گاز اشک آور چیست؟
گاز اشک آور ترکیبی از مواد شیمیایی است که باعث تحریک پوست، دستگاه تنفس و چشم میشود. این گاز میتواند به صورت قوطی، نارنجک یا اسپری ساخته شود. با وجود اینکه گاز نام دارد اما گاز اشک آور، گاز نیست بلکه یک پودر فشرده شده و تحت فشار جامد یا مایع است که هنگام پخش شدن در محیط، حالت مه ایجاد میکند. این مواد با رطوبت واکنش داده و باعث درد و سوزش میشوند. به همین دلیل است که عمدتاً نواحی مرطوب بدن مانند چشمها، دهان، گلو و ریهها را درگیر میکند. گاز اشک آور، اسپری فلفل نیز نامیده میشود و از عوامل کنترل شورش است. قدرت گاز اشک آور برای ایجاد علایم متفاوت است. قرار گرفتن در معرض نوع غلیظتر یا قرار گرفتن در معرض طولانی مدت، میتواند علائم را شدیدتر کند.
انواع گازهای اشک آور
متداولترین شکل گاز اشک آور، ٢-کلرو بنزال مالونونیتریل (گاز CS) است. اولین بار در سال ١٩٢٨ توسط دو دانشمند آمریکایی کشف شد و ارتش ایالات متحده از این گاز برای کنترل شورشها در سال ١٩۵٩ استفاده کرد. انواع رایج گازهای اشک آور دیگر، عبارتند از: اولئورزین فلفل (اسپری فلفل)، دی بنزوکسازپین (گاز CR) و کلرو استو فنون (گاز CN).
عوارض پوستی گاز اشک آور چیست؟
درگیری پوست با گاز CN و CS شدیدتر است. تظاهرات پوستی در عرض چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض گاز ایجاد میشوند و تا یک ساعت پس از تماس ادامه دارند.
آسیبهای پوستی شدیدتر میتواند در محیطهای گرم و مرطوب، تعریق شدید، قرار گرفتن طولانی مدت و تماس نزدیک با گاز رخ دهد.
علایم پوستی، شامل:
_ تحریک پوست
_ احساس درد
_ خارش
_ قرمزی
_ تاول
_ درماتیت آلرژیک (حساسیت پوستی)
_ سوختگی درجه یک یا دو
_ لکودرما (یکی از بیماریهای پوستی است که در آن رنگدانههای پوست از بین میروند)
_ تشدید درماتیت سبورئیک
_ تشدید روزاسه
سایر عوارض گاز اشک آور چیست؟
اثرات گاز اشک آور باید در ١۵ تا ٢٠ دقیقه پس از تماس با آن، از بین برود. بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض گاز اشک آور، علایم زیر ایجاد میشود:
علائم چشمی
_ پاره شدن پلکها
_ بسته شدن غیر ارادی پلکها
_ خارش چشم
_ سوزش چشم
_ کوری موقت
_ تاری دید
_ سوختگی شیمیایی
عوارض چشمی ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت یا قرار گرفتن در فاصله نزدیک با گاز، میتواند منجر به کوری دائمی، خونریزی، آسیب عصبی، آب مروارید و از بین رفتن قرنیه شود.
علائم تنفسی
_ خفگی
_ سوزش و خارش بینی و گلو
_ سرفه
_ ترشح بزاق
_تنگی نفس
افرادی که از قبل به بیماریهای تنفسی مبتلا هستند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به علائم تنفسی شدید مانند نارسایی تنفسی هستند. قرار گرفتن در معرض غلظت بالای گاز اشک آور، در فضاهای بسته و برای مدت طولانی، میتواند منجر به نارسایی تنفسی شدید و مرگ شود.
علایم گوارشی
_ تهوع
_استفراغ
_اسهال
علایم روانی
_ اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
علایم قلبی
_ افزایش ضربان قلب
_ افزایش فشار خون
_ ایست قلبی و مرگ در افراد با سابقه بیماریهای قلبی
عوارض جنینی
_ افزایش خطر سقط جنین
_ ایجاد ناهنجاریهای جنینی
قوطیهای مورد استفاده برای شلیک این مواد میتواند باعث آسیب شود. در صورتیکه این قوطیها داغ باشند ممکن است باعث سوختگی پوست شوند. ضربه قوطی با پوست، چشم، سر و صورت ممکن است منجر به آسیب فیزیکی به این قسمتهای بدن شود.
آیا یک بار تماس با گاز اشک آور میتواند باعث ایجاد عوارض شود؟
گاز CS یک ماده شیمیایی بسیار واکنش پذیر است و باعث فعال شدن گیرنده تحریک کننده TRPA١، از طریق تشکیل یک پیوند کووالانسی میشود. گاز CS با بسیاری از پروتئینهای دیگر در ریهها و پوست واکنش میدهد و احتمالاً به عنوان یک هاپتن عمل میکند و ترکیبات شیمیایی ایمونوژنیک را تشکیل میدهد. طبق مطالعه انجام شده در ارتش ایالات متحده آمریکا، تنها یک بار قرار گرفتن در معرض گاز اشک آور میتواند باعث آسیب ریهها و متعاقب آن، بیماری های تنفسی شود.
راههای پیشگیری از عوارض گاز اشک آور چیست؟
هر چه مدت تماس با گاز اشک آور طولانیتر باشد، عوارض بیشتر و بدتری به همراه دارد.
_ مدت زمان تماس با گاز را به حداقل برسانید و سریعا از محل دور شوید.
_ چشمهای خود را با استفاده از عینک بپوشانید.
_ دهان و بینی خود را به وسیله ماسک بپوشانید.
_ پوست خود را کاملا با لباسهای آستین بلند بپوشانید.
درمان عوارض ناشی از گاز اشک آور چیست؟
هیچ پادزهری برای گاز اشک آور وجود ندارد، بنابراین درمان بر اساس رفع علائم است.
_ باید بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض گاز اشک آور از منبع گاز اشک آور دور شوید و در هوای آزاد قرار بگیرید.
_ ذرات ناشی از گاز اشک آور روی زمین قرار میگیرند، بنابراین سعی کنید در صورت امکان در ارتفاعهای بلندتری از سطح زمین قرار بگیرید.
_ لباس های آلوده به گاز را از تن خود خارج کنید.
_ در ده دقیقه اول با آب و صابون حمام کنید تا ذرات ناشی از گاز از روی پوست پاک شوند.
_ چشمها را با آب بشویید.
_ در ۶ ساعت اول از استفاده از کرم یا پماد اجتناب کنید، زیرا ممکن است باعث حفظ متابولیتهای فعال گاز شود
_ اگر درماتیت تماسی با گاز CN رخ داد، از داروهای ضد التهاب، مانند کورتیکواستروئیدهای موضعی یا سیستمیک استفاده کنید.
_ عوامل ضدعفونی کننده از جمله آنتی اسید هیدروکسید آلومینیوم/هیدروکسید منیزیم، ژل لیدوکائین ٢ درصد، شیر و شامپو بچه مورد مطالعه قرار گرفتهاند اما هیچ کدام اثربخشی بهتری در مقایسه با آب نداشتهاند .
_ از هیپوکلریت سدیم (آب ژاول) استفاده نکنید. زیرا این محلول نسبتاً سوزاننده است و میتواند آسیبهای پوستی را بدتر کند.
در چه صورت باید به پزشک مراجعه کنید؟
بیشتر افرادی که در معرض گاز اشک آور قرار میگیرند، هیچ گونه عوارض طولانی مدتی برای آنها ایجاد نمیشود، اما در برخی موارد، قرار گرفتن در معرض گاز اشک آور میتواند باعث عوارض شدید یا مرگ شود. علائم اولیه ممکن است حداقل باشد یا حتی ممکن است یک دوره نهفته داشته باشد. در صورت بروز هرگونه شرایط بالینی که رو به وخامت میباشد، بیمار باید مجدداً ارزیابی شود. در بیماران زیر باید پیگیری و ارزیابی مجدد انجام شود:
_ بیماران با سن پایین یا سن بالا
_ بیماران با بیماریهای همراه
_ صدمات پوستی قابل توجه
_ مشکلات تنفسی طولانی مدت
تعداد بازدید از این مطلب: 1416
لطفا از عکسهای قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۲ دیدگاه
ش م · ۰۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ در ۱۱:۱۸ ق.ظ
سلام من در ۱۵هفته بارداری با گاز اشک آور برخورد داشتم و درحالی که غربالگری اولم کاملا خوب بود در غربالگری دوم جنین مشگل بی نهایت حاد قلبی داشت. آیا ممکن است علت این موضوع گاز اشک اور باشد؟
مریم ملکی · ۱۶ خرداد ۱۴۰۲ در ۶:۱۵ ب.ظ
پاسخ به سوال شما دشوار است و نمیتوان با اطمینان پاسخ داد
امیدوارم که بسلامتی نوزاد شما متولد شده باشدو مشکلی نداشته باشد