علل خشکی و ترک خوردن لب و روش‌های درمان آن

یکی از قسمت‌های مهم بدن که زیبایی آن هر کسی را شیفته خود می‌کند لب انسان است. اینکه لب شما چین و چروک و خشکی آن زیاد به چشم بخورد می‌تواند روی زیبایی شما اثر بگذارد. لب‌های خشک تاثیری فراتر از برهم زدن زیبایی لبخند انسان دارند. خشکی لب‌ها می‌تواند شرایطی دردناک را ایجاد کند به‌ویژه زمانی که آن‌ها ترک خورده و یا خونریزی داشته باشند. این شرایط بیشتر در فصل زمستان رخ می‌دهد اما مواجهه بیش از اندازه با نور خورشید نیز می‌تواند نتایجی مشابه را در پی داشته باشد. داشتن لب‌های ترک ‌خورده، خشک و سوزناک بی‌تردید آزارنده است. برای بسیاری از کار‌هایی که در طول روز انجام می‌دهیم از همین لب‌ها استفاده می‌کنیم. لب اگر سالم نباشد حتی نمی‌توانیم راحت غذا بخوریم، حرف بزنیم یا لبخند بزنیم. دکتر مریم ملکی متخصص پوست و مو در این مقاله به توضیحات بیشتری در این رابطه می‌پردازد.

علایم شایع خشکی لب

• پوسته‌پوسته شدن
• سوزش
• قرمزی
• خشکی
• تورم لب
• ترک لب
• خونریزی لب

لب‌ها نمی‌توانند مانند سایر نواحی پوست بدن در برابر از دست دادن رطوبت مقاومت کنند چرا که لایه‌های پوست لب‌ها بسیار نازک هستند. علاوه‌بر این لب لایه محافظتی معمول پوست که دارای غدد چربی و عرق است را ندارد به همین علت هم مانند بقیه جاهای بدن نمی‌تواند خودش را مرطوب نگه دارد و مستعد خشک شدن و ترک‌ خوردن است. البته این‌ها تنها علت خشکی و ترک لب نیستند.

عوامل و علل مختلف خشکی یا ترک لب

معمولا به ترک لب، خشکی لب نیز می‌گویند که عوامل و علل مختلفی در آن سهیم هستند از جمله:

1. آفتاب داغ تابستان و سرمای زمستان

تابش خورشید می‌تواند باعث تبخیر رطوبت آن و خشکی شود. این مسئله در مناطقی که رطوبت هوا کمتر است بیشتر خودش را نشان می‌دهد؛ البته وجود باد‌های خشک هم در این مسئله نقش مهمی دارد. تماس طولانی و مکرر با نور آفتاب می‌تواند سبب ایجاد کراتوز آفتابی مخصوصا در لب تحتانی شود و امکان تبدیل به سرطان را دارد. نه تنها گرما بلکه سرما هم می‌تواند لب‌های شما را خشک و ترک‌ خورده کند بخصوص در مناطقی که باد‌های سرد زمستان بیشتر است.

2. برخی از بیماری‌ها

کم‌کاری تیرویید، بیماری کرون و حتی به دنبال سرماخوردگی نیز خشکی و پوسته شدن لب می‌تواند ایجاد شود.

3. لیسیدن لب

خیس کردن لب با زبان برخلاف آن چه به نظر می‌رسد باعث خشکی لب و ترک‌خوردن آن می‌شود زیرا بزاق با ایجاد رطوبت موقت و از بین بردن چربی طبیعی پوست باعث تبخیر پوستی بیشتر شده و در نهایت سبب خشکی بیشتر لب می‌شود. همچنین جویدن لب‌ها زمانی که استرس دارید یا حتی عصبانی که می‌شوید و یا زمانی که با زبان و دندانتان با پوسته‌های روی لب بازی می‌کنید، خود این ور رفتن و خیس کردن پوسته‌ها با بزاق موجب ترک خوردن و پوسته شدن بیش از حد لب می‌شود چرا که زمانی که شما لب‌هایتان را خیس می‌کنید و آب روی لب با حرارت بدنتان در زمان تنفس بخار می‌شود، اگر هم بر روی لبتان رطوبتی داشته باشید با آب بزاق تبخیر شده و خشکی لب را بیشتر می‌کند. در کنار این خشکی، سوزش و خونریزی نیز ممکن است همراه باشد.

شکل 1 خشکی و ترک لب بر اثر لیسیدن آن

4. کم آبی بدن

یکی از علامت‌های کم شدن آب بدن، خشکی لب است که گاهی همراه با خونریزی نمایان می‌شود. در کسانی ‌که گرمازده شده‌اند یا به ‌علت اسهال آب زیادی از دست داده‌اند با مشاهده شدت خشکی لب می‌توان پی به شدت کمبود آب برد.

5. کمبود ویتامین

کمبود بعضی از ویتامین‌ها مانند آ، ب، ث و املاحی مانند آهن و روی هم می‌تواند باعث خشکی و پوسته شدن شود. کمبود این ویتامین‌ها موجب ضعف سیستم‌ایمنی بدن و خشکی پوست بخصوص ترک خوردن گوشه لب می‌شود. بدیهی است وقتی تغذیه‌ای سالم و کامل دارید این مسئله نمی‌تواند علت خشکی لب شما باشد.

6. آرایش و رژ لب

این روزها خانم‌ها بیشتر در معرض خشکی لب قرار می‌گیرند چرا که برای داشتن زیبایی ظاهری از لوازم‌های آرایشی استفاده می‌کنند که دارای مواد حساسیت‌زا هستند از قبیل برخی مواد نگهدارنده، روغن بادام شیرین، روغن شی‌باتر، روغن کرچک، روغن سویا، سرب و غیره.

استفاده مکرر از صابون و مواد شیمیایی دیگر مثل محصولات آرایشی غیراستاندارد نیز می‌تواند موجب حساسیت پوست لب ‌شود. بهتر است مراقب حجم‌دهنده‌های لب باشید چون در آن‌ها اغلب موادی به ‌کار رفته است که با تحریک و التهاب لب آن‌ را بزرگتر و پُرتر نشان می‌دهد. بیشترین لوازم آرایشی که در خشکی لب بسیار تاثیرگذار هستند استفاده از خط لب است. برخی به این جمله باور دارند که برای جلوگیری از پخش شدن رژ لب و یا پاک شدن آن حتما از خط لب به جای رژ استفاده کنند که این روش موجب ۱۰۰ درصد خشکی لب شما می‌شود. لب‌های شما از این طریق متورم می‌شود و قلوه‌ای به نظر می‌رسد، شاید این ظاهر را دوست داشته باشید اما در واقع لب شما از حساسیت و خشکی متورم شده و سوزش و پوسته‌پوسته شدن لب را به دنبال خواهد داشت.

7. داروها

کسانی‌ که نمی‌توانند علتی برای لب‌های ترک خورده‌شان پیدا کنند بهتر است سری به قفسه داروهایی که می‌خورند بزنند. مصرف بعضی داروها مانند موارد زیر می‌تواند این مشکل را ایجاد کند.

• رتینوئیدها (مانند Differin ,Retin-a) علت خشک شدن لب
• لیتیوم (این دارو برای درمان دو قطبی تجویز می‌شود.)
• ویتامین A
• پنی‌سیلامین، ایزونیازید و فنوتیازین
• داروهای شیمی‌درمانی
• داشتن بیماری‌هایی از قبیل دیابت، کاوازاکی، فشار خون، بیماری تیرویید و ایدز
• برخی از داروهای مو‌ضعی مانند کرم‌ها یا ژل‌های ضدجوش حاوی بنزوییل پراوکسید و یا اسید سالیسیلیک در صورت تماس با لب می‌تواند سبب خشکی با پوسته شدن لب شود.

8. غذاهای ترش و سوزان

غذاهای ترش و مرکباتی که اسیدی هستند ممکن است باعث تحریک لب و خشکی و ترک خوردن آن شوند، در این حالت سوزش لب هم ایجاد می‌شود. تماس لب با اسید مرکبات می‌تواند دچار خشکی و سوزش لب شود. علاوه‌بر این پوست انبه هم حاوی ماده‌ای به نام توکسیکودندرون است که در سم گیاه پاپیتال هم وجود دارد و ممکن است به لب آسیب برساند. در ضمن افرادی که به آجیل حساسیت دارند باید مراقب محصولات بهداشتی آرایشی که در ترکیبشان از دانه‌های روغنی و بادام استفاده شدهباشند.

9. تنفس از راه دهان

انسداد مسیر تنفسی بینی (در اثر سرماخوردگی) و درنتیجه نفس کشیدن از دهان هم باعث خشکی لب و سپس پوسته شدن و ترک خوردن آن می‌شود.

10. سیگار کشیدن

این را حتما بارها شنیده‌اید که خشکی دهان و لب‌ها از کمترین عوارض سیگار کشیدن است.

11. قارچ‌ پوستی

اگر خشکی در گوشه‌های لب باشد و سبب ترک خوردن، قرمز شدن و سوزش شدید شود ناشی از عفونت‌های قارچی است. در برخی مواقع نیز ترک‌خوردگی‌های مزمن در خط میانی لب تحتانی به وجود می‌آید که در کودکان شایع‌تر است و با چرب کردن برطرف نمی‌شود و نیاز به درمان‌های ضدقارچ دارد.

12. تماس مواد محرک با پوست لب

استفاده از مواد آرایشی نامرغوب، آدامس‌ها و شیرینی‌های حاوی سینامیت‌ نیز می‌توانند موجب تحریک و خشکی لب شوند.

13. جویدن لب‌ها

افراد بسیاری عادت به جویدن مکرر لب‌های خود دارند که این کار می‌تواند موجب خشکی لب‌ها یا تشدید این شرایط شود. پوشش بزاق تنها برای چند ثانیه موثر است و با بخار شدن آب، خشکی لب‌ها بار دیگر ظاهر می‌شود. افزون بر این، زمانی که آب موجود در بزاق بخار می‌شود لب‌ها رطوبت بیشتری از دست خواهند داد، از این رو خشکی آن‌ها تشدید می‌شود.

البته پوسته شدن لب در بیماری‌هایی مانند آلرژی و اگزما و کراتوز آفتابی لب نیز اتفاق می‌افتد که باید زیر نظر متخصص پوست درمان شود.

درمان ترک یا خشکی لب

اما در هر صورت جای هیچگونه نگرانی نیست، علت خشکی لب هر چه‌ باشد با ساده‌ترین درمان‌های پیشنهادی زیر ممکن است پاسخ دهد و در غیر این صورت باید حتما جهت بررسی بیشتر و رد احتمال ضایعات پیش‌سرطانی به متخصص پوست مراجعه کنید.

1. به طور مرتب و به مقدار کافی لب‌های خود را چرب کنید.

محصولی را انتخاب کنید که حاوی موادی مانند کره کاکائو‌، ویتامین‌های A و E‌، موم زنبور عسل‌، پارافین، وازلین یا دی‌متیکون باشد. حداقل یکبار در روز‌ ترجیحا صبح قبل از بیرون رفتن‌ آن را بمالید. در طول روز محصول را به همراه داشته باشید تا مرتب لب‌های‌تان را چرب کنید. این به شما کمک می‌کند لب‌های شما در طول روز مرطوب بماند.

• بعد از مسواک زدن و یا شستن صورت، لب‌ها را چرب کنید. خمیردندان‌ها‌، دهان‌شویه‌ها و پاک‌کننده‌های صورت PH بدن را تغییر می‌دهد و می‌تواند باعث خشکی لب شوند.

شکل 2 چرب کردن لب‌ها برای جلوگیری از خشکی آن‌ها

2. روش‌های جایگزین را امتحان کنید.

تعدادی روش جایگزین برای درمان لب‌های خشک یا ترک‌ خورده وجود دارد. این روش‌ها تا حد زیادی بر عصاره گیاه تاکید دارند. برخی دیگر بر محصولات حیوانی مانند شیر یا خامه تاکید دارند. این روش‌ها ممکن است به شیوه‌ای سازگار با محیط زیست و مقرون به صرفه‌تر به لب شما کمک کند.

• آب خیار که چندین بار در روز روی لب‌ها مالیده ‌شود‌ می‌تواند ناراحتی لب‌های خشک را برطرف کند.
• اگرچه ممکن است طعم و بوی نامطبوع داشته باشد‌ اما آلوئه‌ورا نیز یک داروی طبیعی عالی است و می‌توانید خودتان آن را درست کنید. یک برگ گیاه آلوئه‌ورا بگیرید و مایع مرکز آن را روی لب‌های خود بمالید.
• اگر چندین بار در روز از عصاره گلبرگ گل مخلوط شده با شیر استفاده شود می‌تواند لب‌های شما را مرطوب کند.
• از کرم شیری نرم‌کننده پوست نیز می‌توان استفاده کرد.

3. از بالم لب حاوی ضدآفتاب استفاده کنید.

آفتاب سوختگی لب نه تنها می‌تواند دردناک باشد‌ بلکه منجر به خشکی و ترک لب نیز می‌شود و در دراز مدت می‌تواند سبب ایجاد کراتوز آفتابی در لب شود که پیش سرطانی است. برای جلوگیری از آفتاب سوختگی روی لب‌ از کرمی استفاده کنید که SPF آن ۱۵ یا بالاتر باشد. قبل از بیرون رفتن حتما از ضدآفتاب بر روی لب خود بمالید.

• در صورت نداشتن محصول مخصوص لب، می‌توانید از ضدآفتاب معمولی بر روی لب استفاده کنید هر چند ممکن است طعم ناخوشایندی داشته باشد‌. با این حال‌ الکل موجود در ضدآفتاب ممکن است لب‌های شما را بیشتر خشک کند. فقط این کار را به عنوان آخرین راه حل انجام دهید.

شکل 3 بالم لب حاوی ضدآفتاب

4. محصولات طبیعی را امتحان کنید.

• روغن نارگیل، روغن زیتون‌، موم زنبور عسل و سایر محصولات طبیعی می‌توانند به لب‌های شما کمک کنند که رطوبت خود را حفظ کنند.
• بالم‌های طبیعی لب با عسل نه تنها طعم خوبی می‌گیرد‌ بلکه رطوبت را نیز بهتر نگه می‌دارند.
• مصرف بالم لب‌هایی که حاوی کافور، منتول و فنول هستند می‌توانند سبب خشکی و پوسته شدن لب‌ها شود. در عوض از بالم لب‌هایی که حاوی، موم زنبور عسل، سرامید، لانولین و پترولیوم هستند استفاده کنید.
• در نهایت اگر باز هم خشکی لب بهتر نشد از پماد هیدروکورتیزون می‌توان استفاده کرد ولی به دلیل اینکه حاوی کورتون می‌باشد نباید طولانی مدت استفاده شود.

5. ویتامین مصرف کنید.

از جمله ویتامین‌‌هایی که کمبود و نبودشان در بدن خطرساز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود ویتامین‌های C ،D ،B و E می‌باشد. این ویتامین‌ها با متابولیسم چربی و حفظ اسیدآمینه‌های ضروری از قبیل هموسیستئین از خشک شدن لب‌ها و تورم آن‌ها به شدت پیشگیری می‌کنند. به همین منظور است که متخصصین تغذیه شما را به خوردن تخم مرغ، ماهی، گوشت کم چرب، کیوی و پرتقال تشویق می‌کنند.

1. 6. هوای اتاق را مرطوب نگه دارید.

اگر لب‌های شما ظاهری ناسالم دارند محصولاتی که می‌توانند شادابی و ظاهر سالم را به لب‌های شما بازگردانند را انتخاب کنید. برای مثال استفاده از یک دستگاه مرطوب‌کننده هوا هنگام شب برای حفظ رطوبت هوا بین ۳۰ تا ۵۰ درصد هنگام شب می‌توانید از یک دستگاه مرطوب‌کننده هوا استفاده کنید که گزینه‌ای ایده‌آل برای فصل زمستان نیز محسوب می‌شود. از این طریق شما رطوبت هوا را افزایش خواهید داد که می‌تواند از خشکی لب‌ها پیشگیری کند.

1. 7. آب بنوشید

در مکان‌های خشک یا گرم و در زمستان‌ بدن شما احتمالا رطوبت بیشتری از دست می‌دهد. نوشیدن آب کافی باعث می‌شود که لب‌های شما مرطوب بماند. آب بنوشید و از مرطوب‌کننده استفاده کنید تا هنگام خشک شدن محیط‌ پوست شما مرطوب بماند.

• نوشیدن مقدار زیادی آب یک قدم اساسی در جلوگیری از خشکی یا ترک خوردن لب است. مردان تقریبا به ۳ لیتر و زنان نیز در حدود ۲.۲ لیتر آب در روز به منظور مرطوب ماندن مناسب احتیاج دارند.
• همچنین ممکن است رطوبت را از طریق پوست خود از دست بدهید. در طول زمستان یا اگر در منطقه خشک زندگی می‌کنید از رطوبت‌ساز در خانه استفاده کنید.

• مصرف نوشیدنی‌هایی که موجب کم آبی بدن می‌شوند مانند نوشیدنی‌های دارای الکل و کافئین احتمال خشکی لب‌ها را افزایش می‌دهند.

شکل 4 آب مورد نیاز بدن در روز

1. 8. دهان خود را در هوای سرد یا بادی بپوشانید.

وقتی به بیرون می‌رویم به ندرت دهان خود را می‌پوشانیم و پوست نازک و حساس صورت در معرض عناصر قرار می‌گیرد. وزش باد شدید‌، درجه حرارت سرد و هوای خشک همه می‌تواند رطوبت را از لب‌ها بگیرد. بنابراین مهم است که برای جلوگیری از خشک شدن لب‌ دهان خود را بپوشانید.

• در زمستان دهان خود را با روسری بپوشانید تا از سرمازدگی لب‌ها جلوگیری شود.

1. 9. سعی کنید لب‌های‌تان را لیس نزنید.

به طور مرتب مرطوب شدن لب‌ها با بزاق‌ در واقع باعث خشک شدن سریع‌تر لب‌ها می‌شود و منجر به ترک‌های لب می‌شود. هنگامی که بزاق از لبان شما تبخیر شود ‌از قبل خشک‌تر می‌شوند.

1. 10. پوسته‌های خشک شده پوست را نکنید.

این کار باعث می‌شود که لب‌ها خونریزی کند و به تبع آن‌ کندتر بهبود یابد. در برابر کندن پوست‌های لب مقاومت کنید و اجازه دهید لب‌های شما بهبود یابد. لمس مکرر زخم‌ها یا ترک‌ها نیز می‌تواند منجر به عفونت شود یا احتمالا شما را بیمار کند.

• در صورت داشتن ویروس هرپس سیمپلکس (ویروسی که منجر به ایجاد تبخال می‌شود)‌، تحریک پوست اطراف دهان می‌تواند باعث ایجاد تاول تبخالی می‌شود که این امر به درد و خشکی لب‌های شما می‌افزاید.

شکل 5 ویروس هرپس سیمپلکس

1. 11. از طریق بینی خود تنفس کنید.

حرکت هوا به تبخیر آب و از بین بردن رطوبت کمک می‌کند. این کار مشابه قرار دادن لباس‌های مرطوب در زیر فن است. همین اصل روی لب‌ها نیز عمل می‌کند‌. اگر دچار گرفتگی سینوسی هستید و مجبور به تنفس از طریق دهان هستید‌ حتما به طور مرتب لب‌ها را چرب کنید.

1. 12. مواظب آلرژن‌ها باشید.

آلرژن‌های مختلف می‌توانند لب‌های شما را تحریک کرده و باعث خشکی لب شوند. برخی غذاها‌، داروها و عوامل محیطی مانند گرده و شوره می‌توانند باعث ایجاد یک واکنش آلرژیک شوند. اگر می‌توانید ‌از این موارد دوری کنید.

• به عنوان یک قانون شما باید از خوردن هر چیزی که به آن حساسیت دارید خودداری کنید زیرا ممکن است یک واکنش کشنده داشته باشید.

13. پرهیز از برخی غذاها

برای پیشگیری از خشکی لب‌ها بهتر است غذاهای سرشار از اسید یا محرک‌های دیگر را مصرف نکنید. به عنوان مثال گوجه‌فرنگی یک محصول بسیار اسیدی است از این رو اگر به طور مکرر با خشکی لب‌های خود مواجه می‌شوید از مصرف آن پرهیز کنید. از دیگر محرک‌های غذایی می‌توان به فلفل‌ها، پوست انبه، مرکبات و سس‌ها اشاره کرد که باید آن‌ها را از رژیم غذایی خود کنار بگذارید.

1. 14. رژلب بزنید.

رژ لب اگرچه به اندازه بالم‌های چرب و مرطوب‌کننده عمل نمی‌کند‌ اما محافظت محدودی در برابر خورشید و باد می‌کند. از رژ لب‌های سبک که تاثیرات خورشید را تشدید می‌کند استفاده نکنید و در عوض‌ رژ لب‌های براق را انتخاب کنید که منعکس‌کننده اشعه ماوراء‌بنفش باشند.

• به دنبال رژ لب‌هایی باشید که دارای SPF ۱۵ یا بالاتر باشند.
• رژ لب مات می‌تواند لب‌های شما را خشک کند‌ بنابراین مهم است که شب و صبح قبل از استفاده از رژ لب مرطوب‌کننده بمالید. این به لب‌های شما کمک می‌کند که رطوبت خود را حفظ کنند.

شکل 6 محافظت در برابر خورشید با رژ لب

چه موقع به متخصص پوست مراجعه کنید؟

دکتر مریم ملکی می‌افزاید زمانی که با رعایت موارد فوق طی دو تا سه هفته بهبودی حاصل نشد باید جهت تشخیص و درمان به متخصص پوست مراجعه کنید.

لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری عکس دیدن فرمایید.

آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)

تلفن: 03116662224

رزرو نوبت ویزیت آنلاین دریافت مشاوره رایگان
تعداد بازدید از این مطلب: 41872
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)

تلفن :03136662224