کیست پیلونیدال (Pilonidal Cyst) که در فارسی به آن «کیست مویی» نیز گفته می‌شود، یک بیماری التهابی در ناحیه‌ی پایین کمر و شکاف بین دو باسن (ناحیه ساکروکوکسیژئال) است. در این بیماری، فولیکول‌های مو به دلایلی به داخل پوست برگشته و وارد بافت زیرجلدی می‌شوند که در نتیجه بدن به عنوان یک جسم خارجی به آن واکنش نشان می‌دهد و کیست ایجاد می‌شود.
این وضعیت ممکن است بدون علامت باقی بماند، اما اغلب با درد، تورم، خروج ترشح چرکی یا خونی و در مواردی تب و ناراحتی عمومی همراه است. اگر کیست عفونی شود، تبدیل به آبسه شده و نیاز به درمان فوری دارد.
در این مقاله خانم دکتر مریم ملکی، متخصص پوست و مو، به بررسی علائم، علل، درمان و پیشگیری این موضوع می‌پردازد.
شکل 1 کیست پیلونیدال یا مویی
علل ایجاد کیست پیلونیدال
علت دقیق این بیماری هنوز کاملا مشخص نیست، اما اغلب متخصصان معتقدند که ترکیبی از عوامل زیر باعث ایجاد آن می‌شود:
۱. برگشت مو به داخل پوست
در اثر فشار، اصطکاک یا سایش مداوم در ناحیه بین دو باسن، موها ممکن است وارد پوست شوند و بدن نسبت به آن‌ها واکنش نشان دهد.
۲. نشستن طولانی‌مدت
افرادی که مدت زیادی در حالت نشسته هستند (مانند رانندگان، برنامه‌نویسان، دانشجویان و کارمندان) بیشتر در معرض ابتلا به کیست پیلونیدال قرار دارند.
۳. چاقی
افزایش وزن، مخصوصا در ناحیه‌ی لگن و باسن، خطر بروز این بیماری را افزایش می‌دهد.
۴. تعریق زیاد و بهداشت نامناسب
تعرق زیاد در ناحیه‌ی گلوتئال، همراه با بهداشت ناکافی، می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد التهاب و ورود مو به داخل پوست باشد.
۵. سابقه خانوادگی یا ساختار آناتومیک
داشتن شکاف عمیق‌تر در ناحیه‌ی خاجی یا ژنتیک می‌تواند فرد را مستعدتر کند.
۶. سن و جنس
این بیماری بیشتر در مردان جوان و افراد بین ۱۵ تا ۳۵ سال دیده می‌شود، هر چند در خانم‌ها نیز ممکن است بروز یابد.
شکل 2 علل ایجاد کیست پیلونیدال
علائم کیست پیلونیدال
علائم این بیماری بسته به مرحله‌ی آن (غیرعفونی یا عفونی) متفاوت است:
علائم اولیه
- وجود توده‌ی کوچک و بدون درد در ناحیه بین باسن
- احساس ناراحتی هنگام نشستن یا راه رفتن
- سوراخ‌های ریز پوستی (sinus tract openings) که گاه ترشح مختصر دارند.
علائم در صورت عفونت
- درد شدید و نبض‌دار در ناحیه کیست
- تورم و قرمزی پوست اطراف
- ترشح چرک یا خون از پوست
- تب (در موارد شدید)
- بوی بد ترشح به علت عفونت باکتریایی
شکل 3 علائم کیست پیلونیدال
آیا کیست مویی خطرناک است؟
در حالت عادی خطرناک نیست، اما اگر درمان نشود، می‌تواند به صورت مزمن درآید، عود مکرر داشته باشد یا باعث تشکیل آبسه‌های بزرگ و دردناک شود. در موارد نادر، فیستول‌های عمیق ایجاد می‌شود که درمان آن‌ها پیچیده‌تر است.
روش‌های تشخیص پیلونیدال
تشخیص کیست پیلونیدال عمدتا بر اساس معاینه بالینی است و معمولا نیازی به آزمایش خون یا تصویربرداری نیست، مگر در موارد مزمن یا پیچیده. پزشک با مشاهده‌ی علائم ظاهری و لمس ناحیه، به راحتی می‌تواند بیماری را تشخیص دهد.
روش‌های درمان پیلونیدال
- درمان دارویی (در موارد خفیف یا اولیه)
- آنتی‌بیوتیک برای کنترل عفونت
- داروهای ضد التهاب و مسکن
- رعایت بهداشت و کاهش فشار به ناحیه
- تخلیه‌ی آبسه
در صورتی که کیست عفونی شود و آبسه شکل بگیرد، باید به صورت سرپایی توسط پزشک تخلیه شود. این روش اورژانسی است و باعث تسکین فوری درد می‌شود.
- جراحی کیست پیلونیدال
در موارد مزمن، عودکننده یا سینوس‌دار، جراحی توصیه می‌شود. روش‌های مختلفی برای جراحی وجود دارد:
الف) برداشتن کامل کیست با بخیه باز (روش باز)
در این روش کل کیست و بافت اطراف برداشته شده و محل زخم باز گذاشته می‌شود تا از داخل به بیرون ترمیم شود. میزان عود کمتر است ولی زمان بهبودی طولانی‌تر است.
ب) جراحی با بخیه بسته (روش فلپ یا بسته‌شده)
در این روش پس از برداشتن کیست، پوست به طور مستقیم یا با روش پلاستیکی دوخته می‌شود. زمان بهبود کوتاه‌تر است اما احتمال عود کمی بیشتر است.
یکی از روش‌های نوین و کم‌تهاجمی، استفاده از لیزر برای برداشتن یا تبخیر بافت کیست است. این روش نیاز به بستری ندارد و با کمترین درد و اسکار همراه است. البته برای همه‌ی بیماران مناسب نیست و باید توسط متخصص ارزیابی شود.
شکل 4 روش‌های درمان کیست پیلونیدال
لیزر موی زائد اطراف کیست مویی
توصیه‌های کلینیکی
- بهترین زمان شروع لیزر: حداقل دو هفته پس از تخلیه آبسه یا جراحی بسته، در صورت بهبود اولیه
- تعداد جلسات: معمولا ۴ تا ۶ جلسه در فواصل ۴ تا ۶ هفته
- نوع دستگاه لیزر پیشنهادی: دستگاه‌های دایود یا الکساندرایت با کولینگ مناسب برای پوست‌های تیره‌تر یا ضخیم‌موتری
مراقبت‌های بعد از جراحی
- تمیز نگه‌داشتن ناحیه عمل
- شست‌وشوی روزانه با سرم یا محلول ضدعفونی‌کننده
- تعویض منظم پانسمان
- جلوگیری از نشستن طولانی و فشار مستقیم به محل
- در صورت تجویز، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها تا پایان دوره
پیشگیری از کیست مویی
- اصلاح ناحیه‌ی ساکرال برای کاهش ورود مو
- اجتناب از نشستن طولانی‌مدت بدون وقفه
- حفظ وزن سالم و ورزش منظم
- رعایت بهداشت فردی و شست‌وشوی مرتب
- پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد
- لیزر موی زائد اطراف کیست مویی
شکل 5 پیشگیری از کیست مویی یا پیلونیدال
مزایای لیزر مو در پیشگیری از کیست پیلونیدال
- کاهش موهای زائد و حذف منبع اصلی تحریک
اصلی‌ترین عامل ایجاد کیست مویی، ورود مو به داخل پوست است. لیزر با تخریب فولیکول مو در ناحیه بین دو باسن، از تکرار این اتفاق جلوگیری می‌کند.
- کاهش تعریق و بهبود بهداشت ناحیه
تراکم مو در این ناحیه باعث تجمع عرق، چربی و باکتری می‌شود. لیزر باعث کاهش رطوبت و رشد میکروبی می‌گردد و محیط را از نظر بهداشتی بهتر می‌کند.
- پیشگیری از عود پس از جراحی
در بیماران عمل‌شده، یکی از مهم‌ترین عوامل عود، رشد مجدد مو در ناحیه‌ی عمل‌خورده است. لیزر مو به عنوان درمان کمکی پس از جراحی، احتمال عود را به طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
- کمک به ترمیم بهتر زخم‌ها
در نواحی کم‌مو، پوست سریع‌تر و بدون تحریک ترمیم می‌شود. لیزر باعث می‌شود زخم‌های جراحی در صورت باز بودن، بهتر بهبود یابند.
جمع‌بندی
کیست پیلونیدال یک بیماری نسبتا شایع ولی قابل درمان است که با شناخت زودهنگام و مراجعه به پزشک می‌توان از بروز عوارض آن جلوگیری کرد. امروزه با پیشرفت‌های پزشکی، درمان‌های کم‌تهاجمی مانند لیزر در کنار روش‌های سنتی جراحی، نتایج خوبی برای بیماران به همراه دارد.
اگر شما یا اطرافیانتان با علائمی مشابه مواجه هستید، می‌توانید از مشاوره تخصصی در کلینیک هور بهره‌مند شوید.
لینک کوتاه این مقاله: https://drmaleki.ir/?p=12110📋
تعداد بازدید از این مطلب: 11688
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۲ دیدگاه
Maryam · ۲۷ خرداد ۱۴۰۲ در ۴:۰۶ ب.ظ
شما روش لیزر کیست مویی هم انجام میدید؟
مریم ملکی · ۲۹ خرداد ۱۴۰۲ در ۷:۵۱ ب.ظ
سلام اگه وسیع و پیشرفته نباشه بله
با واتساپ۰۹۳۰۸۵۵۹۳۰۰ تماس بگیرید عکس بفرستید