بسیاری از جای زخم‌ها با گذشت زمان کوچک‌تر شده و بعد از مدتی دیگر به کلی ناپدید می‌شوند. اما برای حدود ۱۰ درصد از افراد جهان این موضوع متفاوت است. حتی صدمات و آسیب‌های جزئی می‌توانند جای زخم‌های بیش از حد بزرگ، تیره و برآمده بر روی سطح پوست ایجاد کنند. به گفته دکتر مریم ملکی متخصص پوست و مو کلوئید یا گوشت اضافه بیشتر از یک زخم و آسیب پوستی به نظر می‌رسد. حتی ممکن است با گذشت زمان به رشد خود ادامه داده و مرز زخم فراتر رود. این نوع از اسکارها به عنوان کلوئید یا گوشت اضافه شناخته می‌شوند.
شکل 1 کلوئید یا گوشت اضافه
کلویید حالت توده برجسته و ضخیم بوده و شکل برآمده دارد و بزرگ‌تر از زخم اصلی است. کلوئید در رنگ‌های صورتی، قرمز، رنگ خود پوست یا تیره‌تر از پوست اطراف ظاهر می‌شود. این کلوییدها ممکن است به دنبال آسیب‌دیدگی‌های خفیف مثل آکنه یا پیرسینگ روی پوست ایجاد شوند و معمولا فراتر از محل آسیب‌دیدگی پوست می‌روند و به اطراف پخش می‌شوند.
کلوئید یک اسکار سفت است که به صورت ناگهانی بر روی پوست تشکیل شده و بالا می‌آید و برجسته می‌شود. سطح روی این زایده هموار بوده و رنگ صورتی یا بنفش دارد. کلوئیدها شکل نامنظم داشته و معمولا به صورت پیش‌رونده بزرگ می‌شوند.
چه چیزی باعث ایجاد اسکار کلوئید می‌شود؟
بعد از این که پوست دچار آسیب می‌شود، این قسمت از پوست در زمان ترمیم زخم، همچنان کلاژن اضافه‌تر از نیاز تولید می‌شود و باعث برآمدگی پوست در ناحیه زخم می‌شود و کلوئید را ایجاد می‌کند. هنوز پزشکان دقیقا نمی‌داند چرا کلوئیدها تشکیل می‌شوند. ممکن است تشکیل کلوئید به تغییراتی در سیگنال‌های سلولی که تکثیر و التهاب را کنترل می‌کنند، مربوط باشد اما این تغییرات هنوز مشخص نشده‌اند تا بتواند علت این نقص در التیام زخم را توضیح دهد، ولی این موضوع را می‌دانند که این اسکارها در صورت تولید بیش از حد کلاژن که یک پروتئین پوستی است، به وجود می‌آیند.
ویژگی‌های اسکار کلوئید چیست؟
اسکار کلوئید معمولا دارای ویژگی‌های زیر هستند:
- براق بدون مو
- برآمده روی پوست
- سفت و لاستیکی
- در ابتدا رنگ قرمز یا بنفش هستند و بعدها تیره‌تر می‌شوند.
- بعضی از کلوئیدها نرم و بعضی از آن‌ها بسیار سفت هستند.
- معمولا سایز کلوئیدها کوچک‌تر از 2.5 سانتی‌متر است و گاهی اوقات بزرگ‌تر از 30 سانتی‌متر می‌شوند.
- کلوئیدها می‌توانند تا سال‌ها روی بدن فرد باقی بمانند.
عوامل زمینه‌ساز و اتیولوژی کلوئید چیست؟
- نژاد سیاه پوست، لاتین یا آسیایی
- سن کمتر از ۳۰ سال
- بارداری
- دوران بلوغ
- سابقه ابتلا به کلوئید در خانواده
- افراد با پوست تیره ۱۵ تا ۲۰ درصد بیشتر در معرض ابتلا به کلوئیدها هستند.
عامل خطرزای اصلی ایجاد کلویید، تیرگی رنگ پوست است که احتمالا به علت وجود اختلال در هورمون محرک ملانوسیتی، باعث افزایش ۱۵ تا ۲۰ برابری احتمال ایجاد این ضایعات می‌شود. استعداد خانوادگی با الگوی اتوزومی غالب و انواع ژنتیکی مغلوب نیز شناسایی شده‌اند. طبق یک مطالعه صورت گرفته در مورد علت بروز کلوئیدها، ژن شناخته شده به عنوان ژن AHNAK ممکن است نقش تعیین‌کننده‌ای در بروز کلوئیدها داشته و مشخص کند که چه کسی دچار کلوئید شود یا نشود. محققان دریافتند افرادی که دارای ژن AHNAK هستند، احتمال ابتلا به اسکارهای کلوئیدی در آن‌ها تا حد قابل توجهی نسبت به دیگران بیشتر است. احتمال ایجاد کلویید در سیاه‌پوستان، آمریکایی‌های اسپانیایی‌تبار و آسیایی‌ها بسیار بیشتر از سفیدپوستان است.
کلوییدها در افراد زیر ۳۰ سال شایع‌ترند و بیشترین خطر آن‌ها در افراد ۱۰ تا ۲۰ ساله و بیمارانی است که سطوح هورمونی افزایش یافته دارند (مثلا در حین بلوغ یا بارداری).
احتمال تشکیل کلوئید در زنان و مردان به یک اندازه است. کلوئید در کودکان زیر ۱۱ سال و سالمندان شیوع کمتری دارد. اگرچه افرادی که پوست تیره‌تر دارند بیشتر در معرض کلوئید قرار دارند، اما این وضعیت در تمام انواع پوست‌ها می‌تواند ایجاد شود.
چه عواملی سبب ایجاد کلوئید می‌شود؟
تروماهای پرخطر از نظر ایجاد این ضایعات عبارتند از:
- سوختگی
- زخم یا پارگی پوست
- خراشیدگی‌های پوستی
- بخیه‌های جراحی
- تزریقات پوستی
- آبله مرغان
- نیش حشره
- پیرسینگ
- سوراخ کردن گوش
- تاتو
- جوش
- واکسیناسیون
انواع خاصی از تروما و ترمیم تاخیری (طولانی‌تر از 3 هفته) باعث افزایش بیشتر میزان بروز کلویید می‌شوند و در این میان سوختگی بیشترین خطر را دارد. آکنه، سوراخ کردن گوش، آبله مرغان، واکسیناسیون (به خصوص واکسن BCG)، بیوپسی‌ها و پارگی‌های پوست می‌توانند باعث ایجاد اسکارهای غیرطبیعی شوند. کلوییدهای ناشی از آکنه به ویژه شایع هستند. کلوییدها نه تنها از لحاظ زیبایی غیرقابل قبول هستند بلکه بسیاری از آن‌ها درد و خارش نیز دارند. این ضایعات اغلب ناراحتی روحی شدیدی نیز ایجاد می‌کنند.
آیا اسکار کلوئیدها خطری دارند؟
کلوئیدها برای سلامتی فرد مضر نبوده و آسیبی به همراه نخواهند داشت. اما همین برآمدگی‌های پوستی می‌تواند زیبایی پوست را کم کرده و موجب نگرانی فرد مبتلا شود. اسکار کلوئیدها سرطانی نیستند. اگر قبلا اسکار کلوئید روی پوست خود داشتید، یعنی بیش از بقیه در معرض خطر هستید.
اسکار کلوئیدها معمولا بدون درد هستند اما گاهی اوقات باعث ایجاد موارد زیر می‌شوند:
- درد
- خارش
- سوزش
- احساس داغی
- محدودیت حرکت در صورت قرار گرفتن روی یک مفصل
در کدام نواحی بدن بیشتر احتمال کلوئید وجود دارد؟
کلوئید بیشتر در ناحیه سینه، کمر، شانه‌ها و لاله گوش دیده می‌شود. این زائده بندرت در صورت (به استثنای خط فک) دیده می‌شود.
بیماران در معرض خطر ایجاد کلویید معمولا کمتر از 30 سال سن دارند و پوست آن‌ها تیره است. پوست روی جناغ، شانه‌ها، بازوها و نرمه گوش بیش از سایر نواحی مستعد ایجاد کلویید و اسکار هیپرتروفیک می‌باشد.
شکل 2 نواحی مستعد کلوئید
کلوییدها چگونه تشخیص داده می‌شود؟
کلوئیدها گاهی با نوعی اسکار شایع دیگر به نام زخم هیپرتروفیک اشتباه گرفته می‌شوند، کلوییدها برجسته و صورتی رنگ هستند، در حالی که زخم‌های هیپرتروفیک مسطح بوده و ممکن است رنگ صورتی یا قهوه‌ای باشند. از دیگر تفاوت‌های این دو نوع جای زخم می‌توان به این مورد اشاره کرد که زخم‌های هیپرتروفیک برخلاف زخم‌های کلوئیدی کوچک‌تر بوده و با گذشت زمان خودبهخود بهبود یافته و ناپدید خواهند شد، در حالی که کلوئید برخلاف اسکار هیپرتروفیک، به مرور زمان محو نمی‌شود.
شکل 3 انواع اسکار
- احتمال بروز زخم هیپرتروفیک در بین جنسیت و اقوام مختلف یکسان بوده و معمولا در نتیجه آسیب‌های شیمیایی و فیزیکی مثل: زخم‌ها، جراحی و سوراخ کردن گوش به وجود می‌آیند.
- در ابتدا زخم هییپرتروفیک می‌تواند با خارش و درد همراه باشد اما با بهبودی علائم پوست، خارش و درد تا حد قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
- اسکار هیپرتروفیک نیز وقتی رخ میدهد که بدن کلاژن زیاد تولید می‌کند.
- اسکار هیپرتروفیک در بینی و بدن به شکل برجستگی قرمز روی پوست ظاهر می‌شود.
- اسکار کلویید قطعا بدتر از اسکار هیپرتروفیک است زیرا می‌تواند به شکل یک تومور نرم و بدشکل ظاهر شود و خیلی بزرگ‌تر از خود زخم شود، در حالی که اسکار هیپرتروفیک فقط در محدوده خود زخم ایجاد شده و فراتر نمی‌رود.
- درمان‌های کلویید و اسکار هیپرتروفیک مشابه هستند اما اسکار هیپرتروفیک پیش‌آگهی بهتری دارد و خودبهخود نیز به مرور زمان پسرفت می‌کند.
- پزشک با معاینه پوست می‌تواند کلوییدها را تشخیص دهد. گاهی اوقات هم نمونه‌برداری انجام میدهد تا از نوع ضایعه مطمئن شود.
درمان کلویید چگونه است؟
درمان‌های متعددی در دسترس است اما هیچ کدام از آن‌ها نسبت به دیگری اثرگذاری بیشتری را از خودش نشان نداده است. این درمان‌ها و همیشه هم موفقیت‌آمیز نیستند.
در صورتی که از قبل احتمال بروز کلویید پیش‌بینی شود، می‌توان به کمک استفاده از ورقه سیلیکونی، به منظور کاهش کشش پوست یا تزریق کورتیکواسترویید (کورتون)، از بروز آن پیشگیری نمود. با این حال در صورت ایجاد کلویید درمان آن دشوار خواهد بود و صرف‌نظر از درمان مورد استفاده میزان عود بالایی وجود خواهد داشت. شواهد موجود از استفاده از ورقه‌های سیلیکونی، پانسمان فشاری و تزریق کورتیکواسترویید خط اول درمان هستند.
کرایوتراپینیز می‌تواند مفید باشد هر چند بیشتر فقط برای ضایعات کوچک مناسب است. برداشت کلویید به وسیله جراحی اگر توام با یک یا چند درمان استاندارد فوق جهت پیشگیری مورد استفاده قرار نگیرد، با خطر بالای عود کلویید همراه است، اگرچه ممکن است این اسکارها دوباره برگردند و بزرگ‌تر از قبل باشند.
گزینه‌های درمانی دیگر، پس از جراحی برای اسکارهای مقاوم شامل لیزر پالس رنگی (PDL)، پلکسر، پرتوتابی یا رادیوتراپی و کرم ایمی‌کیمود (imiquimod) هستند. تزریقات داخل ضایعه‌ای وراپامیل، فلوئورویوراسیل (5FU)، بلئومایسین و اینترفرون آلفاـ2b برای درمان کلوییدها مفید به نظر می‌رسند. با وجود محبوبیت کرم‌های گیاهی بدون نسخه، شواهد موجود در این زمینه مختلف هستند و شواهد اندکی از تاثیر ویتامین E پشتیبانی می‌کنند.
درمان فشاری، بعد از جراحی کلوئید، فشار را روی این ناحیه نگه می‌دارند تا جریان خون کاهش پیدا کند و از بازگشت کلویید جلوگیری شود.
درمان‌های متفاوت برای افراد مختلف با یکدیگر فرق می‌کند و در نتیجه پزشک بهترین گزینه مناسب درمان را برای شما تشخیص خواهد داد.
شکل 4 درمان کلوئید
کرم‌ها یا لوسیون‌ها
برخی محصولات پوستی و کرم‌های حاوی لانولین یا بنزینوم می‌تواند به بهبود ظاهر اسکارهای کلوئیدی کمک کند. به منظور استفاده از این کرم‌ها فرد باید به طور منظم از کرم‌های حاوی لانولین یا بنزینوم استفاده کرده و جای زخم را در روند درمان پانسمان کند. اگرچه که بسیاری از افراد استفاده از کرم‌های حاوی عصاره پیاز یا ویتامین E را برای اسکارها مفید دانسته و مصرف آن را توصیه می‌کنند. اما بررسی‌ها نشان میدهد که مصرف کرم‌های با این محتویات تاثیر به خصوصی نداشته و کمکی به بهبود کلوئیدها نخواهد کرد.
آیا می‌توان از اسکار کلوئیدها جلوگیری کرد؟
به طور کامل نمی‌توان از کلوییدها جلوگیری کرد اما می‌توان از ایجاد هر گونه شکنندگی یا برش مثل تاتو یا پیرسینگ خودداری کرد تا از وجود آن‌ها جلوگیری شود. درمان آکنه می‌تواند احتمال ظاهر شدن اسکار کلوئید یا اسکارهای آکنه را کاهش دهد. از انجام جراحی‌های خفیف روی پوست مخصوصا در محل‌هایی که مستعد اسکار کلوئید هستند مانند نواحی سینه، بازوها و کمر که در بالا هم نام بردیم، در صورت امکان خودداری کنید.
باید از سوراخ کردن گوش یا سایر اقدامات غیراورژانس در افراد دارای پوست تیره اجتناب کرد. در صورتی که با وجود توصیه‌های انجام شده، گوش سوراخ شود، می‌توان برای کاهش احتمال بروز کلویید از پانسمان‌های فشاری عرضه شده که به صورت تجاری در دسترس هستند استفاده نمود. در صورتی که انجام جراحی در بیماران پرخطر اجتناب‌ناپذیر باشد، باید بلافاصله از ورقه‌های سیلیکون یا تزریق کورتیکواسترویید استفاده کرد. هر عاملی که ترمیم زخم را تسریع و کشش پوست را کاهش دهد (به عنوان مثال چسب زدن محل به مدت 12 هفته پس از جراحی) خطر ایجاد کلویید را کاهش خواهد داد.
شکل 5 جلوگیری از اسکار کلوئید
سن و پیرسینگ (سوراخ کردن) و تاثیر آن بر کلوئید
مطالعه‌ای که در مجله AAP به چاپ رسید نشان میدهد كه بروز كلوئیدهای ناشی از سوراخ گوش، در كودكانی كه گوش‌هایشان پس از 11 سالگی سوراخ شده بودند شایع‌تر از دیگر کودکان است. در نتیجه بروز کلوئیدها پس از سوراخ کردن گوش در کودکان زیر 11 سال بسیار کمتر بود.
به همین خاطر توصیه می‌شود که اگر قصد سوراخ کردن گوش فرزندتان را دارید، این کار را حتما قبل از رسیدن به سن 11 سالگی انجام داده یا اگر پیش زمینه خانوادگی ابتلا به کلوئید را دارید، بهتر است از انجام این کار بپرهیزید. زیرا بعد از به وجود آمدن، کلوئیدها به سختی از بین رفته و حتی بعد از جراحی احتمال رشد مجدد و برگشت آن‌ها وجود دارد، زیرا بدن فرد نسبت به عمل جراحی دقیقا مثل آسیب وارد شده پاسخ داده و مجددا کلوئید دیگر در محل جراحی به وجود خواهد آمد.
زندگی با کلوئید چگونه است؟
کلوئیدها به سلامتی شما آسیب وارد نمی‌کنند اما ممکن است وجودشان شما را نگران کرده باشد. احتمالا به خاطر ظاهری که دارند، باعث خجالت شما می‌شوند و باعث می‌شود که به اعتماد به نفس شما ضربه وارد شود.
خوشبختانه درمان‌های موجود می‌تواند ظاهر کلوئیدها را بهبود ببخشد؛ حتی اگر نتوانید به طور کامل از این کلوییدها خلاص شوید.
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری عکس دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
- تلفن :03136662224
نویسنده : دکتر مریم ملکی - متخصص پوست ، مو و زیبایی در اصفهان
تاریخ انتشار : 1396-03-01تاریخ بروز رسانی : 1400-03-04
تعداد بازدید از این مطلب : 4918
تعداد بازدید از این مطلب: 6198
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۰ دیدگاه