پرکردگی دندان با آمالگام یکی از روش‌های قدیمی و محبوب در دندان پزشکی است که به دلیل ماندگاری بالا، همچنان کاربرد دارد. با این حال، وجود فلزات سنگینی مانند جیوه در ترکیب آن، نگرانی‌هایی درباره حساسیت‌های پوستی و واکنش‌های آلرژیک ایجاد کرده است. اگزمای مقاوم و درماتیت تماسی از جمله مشکلات پوستی گزارش شده مرتبط با این ماده هستند که می‌توانند کیفیت زندگی فرد را کاهش دهند.
تشخیص دقیق این حساسیت‌ها از طریق تست Patch و مشاوره با متخصص پوست و دندان پزشک امکان‌پذیر است. در صورتی که حساسیت تایید شود، جایگزینی آمالگام با مواد بی‌خطرتر مانند کامپوزیت و سرامیک به کاهش علائم کمک می‌کند. مراقبت‌های پوستی و استفاده از کرم‌های ضدالتهاب نیز در بهبود وضعیت موثرند.
افزایش آگاهی درباره عوارض احتمالی این ماده و راهکارهای درمانی، می‌تواند به بهبود سلامت پوستی و دندان‌ها کمک کند. در این مقاله، خانم دکتر مریم ملکی، متخصص پوست و مو در اصفهان، به بررسی این مورد می‌پردازند.
شکل 1 پرکردنی آمالگام
آمالگام دندانی چیست؟
آمالگام یک ماده پرکننده دندان است که ترکیبی از جیوه (۵۰٪)، نقره، قلع، مس و روی می‌باشد. به دلیل استحکام و ماندگاری بالا، سال‌ها به عنوان یکی از مواد اصلی در دندان پزشکی مورد استفاده قرار گرفته است. با این حال، به دلیل وجود جیوه و سایر فلزات سنگین، برخی افراد ممکن است نسبت به آن واکنش آلرژیک یا التهابی نشان دهند.
شکل 2 ترکیبات پرکردنی آمالگام
آیا آمالگام باعث اگزما و خارش می‌شود؟
بله، در برخی افراد می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک پوستی شود. این واکنش‌ها معمولا ناشی از حساسیت به فلزات سنگین موجود در این ماده پرکردنی دندان هستند.
۱. درماتیت تماسی آلرژیک
برخی افراد نسبت به فلزات موجود در آمالگام (مانند جیوه، نقره یا قلع) حساسیت دارند. این حساسیت می‌تواند باعث درماتیت تماسی شود که به صورت قرمزی، خارش، پوسته‌پوسته شدن و التهاب پوست، به ویژه در نواحی اطراف دهان و صورت، ظاهر می‌شود.
۲ . واکنش سیستمیک و اگزمای مقاوم به درمان
در برخی موارد، فلزات این ماده ممکن است سیستم ایمنی بدن را تحریک کنند و باعث اگزمای مزمن و مقاوم به درمان شوند. این واکنش‌ها ممکن است در سایر قسمت‌های بدن مانند گردن، دست‌ها، پلک‌ها و حتی بازوها و پاها ظاهر شوند.
۳. تاثیر بخار جیوه
این ماده به مرور زمان مقداری بخار جیوه آزاد می‌کند که در بدن جذب می‌شود. در برخی افراد حساس، این جیوه می‌تواند باعث التهاب مزمن پوست، خارش و تشدید بیماری‌های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس شود.
شکل 3 واکنش‌های آلرژیک پوستی
نواحی درگیر علائم پوستی آمالگام
اگر فردی نسبت به فلزات موجود حساس باشد، ممکن است علائم پوستی در نواحی زیر ظاهر شود:
- اطراف دهان و لب‌ها (شایع‌ترین)
- چانه و گونه‌ها
- پلک‌ها و اطراف چشم
- گردن و زیر فک
- دست‌ها و انگشتان (در موارد آلرژی سیستمیک)
- ساعد و بازوها (در موارد شدیدتر)
شکل 4 نواحی درگیر علائم پوستی
چگونه متوجه شویم که آمالگام باعث اگزما شده است؟
اگر اگزمای مقاوم به درمان دارید که به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهد و علائم آن در اطراف دهان، صورت و دست‌ها ظاهر می‌شود، ممکن است به فلزات موجود در آمالگام حساسیت داشته باشید. برای تشخیص می‌توان از تست حساسیت به فلزات (Patch Test) استفاده کرد. این آزمایش می‌تواند نشان دهد که آیا بدن شما به فلزات موجود در آمالگام واکنش آلرژیک دارد یا خیر.
درمان و راه کارهای جایگزین آمالگام
اگر ثابت شود که این ماده باعث بروز اگزما یا خارش شده است، چند راهکار وجود دارد:
- تعویض آمالگام با مواد جایگزین
در برخی موارد، برداشتن آمالگام و جایگزینی آن با مواد زیست‌سازگارتر مانند کامپوزیت، سرامیک یا گلاس آینومر می‌تواند باعث کاهش علائم پوستی شود. این کار باید توسط دندان پزشک ماهر و با روش‌های ایمن انجام شود تا خطر آزاد شدن بیش از حد جیوه کاهش یابد.
- استفاده از کرم‌های ضدالتهابی
کرم‌های کورتیکواستروئیدی موضعی (تحت نظر پزشک) می‌توانند التهاب و خارش را کاهش دهند.
کرم‌های مرطوب‌کننده و ضدحساسیت برای کاهش تحریک پوست مفید هستند.
- پرهیز از سایر منابع فلزات سنگین
اگر به فلزات سنگین حساسیت دارید، بهتر است از جواهرات نقره‌ای، غذاهای حاوی جیوه (مانند برخی ماهی‌ها) و محصولات حاوی فلزات سنگین پرهیز کنید.
- مصرف مکمل‌های تقویت‌کننده سیستم ایمنی
برخی مکمل‌ها مانند سلنیوم، ویتامین C و زینک می‌توانند به کاهش واکنش‌های آلرژیک کمک کنند.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
- آمالگام دندانی می‌تواند در برخی افراد باعث اگزما، خارش و درماتیت تماسی آلرژیک شود.
- اطراف دهان، گردن، پلک‌ها و دست‌ها شایع‌ترین نواحی درگیر هستند.
- آزمایش Patch Test می‌تواند به تشخیص حساسیت کمک کند.
- در صورت اثبات حساسیت، می‌توان آمالگام را با مواد جایگزین زیست‌سازگارتر تعویض کرد.
- درمان‌های ضدالتهابی و مراقبت‌های پوستی می‌توانند به بهبود علائم کمک کنند.
اگر شما یا بیماران‌تان دچار اگزمای مزمن و مقاوم به درمان هستید و پرشدگی آمالگام دارید، بهتر است با متخصص پوست و دندان‌پزشک مشورت کنید تا علت اصلی علائم بررسی شود.
برای دریافت مشاوره تخصصی در مورد سلامت پوست و درمان‌های زیبایی، می‌توانید به وب‌سایت www.drmaleki.ir مراجعه کنید.
لینک کوتاه این مقاله: https://drmaleki.ir/?p=25800📋
تعداد بازدید از این مطلب: 5
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۰ دیدگاه