تهدید‌کننده‌ترین شرایطی که باید توجه ویژه‌ای به آن شود، ملانوم یا سرطان پوست در ناخن است. بنابراین در هر موردی که به ملانونیشیا مربوط می‌شود باید سریعا پیگیری و درمان شود تا از وخیم‌تر شدن و یا حتی تهدید زندگی فرد جلوگیری شود.

ملانوم

ملانوم نوعی سرطان پوست بوده که در مراحل پیشرفته کشنده است. یکی از علائم هشداردهنده آن مشاهده خط سیاه در ناخن به شکل رگه‌های سیاه است. همچنین می‌تواند منجر به رنگ تیره در پوست و مرز ناخن مربوطه شود که به آن علامت هاچینسون می‌گویند. با اینکه شیوع ملانوم به صورت خطوط طولی ناخن ناشایع است ولی آگاهی از احتمال این ارتباط از تشخیص دیررس بیماری جلوگیری می‌کند. ملانوما شیوع بیشتری در دهه 5 و 6 دارد ولی حتی در بچه‌ها هم ممکن است دیده شود.

شکل 2 علامت هاچینسون

چه کسانی در معرض ملانونیشیا قرار دارند؟

ملانونیشیا می‌تواند در افراد از هر سنی از جمله کودکان وجود داشته باشد و به طور مساوی هر دو جنس را درگیر می‌کند. شیوع این مورد بیشتر در افراد با پوست رنگ تیره، به ویژه پوست تیپ نوع ۵ و ۶ وجود دارد. تقریبا تمام افراد آفریقایی_کارائیب تا 50 سالگی به ملانونیشیا قهوه‌ای_سیاه ناخن مبتلا می‌شوند. ملانونیشیا تا 20٪ از مردم ژاپن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. افراد با پوست سفید کمتر تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

شکل 3 افراد در معرض مبتلا به ملانونیشیا

ملانونیشیا همچنین می‌تواند با اختلالات ژنتیکی، ضربه، داروها، کمبود تغذیه، بیماری غدد درون‌ریز، بیماری بافت همبند، بیماری التهابی پوستی، تومور موضعی یا عفونت ناخن همراه باشد.

چه عواملی باعث ملانونیشیا می‌شود؟

صفحه ناخن ساختاری سخت و شفاف دارد که از کراتین ساخته شده است. این صفحه به طور معمول دارای رنگدانه نیست. ملانوسیت‌ها به طور معمول در ماتریکس پروگزیمال ناخن که منشا ناخن است، قرار دارند. وقتی ملانوسیت‌ها فعال می‌شوند تولید ملانین می‌کنند و این ملانین در ناخن در حال رشد رسوب می‌کند، در نتیجه یک باند رنگی تیره در طول ناخن ایجاد می‌شود، این ملانونشیای طولی است.

شکل 4 روند ایجاد ملانونیشیا

رسوب ملانین در صفحه ناخن می‌تواند از دو فرآیند حاصل شود: هایپرپلازی ملانوسیتی یا فعال‌سازی ملانوسیتی.
1. هیپرپلازی ملانوسیتیک
هیپرپلازی ملانوسیتی به افزایش تعداد ملانوسیت‌ها در ماتریکس ناخن اشاره دارد. این مورد می‌تواند یک روند خوش‌خیم یا بدخیم را نشان دهد.

1. هیپرپلازی خوش‌خیم: خال‌های ملانوسیتیک بیشتر در کودکان بروز می‌کند. از نظر بافت‌شناسی در خال‌های ملانوسیتیک، لانه‌های سلولی خال وجود دارد. در بزرگسالان بیشتر لنتیگو دیده می‌شود و لانه‌های سلولی وجود ندارد.
2. هیپرپلازی بدخیم: ملانومای ناخن معمولا روی انگشتان شست دست، انگشتان اشاره و انگشتان شست پا تاثیر می‌گذارد.

2. فعال‌سازی ملانوسیتی
فعال‌سازی ملانوسیتی به افزایش تولید و رسوب ملانین در سلول‌های ناخن (انیکوسیت‌ها) اشاره دارد و در آن افزایش تعداد ملانوسیت‌ها وجود ندارد.

علل مختلف ملانونیشیا

1. آسیب‌های وارده به ماتریکس ناخن.
2. انواع عفونت‌های باکتری، قارچی و HIV، برخی داروها مانند مینوسیکلین.
3. اختلالات غدد درون‌ریز مانند آدیسون.
4. بیماری‌های پوستی مانند افزایش تولید رنگدانه ملانین در ماتریکس که گاه به علت اختلالات خوش‌خیم مثل خال یا لنتیگو و گاه به علت اختلالات بدخیم مثل ملانوما است.

خطوط عمودی قرمز کوچک روی ناخن

علاوه‌بر رگه‌های سیاه در ناخن‌های دست، باید به رگه‌های قرمز یا مایل به قهوه‌ای که مانند خون خشک شده توجه کنید. این خونریزی‌های خطی ممکن است مسائل قلبی را نشان دهد یا فقط در نتیجه آسیب تصادفی و خونریزی‌های معمولی باشد. برخی یافته‌های مهمی که سرعت در مراجعه به پزشک و تشخیص سریع‌تر را می‌طلبد شامل؛

• سابقه خانوادگی ملانوما.
• گرفتاری برخی انگشتان مثل انگشت اشاره و شست دست و شست پا ریسک بیشتری دارند. هر چند در هر انگشتی ممکن است دیده شود.
• درگیری یک ناخن در بیماران با پوست روشن.
• هر تغییری در باند روی ناخنی که از قبل موجود بوده مثل: تیره‌تر شدن یا خونریزی.
• عرض باند بیش از شش میلی‌متر.
• رنگ غیریکنواخت.
• تغییر رنگ پوستی کنار ناخن.
• تغییر حالت ناخن.
• خونریزی یا زخم.

بنابراین جهت تشخیص علت این اختلال ناخنی معاینه توسط متخصص پوست و اقداماتی مانند معاینه با درموسکوپ و در صورت شک به ملانوما نمونه‌برداری یا بیوپسی نیاز است.

شکل 5 معاینه ملانونیشیا با درموسکوپ

عوارض احتمالی ملانونیشیا چیست؟

عوارض بستگی به علت ملانونیشیا دارد. ملانوم زیر ناخن می‌تواند منجر به متاستاز و در نهایت مرگ بیمار شود. پیش آگهی ملانومای ماتریکس ناخن به طور معمول از ملانومای سایر نواحی بدتر است. ضربه، عفونت و بیماری التهابی می‌تواند منجر به شکاف ناخن و دیستروفی ناخوشایند یا دردناک شود.

درمان ملانونیشیا چیست؟

در مواردی که ملانونشیا به علل خوش‌خیم نسبت داده شود نیازی به درمان نیست. درمان ملانومای ناخن نیاز به برداشت کامل تومور دارد و ممکن است به قطع انگشت نیز نیاز داشته باشد.

شکل 6 درمان ملانونیشیا

چشم انداز بیماران مبتلا به ملانونیشیا چیست؟

ملانونیشیا تمایل دارد که ادامه یابد مگر در مواردی که مربوط به دارو باشد در این صورت پس از قطع آن محو می‌شود.

تشخیص زود هنگام ملانوم

برای بررسی و تشخیص ملانوم، متخصص پوست علائم و نشانه‌های زیر را در نظر می‌گیرد:

• ملانوم Subungual اغلب شیوع در سنین بین ۵۰ تا ۷۰ سالگی دارد.
• باندهای سیاه یا قهوه‌ای از عرض سه میلی‌متر گسترده است.
• ظاهر رنگدانه باند تغییر کرده است.
• انگشت شست معمولا بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرد و پس از آن انگشت بزرگ پا قرار دارد.
• علامت هاچینسون یا تغییر رنگ با گسترش به پوست اطراف ناخن.
• سابقه خانوادگی ملانوم.
• در نهایت پزشک ملانوم را بر اساس نتیجه آزمایش پاتولوژیک بیوپسی تایید می‌کند.

اگر سرطان ملانوم باشد چه؟

اگر نتایج درماتوسکوپی یک عامل بدخیم را نشان دهد، مرحله بعدی برداشتن بافت ناخن است تا تایید کند که آیا در ناخن ملانوم وجود دارد یا نه. مشکوک‌ترین خصوصیات درماتوسکوپی وجود ملانوم در ناخن، خطوط نامنظم در پس زمینه قهوه‌ای است. سایر علائم قابل رویت ملانوم، نشانه وجود هاچینسون است.

در حال حاضر هیچ استاندارد مبتنی بر شواهد برای پیگیری و تکرار درماتوسکوپی وجود ندارد، اگر چه اکثر کارشناسان توصیه می‌کنند هر 6 ماه یکبار در صورت مشاهده ملانونیشیا طولی مشکوک آن را بررسی کنند. به بیماران مبتلا به ملانونیشیا خوش‌خیم توصیه می‌شود که به صورت مستقیم به ناخن خود نگاه کرده و بلافاصله تغییرات رنگ و یا شکل آن را گزارش کنند.

لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری عکس دیدن فرمایید.

آدرس:اصفهان-خ چهار باغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)

تلفن :03116662224

رزرو نوبت ویزیت آنلاین دریافت مشاوره رایگان
تعداد بازدید از این مطلب: 13450
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)

تلفن :03136662224