اگزمای تماسی می‌تواند با دو مكانسیم ایجاد شود:
- حساسیتی
- تحریكی
ماده‌ای كه باعث ایجاد حساسیت پوستی تماسی می‌شود بنام ماده حساسیت‌زا (الرژن) نامیده می‌شود. خیلی از مردم نسبت به الرژن‌ها، واكنسی نشان نمی‌دهند ولی تعداد كمی از مردم به مرور زمان نسبت به بعضی مواد (كه در تماس قبلی نسبت به آن حساس نبوده اند)، حساس می‌شوند. تماس بیشتر موجب پیدایش ضایعات خارش‌دار می‌شود.
موادی از قبیل اسیدها، حلال‌ها، قلیاها و صابون‌های قوی و مواد شوینده معمولا اگزمای تماسی تحریكی ایجاد می‌كنند. این مواد شیمیایی آزارنده‌ها (irritants) نامیده می‌شوند. بعضی مواد شیمیایی هم ازارنده و هم حساسیت‌زا هستند.
علائم اگزمای تماسی
در اگزمای تماسی، پوست در محل تماس با ماده حساسیت‌زا یا آزارنده قرمز و متورم شده و حتی ممكن است تاول بزند. تاول‌ها ممكن است بتركند و از خود دلمه و پوسته به جا بگذارند. در مراحل بعدی، پوست ممكن است تیره‌تر شده و حالت چرم مانند و چروكیده به خود بگیرد. افتراق اگزمای تماسی از سایر اگزماها گاهی مشكل است.
یافتن عامل اگزمای تماسی
معمولا متخصص پوست و بیمار درباره موادی كه در خانه و محل كار با پوست شخص تماس می‌یابند بحث می‌كنند تا عامل حساسیت‌زا را بیابند. متخصص پوست ممكن است انجام تست حساسیتی ازمایش برچسب (patch test) نیز توصیه كند. این آزمایش راهی آسان و بی‌خطر برای تشخیص حساسیت‌های تماسی می‌باشد. مقادیر ناچیزی از مواد حساسیت‌زا برای یک مدت (معمولا دو روز) با چسب مخصوص بر روی پوست چسبانده می‌شوند و در صورت بروز واكنش، عامل حساسیت‌زا مشخص خواهد شد. مواد حساسیت‌زای شایع شامل نیكل، لاستیك، سیمان، چرم، بعضی داروهای موضعی، نگاهدارنده‌های موجود در كرم‌ها و لوازم آرایش، رنگ‌ها، مواد معطر، پیچك سمی، بلوط سمی و گیاهانی از این قبیل می‌باشند.
حساسیت به نیكل
نیكل در تعداد زیادی از مواد فلزی بخصوص زیورالات طلائی با خلوص پایین طلا و بدلیجات یافت می‌شود. در بسیاری از موادی كه روكش كروم دارند نیكل به مقدار كافی برای ایجاد واكنش وجود دارد. در ظروف استیل نیز نیكل وجود دارد اما پیوندهای بسیار محكم آن با سایر فلزات، احتمال بروز واكنش اگزمای تماسی به استیل را در افراد حساس یه نیكل، بسیار كم می‌كند. گوشواره‌های حاوی مواد نیكل‌دار هم می‌توانند باعث ایجاد حساسیت پوستی گوش شوند كه یكی از مشكلات شایع در افرادی است كه به نیكل حساسیت دارند. به گفته دکتر مریم ملکی این حالت می‌تواند با سوزنی كه برای سوراخ كردن گوش استفاده می‌شود و یا خود گوشواره‌ها شروع شود. در افراد باید از سوزن‌هایی استفاده شود كه حاوی نیكل نباشند و بعد از آن نیز حداقل به مدت 3 هفته بالیستی از گوشوارهای بدون نیكل استفاده شود. گیرهای ساخته شده از نیكل در لباس‌ها از قبیل سگك‌ها، زیپ‌ها، دگمه‌ها و كلیپس‌ها می‌توانند ایجاد حساسیت كنند. كسانی كه به نیكل حساسیت دارند باید از گیره‌های پلاستیكی استفاده كنند.
تعریق موجب تشدید حساسیت به نیكل در افراد حساس به آن می‌شود. در فضل تابستان 15-20 دقیقه پس از تماس با مواد حاوی نیكل، احساس خارش و سوزش در پوست ایجاد می‌شود. پس از یكی دو روز، ضایعات پوستی هم ممكن است پدیدار شوند. اما اگر تعرق نباشد شاید بتوان چندین ساعت از این وسایل استفاده كرد بدون اینكه مشكلی پدید آید .
حساسیت به لاستیک
مواد شیمیایی موجود در لاستیك عامل ایجاد این واكنش‌ها هستند. كسانی كه به لاستیك حساسیت دارند باید از مواد دیگری استفاده كنند. لاستیك مخصوصا لاتكس همچنین می‌تواند باعث واكنش‌های حساسیتی فوری از قبیل سوزش، خارش و كهیردر محل تماس با لاستیك شود. بعضی مردم پس از تماس با لاستیك دچار خارش و ابریزش از چشم ها و بندرت تنگی نفس می‌شوند. این حالات بخصوص در افرادی كه دستكش‌های تنگ و چسبان لاستیكی (نظیر دستكش‌های پزشكی) می‌پوشند ایجاد می‌شود. پوست دست در محل تماس با دستكش‌های لاستیكی ممكن است دچار حساسیت شود. در این گونه مواقع بایستی از دستكش‌های ساخته شده از وینیل یا سایر مواد مصنوعی استفاده كرد. دستكش‌های فاقد پودر جاذب معمولا كمتر ایجاد حساسیت می‌كنند.
وجود الیاف نایلونی در لباس‌های زیر نیز موجب ایجاد حساسیت‌های پوستی تماسی در محل لباس می‌شود. در این گونه موارد نیز بایستی از البسه فاقد مواد نایلونی استفاده شود.
بیشتر موارد اگزمای تماسی ناشی از كفش‌ها به دلیل مواد تشكیل‌دهنده لاستیكی كه ساختار كفش هم می‌توانند ایجاد مشكل كنند. حتی در كفش‌های چرمی هم ممكن است از چسب استفاده شده باشد. در این موارد بایستی حتما ازكفش غیرلاستیكی استفاده شود.
حسایت به رنگ مو
بیشتر مردم می‌توانند بدون هیچ مشكلی، موی خود را رنگ كنند. بااین حال، بعضی‌ها نسبت به پارافنیلن دی آمین (PPD) حساسیت دارند. این ماده در رنگ موهای دایمی كه با سایر مواد شیمیایی (نظیر پراكسیدها) مخلوط می‌شوند، وجود دارد.
كسانی كه به PPD حساسیت دارند هرگز نباید از رنگ موی دایمی استفاده كنند. در حدود افراد حساس به PPD سبت به مواد موجود در رنگهای نیمه دائمی هم حساسند. قبل از استفاده از هرگونه رنگ مویی از توصیه‌های داخل جعبه آن برای انجام یك تست حساسیت پوستی پیروی كنید. خیلی از كسانی كه به PPD حساسند می‌توانند رنگهای موقتی برای رنگ كردن موهایشان استفاده كننده اما تعداد اندكی از افراد به این مواد حساسیت نشان می‌دهند. گرچه رنگهایPPD بندرت در لباس‌های استفاده می‌شوند، ولی سایر رنگ‌هایی كه با PPD واكنش متقاطع نشان می‌دهند، به فور برای رنگ كردن لباس‌ها به كار می‌روند. در نتیجه بعضی از افراد حساس به PPD نمی‌توانند لباس‌های تیره بپوشند و ناچارا بایستی از رنگهای روشن لباس استفاده كنند. حدود 25 در صد افراد حساس بهPDD نسبت به بعضی مواد بی‌حس موضعی نظیر بنزوكائین هم حساس هستند. در این مواقع بایستی از تركیبات جایگزین استفاده شود.
حساسیت به فراورده‌های ارایشی بهداشتی
عطرها، لوسیون‌ها و مواد آرایشی می‌توانند ایجاد واكنش‌های حساسیت تماسی بكنند. بعضی از مردم نسبت به مواد شیمیایی معطر كه در فراورده‌های ارایشی بهداشتی استفاده می‌شوند حساسند. برخی دیگر نیز به مواد شیمیایی نگهدارنده كه به منظور جلوگیری از فساد این گونه فراورده‌ها به كار می‌روند حساسند. این افراد باید از فراورده‌های بدون عطر استفاده كنند. ولی حتی فراورده‌های بدون عطر هم هنوز دارای مواد معطری هستند كه به منظور پوشانیدن بوی ناخوشایند بعضی از مواد شیمیایی به محصول اضافه شده‌اند. تعداد بسیار كمی فرآورده‌های واقعا بدون مواد نگهدارنده وجود دارند، ولی افراد ممكن است حتی نسبت به یك ماده شیمیایی نگهدارنده حساس بوده و نسبت به سایر مواد مشابه حساس نباشند.
حساسیت به كرومات‌ها
كرومات‌ها معمولا ایجاد واكنش‌های حساسیت تماسی ناشی از تماس ناشی با سیمان، چرم، كبریت، رنگ‌ها و مواد ضد زنگ هستند. تماس با كروم در مشاغلی كه در ارتباط با اتومبیل، جوشكاری، ریخته‌گری، بتون‌ریزی، صنایع راه آهن و صنایع ترمیمی ساختمان هستند شایع است.
از كرومات‌ها برای رنگ كردن چرم به منظور ساخت كفش و لباس استفاده می‌شود. درماتیت ناشی از كفش ممكن است متعاقب پوشیدن كفش‌هایی كه چرم محتوی كرومات ساخته شده‌اند، پدیدار شود. این افراد باید از كفش‌هایی استفاده كنند كه در رنگ آمیزی چرم آن‌ها بجای كرومات از مواد گیاهی استفاده شده باشد. بعضی از كبریت‌ها، محتوی كرومات هستند. كبریت خاموش، دود ناشی از كبریت روشن شده و سر سوخته كبریت هم محتوی مقادیر از كرومات‌ها هستند و می‌توانند موجب بروز حساسیت شوند.
حساسیت به پیچك سمی و گیاهان هم خانواده با آن
این خانواده گیاهی پیچك سمی و بلوط سمی می‌باشد. این گیاهان علت بسیاری از مواد اگزمای تماسی هستند. واكنش پدید آمده مشابه با سایر انواع این گونه واكنش‌هاست. معمولا خطی از تاول‌های كوچك در محل تماس با گیاهان بر روی پوست بیمار بوجود می‌آید. بیماران حساس به این گیاهان سمی معمولا نسبت به فرآورده‌های روغنی این گیاهان نیز حساسند.
لطفا از عکسهای قبل وبعد بیماران در گالری عکس دیدن فرمایید.
آدرس:اصفهان- خ چهار باغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03116662224
تعداد بازدید از این مطلب: 5715
لطفا از عکسهای قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۰ دیدگاه