روش درست مصرف ضد آفتاب

روش درست مصرف ضد آفتاب
نور آفتاب از طول‌موج‌های متفاوتی تشکیل‌شده است. اشعه ماوراءبنفش طول‌موج خاصی از نور خورشید است که خود به دو قسمت A وB تقسیم می‌شود که هر دو آن‌ها برای پوست مضر هستند. اشعه ماوراءبنفش نوع B، در صورت تماس با پوست بر روی لایه خارجی پوست که اپیدرم نامیده می‌شود، تاثیر می‌گذارد و باعث ایجاد آفتاب‌سوختگی می‌شود. این نوع از اشعه آفتاب نمی‌تواند از شیشه عبور کند و در نتیجه وقتی پنجره‌ها بسته باشند توسط شیشه جذب‌شده و وارد اتاق نمی‌شود.
نوع دیگر اشعه ماوراءبنفش یعنی A، به نواحی عمقی‌تر پوست نفوذ می‌کند و می‌تواند باعث آسیب‌های شدیدتری در پوست شود، علاوه بر اینکه از شیشه هم عبور می‌کند و در یک اتاق با پنجره‌های بسته هم از دست آن در امان نیستیم. هم نوع A و هم نوع B با شکستن کلاژن پوست، ساخت رادیکال‌های آزاد و مهار مکانیسم‌های ترمیم پوست، می‌توانند باعث ایجاد کک‌ومک، چروک و از همه مهم‌تر سرطان پوست شوند.

تصویر 1: تاثیر اشعه ماورای بنفش خورشید بر پوست

به گفته دکتر مریم ملکی برای محافظت از پوست و جلوگیری از ایجاد لکه‌ها و چین‌وچروک بر روی پوست باید مراقبت از پوست را جدی بگیریم. یکی از مهم‌ترین نکات برای محافظت از پوست استفاده از ضد آفتاب است. نحوه‌ی صحیح مصرف ضد آفتاب نقش مهمی در تاثیرگذاری آن برای محافظت از پوست دارد. در این مطلب شما را با نکات مهم استفاده از ضد آفتاب آشنا می‌کنیم.

1- نحوه عملكرد ضد آفتاب
به‌طورکلی ضد آفتاب‌ها به دو شکل مسدود کننده و جذب کننده عمل می‌کنند که نحوه عملکرد آن‌ها به شرح زیر می‌باشد:
- یک نوع آن‌ها مسدودکننده هستند، یعنی لایه نازکی روی پوست تشکیل می‌دهند که مانع رسیدن اشعه آفتاب به پوست می‌شود، به این نوع ضد آفتاب‌ها، ضد آفتاب‎هاى فیزیكى می‌گویند. این نوع از ضد آفتاب‌ها اثر بسیار خوبی برای محافظت در برابر اشعه ماوراءبنفش A و B دارند ولی ممکن است به علت تغییر رنگ ظاهری (رنگ سفید) که روی پوست ایجاد می‌کنند، از نظر زیبایی، برای افراد قابل‌قبول نباشند. اکسیددوزنگ یک نمونه بارز از ضد آفتاب‌هایی است که به‌این‌ترتیب عمل می‌کنند.
- مکانیسم دیگر عملکرد ضد آفتاب‌ها،‌ مکانیسم جذبی است. در این روش ضد آفتاب، با جذب اشعه‌های مضر مانع رسیدن آن‌ها به پوست می‌شود، به این دسته از ضد آفتاب‌ها، ضدآفتاب‌هاى شیمیایی گفته می‌شود. در اغلب موارد ضد آفتاب‌های موجود در بازار حاوی ترکیبی از این مواد هستند و با استفاده از هر دو مکانیسم فوق (یعنى هم فیزیكى و هم شیمیایی) از پوست شما در برابر آفتاب محافظت می‌کنند.

2- میزان SPF در ضد آفتاب چقدر باید باشد؟
انواع زیادی از کرم‌های ضد آفتاب با SPF (فاکتور محافظت در برابر خورشید) بالای ۵۰ وجود دارد که اساسا نشان می‌دهند شما چه مدتی می‌توانید بدون سوختگی، در معرض آفتاب قرار بگیرید. برای مثال، SPF 15 نشان‌دهنده این است که تا ۱۵ بار در برابر سوختگی از پوست‌تان محافظت می‌کند. وقتی این عدد از ۵۰ بالاتر می‌رود، دیگر این قانون صدق نمی‌کند. پس ضد آفتاب‌هایی با SPF شماره 30 تا 50 به‌اندازه کافی مناسب است. SPF مناسب کرم ضد آفتاب برای پوست‌های روشن‌ 30 درصد و برای پوست‌های تیره 15‌درصد می‌باشد که معمولا میزان حفاظت در برابر نور خورشید برای پوست بیشتر مردم ایران 30 درصد مناسب است. یک ضد آفتاب با SPF15 به شرطی که مرتب استفاده شود و در روز در فواصل مناسب مجددا تکرار شود، بسیار موثر‌تر از ضد آفتاب با SPF60 است که مثلا یک‌بار در روز استفاده می‌شود.

تصویر2: ضد آفتاب با SPFهای مختلف

3- نحوه درست مصرف کردن ضد آفتاب
در شکل «1» زیر به‌طور خلاصه نحوه درست مصرف ضد آفتاب‌ها نمایش داده شده است و در ادامه به‌طور کامل به توضیح هر یک از آن‌ها پرداخته شده است.

شکل 1: نحوه درست مصرف ضد آفتاب

1. ضد آفتاب را هر بار به میزان 2 بندانگشت بر روی کل صورت بمالیم. ضد آفتاب باید به‌قدری استفاده شود که یک‌لایه نازک بر روی پوست تشکیل دهد و بتواند اثر محافظتی خود را به‌طور کامل اعمال کند.
2. حتما حتما هر دو ساعت یک‌بار آن را تمدید کنیم، زیرا بعد از این مدت از میزان تاثیر آن تا حد قابل‌توجهی کاسته می‌گردد.
3. در روزهای ابری ضد آفتاب را فراموش نکنیم. به گفته دکتر مریم ملکی در هوای ابری نیز اشعه فرابنفش به پوست می‌رسد، چون این اشعه قابل‌رؤیت نیست. پس مثل روزهای آفتابی حتی دقیق‌تر از آن باید در روزهای ابری هم ضد آفتاب زد.
4. اگر می‌خواهیم کرم دیگری همراه با ضد آفتاب مصرف کنیم، مثلا یک مرطوب‌کننده هم بزنیم، ضد آفتاب آخرین کرمی باشد که می‌زنید.
5. بیست دقیقه قبل از خروج از منزل ضد آفتاب را بزنیم نه اینکه دو دقیقه مانده به خارج شدن از خانه یادمان بیفتد که ضد آفتاب نزدیم و آن موقع بزنیم، چون در حدود نیم ساعت طول می‌کشد تا ضد آفتاب جذب پوست شده و اثرش آغاز شود.
6. زیر نور لامپ‌های مهتابی هم ضد آفتاب بزنید. البته لامپ‌های کم‌مصرف محافظت بیشتری دارند به‌شرط آن‌که چینی و بی‌کیفیت نباشد.
7. باید مطمئن شوید که تمام مناطق در معرض نور آفتاب را پوشش داده‌اید. حواستان به پشت گردن، شانه‌ها، قفسه سینه، گوش و حتی دست‌هایتان باشد.
8. لب‌ها نیز می‌توانند قربانی اثر آفتاب بشوند و آفتاب‌سوختگی لب‌ها، جهنم خاص خودش است پس از آن‌ها هم با یک بالم لب حاوی SPF محافظت کنید.

تصویر 3: بالم لب

4- ضد آفتاب رنگی یا ضد آفتاب بی‌رنگ
تفاوتى ندارند اگر مایل باشید، می‌توانید از ضد آفتاب رنگی استفاده کنید. هیچ تفاوتی در هر دو نوع وجود ندارد و فقط کافی است دارای SPF بالای 30 باشد. ضد آفتاب‌های رنگی دارای مواد و رنگ‌دانه‌هایی هستند که علاوه بر استفاده به‌عنوان ضد آفتاب، به‌عنوان کرم پودر نیز استفاده می‌شوند و درواقع افرادی که می‌خواهند آرایش انجام بدهند، برای راحت‌تر بودن و جلو افتادن در آرایش از کرم ضد آفتاب رنگی به‌عنوان پایه آرایش استفاده می‌کنند؛ اما این‌که ضد آفتاب رنگی است یا نه هیچ ربطی به زدن جوش‌های زیرپوستی ندارد.
ضد آفتاب فاقد چربی برای افرادی که پوست چرب دارند و استعداد جوش زدن دارند مناسب می‌باشد. رنگی بودن یا نبودن امری سلیقه‌ای است. همیشه ضد آفتاب باید بعد از همه آرایش‌ها استفاده شود،‌ چون در غیر این صورت مواد آرایشی که بر پایه آب یا چربی باشند می‌توانند باعث بی‌اثر شدن ضد آفتاب شوند. بهتر است بجاى اینكه كرم پودر را روى ضد آفتاب بزنید از ضد آفتاب‌هاى رنگى استفاده كنید.
5- ضد آفتاب خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
ضد آفتاب خوب باید بتواند هر دو نوع اشعه فرابنفش یعنی نوع A و نوع B را بلوک کند (وسیع الطیف باشد) و درعین‌حال ازنظر زیبایی ظاهری قابل‌قبول باشد. از دیگر ویژگی‌های یک ضد آفتاب خوب، دوام اثر آن و مقاومت در برابر آب و تعریق است. برای رسیدن به این اهداف، شرکت‌های سازنده ضد آفتاب معمولا از ترکیبی از مواد گوناگون استفاده می‌کنند.
این مواد را می‌توان به دودسته تقسیم کرد: ضد آفتاب‌های فیزیکی که با منعکس کردن و پخش کردن اشعه فرابنفش عمل می‌کنند و ضد آفتاب‌های شیمیایی که اشعه فرابنفش را جذب می‌کنند. ضد آفتاب‌های فیزیکی مانند اکسید روی یا دی‌اکسید تیتانیوم اگر ذرات بزرگی داشته یا درصدشان زیاد باشد، رنگ سفیدی ایجاد می‌کنند که از نظر ظاهری چندان جالب نیست. ضد آفتاب‌های شیمیایی هریک قدرت جذب بخشی از اشعه فرابنفش رادارند. البته این ضد آفتاب‌ها گاهی باعث التهاب پوست هم می‌شوند. در کودکان یا زنان باردار بهتر است از ضد آفتاب‌های فیزیکی استفاده شود.

شکل 2: ویژگی‌های کرم ضد آفتاب خوب

6- انواع پوست و ضد آفتاب‌ها
نکته دیگر در انتخاب ضد آفتاب آن است که برای هر نوع پوستی اعم از نرمال، چرب، جوش‌دار وخشک باید ضد آفتاب مناسب آن را استفاده کرد. در مورد پوست‌های چرب که زیاد جوش می‌زنند باید از ضد آفتاب‌های فاقد چربی استفاده شود. در مورد پوست‌های خشک ضد آفتاب‌هایی بهتر هستند که مرطوب‌کننده بیشتری داشته باشند.
7- چگونه ضد آفتاب را تجدید كنیم؟
در صورت شستن صورت،‌ تعریق زیاد،‌ شنا کردن و غیره باید ضد آفتاب دوباره استفاده شود. علاوه بر این، توصیه می‌شود درصورتی‌که در مقابل آفتاب هستید حداقل هر ۲ ساعت دوباره ضد آفتاب بزنید. به گفته دکتر مریم ملکی ضد آفتاب‌هایی که به‌اصطلاح ضدآب هستند، نسبت به بقیه انواع کرم ضد آفتاب در برابر عرق کردن،‌ بیشتر دوام می‌آورند و اثر بهتری دارند.
از آنجا که اغلب افراد اولین باری که ضد آفتاب می‌زنند مقدار کافی از آن به پوست نمی‌مالند، برخی متخصصان توصیه می‌کنند که در برابر آفتاب شدید حتی هر یک ساعت یک‌بار ضد آفتاب تجدید شود. در صورت شنا در استخرهای سرباز یا در محل‌هایی که در مقابل اشعه آفتاب هستید باید از ضد آفتاب به‌ویژه انواع مقاوم به آب آن را استفاده کنید و اگر زمان شنای شما طولا‌نی شد، به‌طور مرتب ضد آفتاب را تجدید کنید.
سوالی که گاهی مطرح می‌شود این است که آیا هر بار که می‌خواهیم ضد آفتاب را تکرار کنیم باید ابتدا صورت خود را بشوییم و ضد آفتاب قبلی را پاک کنیم؟ خیر نیازی به شستن یا پاک کردن ضد آفتاب قبلی نیست.

تصویر 4: تجدید کرم ضد آفتاب

8- آیا استفاده از ضد آفتاب پوست را در برابر آفتاب صد در صد محافظت می‌کند؟
به‌صرف استفاده از ضد آفتاب، بی‌محابا خود را در معرض نور خورشید قرار ندهید، مخصوصا اگر پوست حساس به نور و یا لك‌سازى دارید. علاوه بر زدن كرم ضد آفتاب باید هم‌زمان تا می‌شود پرهیز از آفتاب را رعایت كنید، زیرا محافظت از آفتاب با كرم ضد آفتاب هیچ‌وقت صد در صد نیست. در همه حال به‌ویژه بین ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر از آفتاب اجتناب کرده و علاوه‌بر ضد آفتاب از لباس‌های مناسب و کلاه لبه‌دار استفاده کنید. اگر کار ضروری ندارید در اوج ساعت تابش خورشید، یعنی ۱۰ صبح تا ۴ بعد ظهر، مخصوصا تابستان‌ها بیرون نروید.
به گفته دکتر مریم ملکی متخصص پوست و مو بررسی‌های اخیر افزایش شیوع تومورهای پوستی را با وجود تولید روزافزون ضد آفتاب‌ها نشان می‌دهد. دلیل اصلی این مشکل این است که مصرف‌کنندگان ضد آفتاب با تصور اشتباه از برخورداری از امنیت و حفاظت کامل، مدت طولانی در برابر آفتاب قرار می‌گیرند.

تصویر 5: تاثیر مراقبت از پوست با کرم ضد آفتاب

باید به خاطر سپرد که با ماندن طولانی‌مدت در برابر آفتاب، حتی فردی که به شکل کامل و مناسب پوستش را با یک ضد آفتاب پوشانده است، باعث می‌شود مقدار مشخصی از تابش که باعث صدمه به پوست می‌شود، جذب بدنش گردد. ضد آفتاب‌ها آخرین خط دفاعی در برابر خورشید هستند. آن‌ها برای ایجاد مقداری محافظت در برابر بخش‌هایی از بدن، مثل صورت و دست‌ها که به‌ناچار در معرض آفتاب هستند، طراحی شده‌اند. خط ‌مقدم دفاع، اجتناب از نور خورشید تا حد امکان است.
در حال حاضر انواع مختلفی از ضد آفتاب‌های خارجی و ایرانی به شکل لوسیون، کرم، ژل و غیره در دسترس است که هرکس می‌تواند با توجه به نوع پوستش و با کمک پزشک،‌ ضد آفتاب مناسب را انتخاب کند ولی هیچ‌وقت نباید فکر کنید که اگر گران‌ترین ضد آفتاب با بالاترین SPF را خریدید حتما پوست‌تان را در برابر آفتاب بیمه کرده‌اید. مهم‌تر از نوع ضد آفتاب و میزان SPF آن، استفاده مرتب و صحیح از آن است.
به گفته دكتر مریم ملكى متخصص پوست و مو، با وجود اینکه بین کرم‌های ضد آفتاب ایرانی و خارجی اختلاف قیمت زیادی وجود دارد، اما کرم‌های ضد آفتاب ایرانی دارای کیفیت بالایی بوده و تفاوت چندانی از این جنبه با نوع خارجی ندارند. دكتر ملكى اضافه كرد، افراد به‌ویژه بانوان به‌جای استفاده از مواد آرایشی برای پوست تنها از ضد آفتاب استفاده کنند و بدانند که کرم‌های آرایشی پوست جای کرم ضد آفتاب را نمی‌گیرد و با بستن منافذ پوست سبب عدم خروج سموم و عرق از پوست و در نتیجه پیری زودرس در افراد می‌شود.
9- اثر تجمعى آفتاب چیست؟
افرادى هستند كه پوست‌های خیلى حساسی به نور آفتاب دارند. این افراد ممکن است تصور كنند كه فقط آفتاب مستقیم و طولانی‌مدت برایشان مضر است و به همین دلیل براى زمان‌های كوتاهى كه بیرون هستند از ضد آفتاب استفاده نمی‌کنند، غافل از اینكه اثرات مضر آفتاب به‌صورت تجمعى در پوست انباشته می‌شود و تاثیر بد خود را بر روی پوست می‌گذارد.
10- ضد آفتاب‌ها عارضه‌ای هم ‌‌دارند؟
- سوزش چشم‌ها: این یک عارضه متداول در صورت استفاده از یک ضد آفتاب است. حس سوزش غالبا به دلیل تحریک چشم‌ها توسط بخار این محصول است. افرادی که با این مشکل مواجه می‌شوند، باید ضد آفتابشان را عوض کنند (ترجیحا از ضد آفتاب فیزیکی که حاوی دی‌اکسید تیتانیوم است، استفاده کنند) یا ضد آفتاب را با فاصله بیشتری نسبت به لبه پلك استفاده كنند. ضد آفتاب‌های مقاوم در برابر آب کمتر «رونده» هستند و برای مناطق اطراف چشم‌ها پیشنهاد می‌شوند.
- حساسیت پوستی: این مشکل بیشتر با مصرف ضد آفتاب‌های شیمیایی به وجود می‌آید. ضد آفتاب‌های فیزیکی، عموما باعث واکنش‌های پوستی نمی‌شوند. حساسیت پوستی در افراد می‌تواند به شكل قرمزی، سوزش یا خارش ظاهر شود و حتی در مواردی پس از التهاب، لك ایجاد كند. با توجه به این موضوع كه ضد آفتاب‌های شیمیایی می‌توانند ایجاد حساسیت بكنند، مصرف‌كننده می‌تواند از ضد آفتاب فیزیكی استفاده كند.

شکل 3: عوارض احتمالی مصرف ضد آفتاب

تهیه و گردآوری مطلب: پایگاه اطلاع‌رسانی دکتر مریم ملکی، متخصص پوست، مو و زیبایی

رزرو نوبت ویزیت آنلاین دریافت مشاوره رایگان
تعداد بازدید از این مطلب: 20649
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)

تلفن :03136662224