دوران بارداری یکی از حساس‌ترین دوره‌های زندگی هر زن است. در این زمان، تغییرات هورمونی و جسمی می‌توانند باعث بروز مشکلات پوستی مانند جوش، لک (ملاسما)، خشکی یا حتی خارش شوند. بسیاری از مادران باردار برای رفع این مشکلات به سراغ کرم‌ها و محصولات پوستی می‌روند. اما نکته مهم این است که همه‌ی کرم‌ها در بارداری ایمن نیستند و برخی می‌توانند برای جنین خطرناک باشند. در این مقاله دکتر مریم ملکی، متخصص پوست و مو در اصفهان، به بررسی کرم‌های مجاز و ممنوع در دوران بارداری می‌پردازیم.
شکل 1 کرم های ممنوعه و مجاز در دوران بارداری
کرم‌های ممنوع در بارداری
1. رتینوئیدها (مشتقات ویتامین)
شامل: رتینول (Retinol)، ترتینوئین (Tretinoin)، آداپالن (Adapalene)، تازاروتن (Tazarotene)
شکل 2 تروتنوئین
شکل 3 رتینول
چرا استفاده از رتینوئیدها در بارداری ممنوع است؟
این ترکیبات حتی به صورت موضعی می‌توانند جذب شوند و خطر نقص‌های مادرزادی را افزایش دهند.
2. هیدروکینون (Hydroquinone)
- اغلب در کرم‌های ضدلک استفاده می‌شود.
- میزان جذب پوستی آن زیاد است و ایمنی‌اش در بارداری ثابت نشده است.
توصیه: در بارداری استفاده نشود.
3. کورتیکواستروئیدهای خیلی قوی
- مثل کلوبتازول و بتامتازون با قدرت بالا
- مصرف طولانی یا روی سطح وسیع می‌تواند عوارضی مانند کاهش وزن نوزاد ایجاد کند.
- فقط در شرایط ضروری و با نسخه‌ی پزشک
4. اسید سالیسیلیک غلیظ (Peeling)
- در غلظت‌های بالا می‌تواند جذب سیستمیک داشته باشد.
- فرم‌های رقیق (مانند شوینده‌ها یا کرم‌های ضعیف) معمولا بی‌خطرند.
شکل 4 کرم‌ها و ترکیبات ممنوع در بارداری
کرم‌های مجاز و ایمن در بارداری
- مرطوب‌کننده‌ها
- وازلین (Petrolatum)
- گلیسرین
- سرامیدها (Ceramides)
- هیالورونیک اسید
- کره شی (Shea butter)
- برای لک و ملاسما
- آزلائیک اسید (Azelaic acid) بی‌خطر و حتی توصیه شده در بارداری
- ویتامین C موضعی (Ascorbic acid)
- نیاسینامید (Niacinamide)
شکل 5 ویتامین سی در بارداری
- برای جوش و آکنه
- آزلائیک اسید
- بنزوئیل پراکسید در غلظت پایین و سطح محدود
- آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مثل کلیندامایسین ژل یا اریترومایسین ژل
- ضدآفتاب‌ها
- بهترین انتخاب: ضدآفتاب‌های فیزیکی (مینرال)
- ترکیبات ایمن: زینک اکساید (Zinc oxide)
- تیتانیوم دی‌اکساید (Titanium dioxide)
شکل 6 کرم های مجاز و ایمن در بارداری
نکات کاربردی برای مادران باردار
- قبل از خرید هر کرم، برچسب ترکیبات را با دقت بخوانید.
- از مصرف کرم‌های درمانی روی سطح وسیع یا به مدت طولانی خودداری کنید.
- در صورت شک، با متخصص پوست مشورت کنید.
- به یاد داشته باشید: سلامت جنین مهم‌تر از درمان سریع لک یا جوش است.
آیا می‌توانم در دوران بارداری لیزر یا پیلینگ شیمیایی انجام دهم؟
خیر. لیزر و پیلینگ‌های قوی توصیه نمی‌شوند. بهتر است این روش‌ها را به بعد از زایمان موکول کنید.
بهترین ضدآفتاب برای زنان باردار چیست؟
ضدآفتاب‌های مینرال (فیزیکی) حاوی زینک اکساید یا تیتانیوم دی‌اکساید بهترین انتخاب هستند. ضدآفتاب‌های شیمیایی (مثل اکسی‌بنزون) بهتر است کنار گذاشته شوند.
آیا مصرف کرم‌های حاوی اسیدهای میوه در بارداری مجاز است؟
اصولا کرم‌های حاوی اسیدهای میوه AHA ها (مثل گلیکولیک اسید، لاکتیک اسید، ماندلیک اسید و … ) خیلی پرطرفدار هستند. به طور کلی استفاده از اسیدهای میوه در غلظت پایین (زیر۱۰٪) در کرم‌ها یا شوینده‌ها در دوران بارداری بی‌خطر محسوب می‌شود. حتی بعضی از متخصصان پوست توصیه می‌کنند که AHA ها می‌توانند به بهبود لک بارداری و روشن‌تر شدن پوست کمک کنند اما
غلظت‌های بالا (مثل پیلینگ‌های شیمیایی با AHA یا جلسات کلینیکی) در بارداری توصیه نمی‌شوند.
مصرف روی سطح وسیع بدن یا به مدت طولانی باید با احتیاط باشد.
همیشه بهتر است قبل از شروع مصرف، با پزشک یا متخصص پوست مشورت کنید. اگر به دنبال روشن‌کننده یا ضدلک ایمن در بارداری هستی، می‌تونی کرم‌های حاوی لاکتیک اسید ملایم، آزلائیک اسید یا ویتامین C رو جایگزین کنید.
جمع‌بندی
دوران بارداری زمان حساسی است که نیازمند مراقبت‌های ویژه و انتخاب دقیق محصولات پوستی است. بسیاری از کرم‌های ساده و ملایم که فاقد ترکیبات مضر باشند، برای استفاده بی‌خطر هستند و می‌توانند به بهبود وضعیت پوست کمک کنند. اما مواد قوی و ترکیباتی مانند رتینوئیدها، هیدروکینون و کورتیکواستروئیدهای قوی می‌توانند خطراتی جدی برای جنین داشته باشند و باید به‌طور کامل اجتناب شوند.
منابع علمی معتبر
LactMed Database (NIH): بانک اطلاعاتی ایمنی داروها و ترکیبات در دوران شیردهی و بارداری
American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) Guidelines: دستورالعمل‌های تخصصی مراقبت‌های بارداری و دارویی
European Medicines Agency (EMA): بررسی‌های ایمنی داروها و محصولات پوستی در بارداری
لینک کوتاه این مقاله: https://drmaleki.ir/?p=26252📋
تعداد بازدید از این مطلب: 296
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۰ دیدگاه