روش‌های درمانی درماتیت سبوره

درماتیت سبوره‌ (Seborrhoeic dermatitis) نوعی التهاب پوست است که اغلب مزمن و عودکننده است و بیشتر در پوست سر و صورت دیده می‌شود. درماتیت سبورئیک معمولا با شوره سر همراه است.
درماتیت سبورئیک اغلب با قرمزی، خارش و پوسته‌ریزی بروز می‌کند. در مناطقی از پوست که غدد سباسه بیشتری دارد و چرب‌تر است درگیری بیشتر است. احتمالا مخمرها مانند گونه‌های مالاسزیا در بیماری نقش دارند. اسیدهای چرب نیز به‌ عنوان ماده آسیب‌رسان پوست عمل کرده و موجب تکثیر بیش از حد سلول‌های اپیدرم می‌شوند. این بیماری ممکن است در نوزادان پوست سر و قسمت بالایی صورت را درگیر کند که اصطلاحا به آن کلاه گهواره می‌گویند.

علت درماتیت سبورئیک

تصور می‌شود که عامل درماتیت سبورئیک نوعی قارچ به نام مالاسزیا است و درماتیت سبورئیک زمانی ایجاد می‌شود که این قارچ بیش از حد رشد کند یا سیستم ایمنی بدن شخص بیش از حد به آن واکنش نشان دهد. درماتیت سبورئیک معمولا با هیچ بیماری زمینه‌ای در ارتباط نیست اما ممکن است در صورت ابتلای شخص به HIV شدید‌تر شود. این عارضه همچنین در بین افرادی که به پارکینسون مبتلا هستند بیشتر شایع است.
خستگی مفرط و استرس نیز گاهی می‌تواند باعث بروز ناگهانی درماتیت سبورئیک شود. این عارضه در آب و هوای سرد بیشتر از آب و هوای گرم شایع است و ارتباطی با رژیم غذایی فرد ندارد.

نواحی که اغلب به درماتیت سبورئیک دچار می‌شوند عبارتند از:

• پوست سر: شدت درماتیت سبورئیک در سر می‌تواند خفیف و به‌صورت شوره‌ معمولی سر یا به صورت شدید و به شکل قرمزی پوست سر و جدا شدن پوسته‌های بزرگ‌تر و ترشح مایع از قسمت‌های ملتهب سر باشد.

• پوست صورت: معمولا درماتیت سبورئیک صورت در نواحی بین ابروها و کناره‌های بینی و روی گونه‌ها ایجاد می‌شود. ظاهر آن ممکن است قرمز، پوسته‌پوسته و کمی چرب یا خشک باشد. در مواردی ممکن است حاشیه پلک‌ها نیز قرمز، متورم و پوسته‌پوسته شوند.

• اطراف و داخل مجرای گوش: در برخی افراد درماتیت سبورئیک در کانال داخلی گوش، حفره بیرونی گوش یا در پشت گوش ایجاد می‌شود. در این موارد ممکن است پوست دچار عفونت باکتریایی شده و این عفونت باعث پوسته‌پوسته شدن و ترشحات پوستی شود. التهاب کانال گوش می‌تواند باعث انسداد آن و کاهش موقت شنوایی شود.

• پوست قفسه‌ی سینه یا بالای کمر: در این حالت درماتیت سبورئیک به‌صورت ضایعات پوستی به رنگ قرمز و یا صورتی با مرز مشخص و دارای سطح چرب و پوسته‌پوسته می‌باشد.

• پوست محل‌های تا شدن و چین‌خوردگی پوست: این عارضه گاهی در نواحی مرطوب پوست مانند پوست زیر بغل، زیر سینه، خط میانه باسن و چین‌خوردگی‌ زیر پوست شکم ایجاد می‌شود. در این حالت پوست این نواحی به‌صورت براق و صورتی ‌رنگ و ترک‌خورده در می‌آید.

• در نواحی تیره‌تر پوست: در این نواحی ممکن است با بروز درماتیت سبورئیک، رنگ پوست روشن‌تر یا تیره‌تر از پوست اطراف خود شود.

تشخیص درماتیت سبوره

تشخیص این بیماری کاملا بالینی بوده و نیاز به تست خاص یا نمونه‌برداری و آزمایش نیست. این بیماری باید از سایر بیماری‌های زیر توسط پزشک متخصص پوست تشخیص داده شود.
- پسوریازیس یا صدف
- درماتیت تماسی
- قارچ پوستی ورسیکالر
- دمودکس

درمان درماتیت سبورئیک یا سبوره در نوزادان

کلاه گهواره یا همان درماتیت سبوره نوزادان معمولا خود به‌ خود ظرف شش ماه الی یک ‌سال بهبود خواهد یافت. رعایت کردن اصول درمانی زیر به تسریع روند درمان نوزاد کمک می‌کند:

• شامپو کردن روزانه سر نوزاد با یک شامپوی مخصوص نوزادان
• برس کشیدن موها زمانی که شوره‌ها و پوسته‌ها نرم شدند
• استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک نظیر هیدروکورتیزون

درمان درماتیت سبوره

گاه ضایعات اگزمای سبوره خود به خود فروکش می‌کنند. درمان با آنتی هیستامین‌های خوراکی، کورتیکواستروئید موضعی و داروهای ضد قارچ کمک کننده است.
برای درمان درماتیت سبورئیک پوست سر، بهترین درمان استفاده از شامپوهایی مانند شامپوهای سولفور، کتوکونازول، سالسیلیک اسید، كول تار، سلنیوم سولفاید 1% و پریتیون زینک است ولی از همه موثرتر سلنیوم سولفاید 2.5% و كتوكونازول 2% می‌باشد. مقدار مصرف شامپوها به نسبت شدت بیماری از استفاده روزانه تا دو بار در هفته متغیر است.
در مورد پوست سر، شامپو باید حداقل 5 دقیقه بر روی آن باقی بماند تا دارو بتواند در پوست سر نفوذ كند. درمان متداول اگزمای سبوره با شامپوی كتوكونازول 2% به صورت شستشوی سر دوبار در هفته به مدت 4 هفته و سپس در صورت نیاز ماهی یک‌بار است. اگر پوست خیلی ملتهب و همراه با خارش باشد، كورتیكواستروئید موضعی مانند لوسیون بتامتازون، البته برای مدت کوتاه نیز می‌تواند به درمان اضافه شود. مصرف لوسیون 1% هیدروكورتیزون 1 تا 3 بار در روز نیز مؤثر و بی خطر است و كورتیكواستروئید‌های قوی‌تر مانند لوسیون بتامتازون فقط برای درمان كوتاه مدت و در شرایط حاد استفاده می‌شوند.

هیدروکورتیزون قوی، فلوئوسینولون، بتامتازون یا دزوناید کورتون‌هایی هستند که در درمان درماتیت سبوره کاربرد دارند. این داروها بسیار موثر هستند و استفاده از آن‌ها نیز راحت است ولی تنها برای مدت کوتاه قابل استفاده‌اند و اگر استفاده از آن‌ها برای بیش از ده روز ادامه یابد ممکن است عوارض جانبی آن‌ها پدیدار شود که شامل نازک شدن پوست و تشکیل خط و استریا بر روی پوست خواهد بود. از جمله ترکیبات درمانی بسیار خوب غیر کورتیکو‌استروئیدی می‌توان به کرم کلوال دی اس دوکری اشاره نمود که با داشتن پیروکتون اولامین و گلیکولیک اسید به خوبی به درمان درماتیت سبورئیک کمک می‌کند.

کرم و ژل‌های ضد باکتری

در درمان درماتیت سبوره می‌توان از مترونیدازول (مترولوشن و متروژل) به عنوان کرم یا ژل یک تا دو بار در روز استفاده کرد.
درماتیت سبورئیک در مناطق دیگر از بدن معمولا به خوبی با مصرف كرم كتوكونازول 2% دو بار در روز درمان می‌شود. تربینافین Terbinafine از دیگر داروهای ضد قارچ جدید است كه هم به‌صورت خوراكی و هم موضعی موثر است. كرم هیدروكورتیزون 1 تا 2.5% درصد دو تا سه بار در روز نیز ممكن است به كار رود.

درمان‌های خوراکی ضد قارچ

پزشک ممکن است در درمان این بیماری تربینافین را تجویز کند. البته درمان رایجی نیست زیرا می‌تواند عوارض مهمی مانند مشکلات کبدی و واکنش‌های حساسیتی ایجاد کند، به همین دلیل گزینه آخر در درمان محسوب خواهد شد.

داروهای موثر بر سیستم ایمنی

کرم‌ها و لوسیون حاوی تاکرولیموس و پیمکرولیموس (الیدل) می‌تواند موثر باشد و عوارض کمتری نسبت به کورتون‌ها داشته باشد ولی در درمان درماتیت سبوره اولین انتخاب نیستند.
اگر در مجرای شنوایی پوسته‌ریزی رخ دهد، سوسپانسیون پلی میكسین بی-هیدروكورتیزون 4 قطره سه یا چهار بار در روز موثر است.
برای درمان درماتیت سبورئیک پلک‌ها نباید از استروئید موضعی استفاده كرد زیرا مصرف طولانی مدت ممكن است باعث آسیب چشمی مانند گلوكوم و یا آب مروارید شود. مصرف شامپو كتوكونازول 2% رقیق شده با آب یک بار در روز یا بیشتر معمولا موثر است. اگر التهاب حاشیه‌های پلک شدید باشد پمادهای آنتی‌بیوتیک موضعی نیز ممكن است به درمان اضافه شوند.

نوردرمانی

این درمان ترکیبی شامل پسورالن همراه با نور درمانی (فتوکموتراپی) است. در این درمان پسورالن به صورت خوراکی یا موضعی بر روی پوست استفاده می‌شود و سپس پوست در معرض نور فرابنفش قرار داده می شود. این درمان البته در همه افراد و افراد با موهای ضخیم قابل استفاده نیست.

درمان با آی پی ال (IPL)

آی پی ال دستگاهی است که با استفاده از نور شدید پالسی در بهبود قرمزی و پوسته‌های درماتیت سبوره مقاوم به درمان‌های معمول می‌تواند تاثیرات درمانی خوبی داشته باشد. این روش بسیار راحت و بدون نیاز به دوره نقاهت است و هیچ آثاری از زخم یا التهاب روی پوست به جا نمی‌گذارد. معمولا طی سه تا پنج جلسه درمان به نتایج مطلوب می‌رسد.
برای کودکان نباید از تركیبات تار استفاده شود زیرا ممكن است آن را به چشم‌هایشان بمالند و مصرف كورتیكواستروئید موضعی نیز باید محدود به هیدروكورتیزون 0.5 تا 1 درصد باشد. كرم كتوكونازول 2% به علت جذب كم از پوست داروی انتخابی است.

درمان‌های طبیعی اگزما سبوره

درمان‌های طبیعی برای اگزمای سبوره معمولا عصاره طبیعی گیاهان، میوه‌ها یا سایر مواد طبیعی در دسترس می‌باشند. به کار بردن موضعی آلوئه ورا، عسل ترکیب شده با آب گرم و یک عصاره گیاهی بنام موناردافیستولزا، روغن درخت چای، آووکادو، بنفشه سه رنگ (ویولا تری کالر) نیز از نظر تجربی موثر می‌باشد.
در میوه‌ها و سبزیجات غنی از ویتامین‌ها B2,B3,B6,B7 پیشنهاد می‌گردند خصوصا میوه‌هایی که آنتی اکسیدان و بتاکاروتن دارند. درمان‌های طبیعی معمولا در خانه با کمک گرفتن از عصاره میوه و سبزیجات طبیعی تهیه می‌گردند. از بین ادویه‌ها گفته شده که سیر توانایی کاهش عفونت در ناحیه سر را دارد. همچنین خمیر سیر و گوجه برای بهبود عفونت بصورت موثر در نظر گرفته شده است. علاوه بر این بکار بردن شیر منیزیم در پوست صورت در بهبود اگزمای سبوره توصیه شده است.

توصیه‌های کلی درمان درماتیت سبورئیک

درماتیت سبورئیک خفیف تا متوسط به کرم ضد قارچ موضعی نظیر کتوکونازول و یا ژل‌هایی نظیر سیکلوپیروکس جواب خوبی می‌دهد.
شستشوی روزانه صورت با شامپوهای ضد شوره یا صابون‌های حاوی پیریتون زینک، سلنیوم سولفاید یا سولفاستامید سولفور که با آب رقیق شده باشند نیز موثر است. کرم‌ها یا لوسیون‌های استروئید موضعی گروه VI یا VII (هیدروکورتیزون یا دزونید) دو بار در روز به مدت چند روز ممکن است بصورت دوره‌ای و نه طولانی برای کنترل بیماری لازم باشند.
استفاده دراز مدت پماد الیدل Elidel جایگزین دراز مدت موثری برای استروئیدهای موضعی است.
بهترین درمان برای درگیری خفیف تا متوسط پوست سر شستشوی مکرر و طولانی مدت با شامپوهای ضد شوره است.
کف سولفاستامید یک درمان جایگزین موثر است. این دارو هنگام خواب و برای چند روز مصرف می‌شود و در صورت لزوم می‌توان آن را تکرار کرد.
برای برداشتن پوسته‌های متراکم، ضخیم و چسبناک باید روغن معدنی گرم یا زیتون را روی پوست سر مالید و چند ساعت بعد شست.
موارد شدید ممکن است برای ریشه کن کردن پتیروسپوروم به درمان خوراکی ضد قارچ نیاز داشته باشند. این درمان‌ها عبارتند از کتوکونازول 200 میلی گرم هر روز یا فلوکونازول 150 میلی گرم هر روز یا ایتراکونازول 200 میلی گرم هر روز به مدت یک الی دو هفته.
آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی ضد ‌استافیلوکوک نظیر سفالکسین یا کلوگزاسیلین باید برای عفونت ثانویه که همراه با ترشح زیاد، سر مو تشکیل دلمه هستند به کار گرفته شود.
برای سرکوب بلفاریت (پوسته پوسته شدن لبه پلک و قرمز شدن لبه پلک) می‌توان از ماساژ پلک‌ها و شستشوی مکرر با شامپوهای حاوی سلنیوم سولفاید، پیریتون زینک و یا کل تار که با آب رقیق شده استفاده کرد.

نکته: شاید بتوان با روش‌های مختلف می‌توان درماتیت سبورئیک را بهبود داد یا کاملا برطرف کرد اما روش درمان قطعی و دائمی برای این عارضه وجود ندارد و ممکن است با قطع درمان درماتیت سبورئیک دوباره بازگردد.

رزرو نوبت ویزیت آنلاین دریافت مشاوره رایگان
تعداد بازدید از این مطلب: 56759
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)

تلفن :03136662224