مکمل‌های کلاژن، که از منابع مختلف (به عنوان مثال، خوک، گاو، دریایی) منشاء می‌گیرند و در فرمول‌های متعدد (مانند پروتئین، ژلاتین، هیدرولیزات، پپتیدها) موجود هستند، به عنوان بهبود یکپارچگی پوست و تعدیل پیری پوست به بازار عرضه می‌شوند. افزایش علاقه بیماران و سهم بازار، استفاده از مکمل‌های کلاژن در پوست به دلیل فقدان مقررات در مورد کیفیت و کمیت مواد در مکمل‌های کلاژن بدون نسخه، و همچنین حداقل مطالعات بررسی شده در این زمینه بحث‌برانگیز است. خوشبختانه، امروزه تعداد فزاینده‌ای از مطالعات بالینی در مورد اثرات بالقوه مکمل‌های غذایی مبتنی بر کلاژن بر روی پوست وجود دارد.
کلاژن فراوان‌ترین پروتئین در بدن است. همچنین، کلاژن فراوان‌ترین جزء ماتریکس خارج سلولی است که 75 درصد وزن خشک پوست را تشکیل می‌دهد. ماتریکس خارج سلولی آب را در پوست نگه می‌دارد و از پوستی صاف، سفت و قوی پشتیبانی می‌کند. کاهش کمی و کیفی کلاژن با پیری پوست مرتبط است.
کلاژن عملکردهای مهم بسیاری دارد، از جمله استحکام و ایجاد ساختار پوست و تقویت و استحکام استخوان‌ها. در ۴۰ سالگی، کلاژن تولیدی سریع‌تر از توانایی تولید بدن مصرف می‌شود و بیست سال پس از آن نیمی از کلاژن بدن از دست رفته است.
در سال‌های اخیر، مکمل‌های کلاژن رایج شده‌اند. بیشتر آنها حاوی کلاژن هیدرولیز شده هستند، به این معنی که کلاژن تجزیه شده است و جذب آن را برای بدن از طریق گوارش، آسان‌تر می‌کند.
همچنین چندین غذا وجود دارد که می‌تواند برای افزایش کلاژن مصرف شود، از جمله آبگوشت استخوان.
مصرف کلاژن ممکن است فواید مختلفی داشته باشد، از تسکین درد مفاصل تا بهبود سلامت پوست.
دکتر مریم ملکی در این مقاله به نکات مهمی در مورد نقش کلاژن خوراکی در سلامت پوست و بدن می‌پردازد.
کلاژن چیست؟
ساختار کلاژن
ساختار کلاژن شبیه یک طناب است. کلاژن متشکل از اسیدهای آمینه است که به یکدیگر متصل شده‌اند تا یک مارپیچ سه‌گانه از فیبریل دراز به نام مارپیچ کلاژن را تشکیل دهند. این مارپیچ سه گانه متشکل از پلی پپتیدهای موازی است که در آن از هر سه آمینواسید، یکی آمینه گلیسین (Gly) است که منجر به سه گانه XY-Gly می‌شود که X وY آن اغلب پرولین (Pro) و 4-هیدروکسی پرولین (Hyp) هستند، که به ترتیب، Pro-Hyp-Gly را به رایج‌ترین واحد اسید آمینه سه‌گانه موجود در کلاژن تبدیل می‌کند. در گرما، کلاژن ژلاتین را تشکیل می‌دهد که قرن‌هاست به عنوان منبع غذایی و طب سنتی در اروپا و چین مورد استفاده قرار می‌گیرد. این بلوک‌های ساختمانی با هم بصورت مارپیچ یا طنابی ترکیب می‌شوند و فیبریل‌های کلاژن با قدرت و استحکام بسیار زیاد را تشکیل می‌دهند. کلاژن، بیشتر در بافت همبند مانند غضروف، استخوان ها، تاندون ها، رباط ها و پوست یافت می شود. بسته به درجه معدنی شدن، بافت های کلاژن ممکن است سفت (استخوان) یا سازگار (تاندون) یا دارای شیب از سفت به سازگار (غضروف) باشند.
ساختار کلاژن
مکمل کلاژن
مطالعات نشان داده‌اند که کاهش سنتز کلاژن وابسته به سن را می‌توان با تجویز خوراکی پپتیدهای کلاژن فعال‌زیستی، معکوس کرد. این الیگوپپتیدها از هیدرولیز آنزیمی کلاژن طبیعی به دست می‌آیند. پس از مصرف، آنها بیشتر متابولیزه می‌شوند و در دستگاه گوارش به بیواکتیوهای دی و تری پپتیدی تبدیل می‌شوند، و سپس در جریان خون آزاد می‌شوند و نهایتاً در پوست و استخوان تجمع کرده و بیومتریکس کلاژن را تشکیل می‌دهند. هیدرولیزهای کلاژن معمولی از پپتیدهایی با طول‌های مختلف تشکیل شده‌اند.
انواعی از مکمل های کلاژن
نقش کلاژن در پوست
هنگامی که داربست کلاژن استحکام خود را از دست می‌دهد، پوست و بیومتریکس پوست شروع به فروپاشی می‌کند. عواملی مانند نور خورشید، سیگار، آلودگی محیط زیست، سوء مصرف الکل و کمبود مواد مغذی می‌تواند این فرآیند را تسریع کند، سپس الاستیسیته پوست کاهش می‌یابد و خطوط و چین و چروک ظاهر‌می‌شود. به دلیل از دست دادن کلاژن، پوست به طور فزاینده‌ای نازک‌تر و خشک‌تر می‌شود.
در ادامه ۶ مزیت سلامتی مبتنی بر علم مصرف کلاژن را مورد بحث قرار می‌گیرد:
۱. می تواند سلامت پوست را بهبود بخشد
کلاژن جزء اصلی پوست ما است. کلاژن در تقویت پوست نقش دارد، بعلاوه ممکن است خاصیت ارتجاعی و آبرسانی داشته باشد. با افزایش سن، بدن ما کلاژن کمتری تولید می‌کند که منجر به خشکی پوست و ایجاد چین و چروک می‌شود.
با این حال، چندین مطالعه نشان داده‌اند که پپتیدهای کلاژن یا مکمل‌های حاوی کلاژن ممکن است با کاهش چین و چروک و خشکی، پیری پوست را کاهش دهد.
در یک مطالعه، زنانی که مکمل حاوی ۲/۵ تا ۵ گرم کلاژن را به مدت ۸ هفته مصرف کردند، خشکی پوست کمتری داشتند، و افزایش قابل توجهی در قابلیت ارتجاعی پوست در مقایسه با افرادی که مکمل را مصرف نکردند، تجربه کردند.
مطالعه دیگری نشان داد که زنانی که روزانه یک نوشیدنی مخلوط با مکمل کلاژن را به مدت ۱۲ هفته مصرف می‌کردند، در مقایسه با گروه کنترل، رطوبت پوست بیشتری داشتند و عمق چین و چروک کمتری پیدا کردند.
اثرات کاهش چین و چروک مکمل‌های کلاژن به دلیل توانایی آنها در تحریک بدن برای تولید کلاژن بیشتر نسبت داده شده است.
علاوه بر این، مصرف مکمل‌های کلاژن ممکن است باعث تولید پروتئین‌های دیگری از جمله الاستین و فیبریلین شود که به ساختار پوست کمک می‌کنند.
همچنین ادعاهای زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه مکمل‌های کلاژن به جلوگیری از آکنه و سایر بیماری‌های پوستی کمک می کند، اما این موارد توسط شواهد علمی تایید نشده است.
شیوه قرار گیری کلاژن در پوست
۲. به تسکین درد مفاصل کمک می‌کند
کلاژن به حفظ یکپارچگی غضروف کمک می‌کن. غضروف بافت لاستیک مانندی است که از مفاصل ما محافظت می‌کند.
با کاهش میزان کلاژن در بدن با بالا رفتن سن، خطر ابتلا به اختلالات دژنراتیو مفصلی مانند استئوآرتریت افزایش می‌یابد.
برخی از مطالعات نشان داده اند که مصرف مکمل‌های کلاژن ممکن است به بهبود علائم آرتروز و کاهش درد مفاصل به طور کلی کمک کند.
در یک مطالعه، 73 ورزشکار که روزانه ۱۰ گرم کلاژن به مدت ۲۴ هفته مصرف می‌کردند، نسبت به گروهی که آن را مصرف نمی‌کردند، هنگام راه رفتن و استراحت ، کاهش قابل توجهی درد مفاصل داشتند.
اگر می‌خواهید مکمل کلاژن را برای اثرات کاهش درد آن امتحان کنید، مطالعات نشان می‌دهد که باید با دوز روزانه ۸ تا ۱۲ گرم شروع کنید.
۳. می تواند از پوکی استخوان جلوگیری کند
استخوان‌های ما بیشتر از کلاژن ساخته شده‌اند که به آنها ساختار می‌دهد و به قوی نگه داشتن آنها کمک می‌کند.
همانطور که کلاژن در بدن ما با افزایش سن کاهش می‌یابد، توده استخوانی نیز کاهش می‌یابد. این ممکن است منجر به شرایطی مانند پوکی استخوان شود که با تراکم استخوان پایین مشخص می‌شود و با خطر بالاتر شکستگی استخوان مرتبط است.
مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل‌های کلاژن ممکن است اثرات خاصی در بدن داشته باشد که به مهار تجزیه استخوان که منجر به پوکی استخوان می شود کمک می‌کند.
۴. می تواند توده عضلانی را افزایش دهد
بین ۱ تا ۱۰ درصد بافت ماهیچه‌ای از کلاژن تشکیل شده است. این پروتئین برای قوی نگه داشتن عضلات و عملکرد مناسب ضروری است.
مطالعات نشان می‌دهد که مکمل‌های کلاژن به افزایش توده عضلانی در افراد مبتلا به سارکوپنی، (از دست دادن توده عضلانی که با افزایش سن اتفاق می‌افتد) کمک می‌کند.
۵. سلامت قلب را ارتقا می‌دهد
محققان این نظریه را مطرح کرده‌اند که مصرف مکمل‌های کلاژن ممکن است به کاهش خطر بیماری‌های مرتبط با قلب کمک کند.
کلاژن بافت ساختاری را برای شریان‌ها فراهم می‌کند. این رگ‌های خونی هستند که خون را از قلب به بقیه بدن می‌برند. بدون کلاژن کافی، شریان‌ها ممکن است ضعیف و شکننده شوند.
و این خود، ممکن است منجر به آترواسکلروز شود، بیماری که با تنگ شدن دیواره شریان‌ها مشخص می‌شود. آترواسکلروز پتانسیل ایجاد حمله قلبی و سکته را دارد.
در یک مطالعه، ۳۱ بزرگسال سالم روزانه ۱۶ گرم کلاژن به مدت ۶ ماه مصرف کردند. در پایان، آنها کاهش قابل توجهی در اندازه گیری سفتی شریان، در مقایسه با قبل از شروع مصرف مکمل را تجربه کردند.
علاوه بر این، آنها سطح کلسترول "خوب" HDL خود را به طور متوسط ۶٪ افزایش دادند. HDL یک عامل مهم در کم کردن احتمال بیماری‌های قلبی از جمله تصلب شرایین است.
۶. سایر فواید مکمل کلاژن
مکمل‌های کلاژن ممکن است مزایای سلامتی دیگری نیز داشته باشند، اما این موارد به طور گسترده مورد مطالعه قرار نگرفته است.
* مو و ناخن؛ مصرف کلاژن ممکن است با جلوگیری از شکنندگی، استحکام ناخن ها را افزایش دهد. علاوه بر این، ممکن است مو و ناخن‌ها را تحریک کند تا بلندتر شوند.
* سلامت روده؛ اگرچه هیچ شواهد علمی برای حمایت از این ادعا وجود ندارد، برخی از پزشکان استفاده از مکمل‌های کلاژن را برای درمان نفوذپذیری روده یا سندرم روده نشتی، ترویج می‌کنند.
* سلامت مغز ؛ گلیسین، یکی از عناصر کلاژن، نقشی کلیدی در عملکرد مغز ایفا می‌کند. مطالعات جدید نشان داده‌اند که گلیسین با کاهش بی خوابی شبانه و هوشیاری ذهنی در طول روز مرتبط است. دریافت کلاژن نه تنها به توانایی شما در به خواب رفتن راحت کمک می‌کند، بلکه می‌تواند هوشیاری ذهنی و ظرفیت حافظه را نیز افزایش دهد. افزون بر این، مصرف کلاژن حدود یک ساعت پیش از خواب می‌تواند کیفیت خواب را بهبود ببخشد. برخی افراد ادعا می‌کنند که خلق و خو را بهبود می بخشند و علائم اضطراب را کاهش می‌دهند.
* کاهش وزن؛ برخی بر این باورند که مصرف مکمل‌های کلاژن ممکن است باعث کاهش وزن و متابولیسم سریع‌تر شود. تاکنون هیچ مطالعه ای برای حمایت از این ادعاها انجام نشده است.
اگرچه این اثرات بالقوه امیدوارکننده هستند، قبل از نتیجه گیری، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
کلاژن زیر میکزوسکوپ الکترونی
غذاهای حاوی کلاژن
کلاژن در بافت همبند حیوانات یافت می‌شود. بنابراین، غذاهایی مانند پوست مرغ، پوست خوک، گوشت گاو و ماهی منابع کلاژن هستند.
غذاهای حاوی ژلاتین مانند آبگوشت استخوان نیز کلاژن تولید می‌کنند. ژلاتین یک ماده پروتئینی است که پس از پخته شدن از کلاژن به دست می‌آید.
تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا خوردن غذاهای غنی از کلاژن به افزایش کلاژن در بدن شما کمک می‌کند، مورد نیاز است. هیچ مطالعه انسانی در مورد اینکه آیا غذاهای غنی از کلاژن فوایدی مشابه مکمل‌ها دارند یا خیر، انجام نشده است.
آنزیم‌های گوارشی کلاژن موجود در غذا را به اسیدهای آمینه و پپتیدهای جداگانه تجزیه می‌کنند.
در حالیکه، کلاژن موجود در مکمل‌ها قبلاً تجزیه شده یا هیدرولیز شده است، به همین دلیل تصور می‌شود که جذب آن مؤثرتر از کلاژن موجود در غذاها باشد.
خلاصه
چندین غذا حاوی کلاژن هستند، از جمله غذاهای حیوانی و آبگوشت استخوان. با این حال، جذب آن به اندازه جذب کلاژن هیدرولیز شده کارآمد نیست.
عوارض جانبی کلاژن
در حال حاضر، خطرات شناخته شده زیادی در ارتباط با مصرف مکمل‌های کلاژن وجود ندارد.
با این حال، برخی از مکمل‌ها از آلرژن‌های غذایی رایج مانند ماهی، صدف، و تخم مرغ تهیه می‌شوند. افرادی که به این غذاها حساسیت دارند باید از مکمل‌های کلاژن ساخته شده با این مواد برای جلوگیری از واکنش‌های آلرژیک خودداری کنند.
برخی از افراد همچنین گزارش داده اند که مکمل های کلاژن طعم بدی را در دهان آنها باقی می‌گذارد.
علاوه بر این، مکمل‌های کلاژن پتانسیل ایجاد عوارض جانبی گوارشی مانند احساس سیری و سوزش سر دل را دارند، صرف نظر از این، به نظر می‌رسد این مکمل‌ها برای اکثر افراد بی‌خطر هستند.
در پایان باید گفت نتایج اولیه برای استفاده کوتاه مدت و طولانی مدت از مکمل‌های کلاژن خوراکی برای بهبود زخم و پیری پوست امیدوار کننده است. مکمل‌های کلاژن خوراکی همچنین، خاصیت ارتجاعی پوست، آبرسانی و تراکم کلاژن پوست را افزایش می‌دهند.
تعداد بازدید از این مطلب: 4914
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۰ دیدگاه