برنزه کردن پوست و عوارض جبران‌ناپذیر آن
1- برنزه کردن پوست با آفتاب
عامل اصلی برنزه شدن پوست، اشعه‌ی ماورای بنفش خورشید (UV) است كه به 3 جزء UVA ، UVB و UVC تقسیم می‌شود. این اشعه با وجود فوایدى مانند تولید ویتامین D در بدن می‌تواند بسیار مضر باشد. برنزه شدن، در واقع، سپر دفاعی بدن برای حفاظت از سلول‌هایی است که ممکن است در اثر این اشعه از بین بروند، پیر شوند و یا حتی در مسیر تبدیل به یک سلول بدخیم قرار بگیرند. تیره شدن پوست در اثر نور آفتاب به دلیل افزایش رنگ‌دانه‌هایی به نام ملانین است که از سلول‌های ملانوسیت پوست ترشح می‌شوند.
ملانوسیت‌ها تقریبا هم‌خانواده گلبول‌های سفید خون هستند و کاری مشابه گلبول‌های سفید انجام می‌دهند، یعنى دفاع، با این فرق که محدوده آن‌ها در سطح پوست است. به‌طورکلی می‌توان گفت که یکی از اهداف اصلی این سلول‌ها، جلوگیری از مواجهه بیش از اندازه بدن با اشعه‌های آفتاب است.
تصویر 1: برنزه کردن پوست با آفتاب
به گفته دکتر مریم ملکی پوست به‌عنوان بزرگ‌ترین عضو بدن، اولین سپر دفاعی بدن در برابر آلودگی‌های اطراف محسوب می‌شود. لایه‌های مختلف پوست، کارکردهای متفاوتی دارند، اما اولین لایه همان است که سلول‌های ملانوسیت در آن قرار دارند. تعداد این سلول‌ها در بدن تمام انسان‌ها تقریبا به یک اندازه است (حدود ۵ میلیون) و فقط میزان ترشح رنگ‌دانه‌های آن‌ها است که باعث تفاوت رنگ پوست در نژادهای مختلف می‌شود. مثلا در بدن سیاه‌پوست‌ها، ملانوسیت‌ها، ملانین بیشتری ترشح می‌کنند و تیرگی پوست آن‌ها به همین علت است. بیشتر سیاه‌پوست‌ها در جاهایی زندگی می‌کنند که به خاطر موقعیت جغرافیایی (نزدیک بودن به خط استوا)، آفتاب با شدت بیشتری می‌تابد. این روزها، علاوه‌بر قرار گرفتن در برابر اشعه‌ی مستقیم خورشید با هدف برنزه کردن، استفاده از دستگاه‌های سولاریوم نیز بسیار رایج شده است.
2- سولاریوم چیست؟
سولاریوم در لغت به معنای بالکن خورشید می‌باشد. سولاریوم در واقع، خانه‌های شیشه‌ای است که انگار خورشید از همه جای آن می‌تابد. اولین بار آقای فردریش وولف آمریکایی وسیله‌ای ساخت که اشعه فرابنفش تولید می‌کرد و باعث برنزه شدن می‌شد؛ همان چیزی که بعدها مدل‌های پیشرفته‌ترش به نام سولاریوم معروف شد. سولاریوم در واقع یک محفظه کوچک است که در آن لامپ‌های فلورسنت خاص، اشعه فرابنفش تولید می‌کنند. این محفظه در مدل‌های ایستاده و خوابیده قرار می‌گیرد و اکثرا به خاطر راحتی استفاده‌کنندگان، مدل خوابیده آن، رواج بیشتری یافته است.
تصویر 2: دستگاه سولاریوم
مدت هر جلسه برنزه کردن در این سولاریوم‌ها حداکثر ۲۰ دقیقه است اما جلسات اول را باید در زمان‌های کوتاه‌تری انجام داد تا به‌تدریج پوست آمادگی برنزه شدن را پیدا کند؛ در غیر این صورت، آفتاب‌سوختگی به وجود می‌آید. پیشنهاد می‌شود جلسات اول استفاده از سولاریوم، جلسات کوتاه ۳ تا ۵ دقیقه‌ای باشند و ظرف ۴ هفته به‌تدریج به جلسات ۲۰ دقیقه‌ای برسند تا برنزه شدن باکیفیت بهتری اتفاق بیفتد.
به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی دکتر مریم ملکی مکانیسم برنزه شدن در سولاریوم و جلوی نور آفتاب به یک صورت است و در هر دو مورد، افزایش ترشح ملانین اتفاق می‌افتد اما در سولاریوم، به خاطر زمان کوتاه و شدت بالای مواجهه، اشعه فرابنفش به لایه‌های عمقی پوست نمی‌رسد. به همین دلیل هم هست که رنگ برنزه در سولاریوم، کاهی‌تر از رنگ برنزه در آفتاب به نظر می‌رسد. به دلیل اینکه در سولاریوم فقط ملانوسیت‌های سطحی‌تر تحریک می‌شوند، نباید گول تغییر رنگ را خورد و قرار گرفتن زیر نور آفتاب برای افراد تیره هم باعث آفتاب‌سوختگی می‌شود. بین هر دو جلسه سولاریوم باید حداقل ۴۸ ساعت فاصله باشد تا فرد در معرض اشعه زیاد قرار نگیرد و همچنین توصیه می‌شود که فرد در یک روز، همزمان در سولاریوم و جلوی آفتاب قرار نگیرد.
3- هشدارهای سازمان بهداشت جهانی درباره برنزه کردن پوست با سولاریوم
هرچند ادعا می‌شود که دستگاه‌های سولاریوم کم‌خطرتر از تابش مستقیم آفتاب است و از اشعه‌ی ماورای بنفش در آن استفاده می‌شود اما به خاطر مضر بودن این اشعه و استفاده‌ی بی‌رویه‌ی بعضی افراد از آن، سازمان بهداشت جهانی قوانینی برای كنترل این پدیده تعریف كرده و به چند گروه درباره‌ی برنزه كردن پوست‌شان هشدار داده است:
1. افرادی كه دارای تیپ پوستى شماره‌ی 1 و 2 هستند، یعنی كسانی كه معمولا موهای بور و چشم‌های روشن دارند، در این افراد اشعه‌ی ماورای بنفش، بیشتر از بقیه، به پوست‌شان آسیب می‌رساند.
2. افراد زیر 18 سال نباید از دستگاه‌های سولاریوم و یا حمام آفتاب استفاده كنند.
3. افرادى كه کک‌ومک و یا خال‌های زیاد دارند و یا سابقه‌ی آفتاب‌سوختگی در كودكى و یا در هر مرحله‌ای از زندگی داشته‌اند نیز باید از سولاریوم و حمام آفتاب گرفتن خوددارى كنند.
4. افرادی كه داروی خاصی مصرف می‌کنند، باید قبل از برنزه كردن با پزشك معالج خود مشورت كنند.
5. سازمان بهداشت جهانی به خانم‌ها هم توصیه كرده كه موقع برنزه كردن از لوازم‌آرایشی استفاده نكنند.
4- عوارض آفتاب گرفتن برای برنزه شده پوست
به گفته دکتر ملکی آفتاب گرفتن در مدت زمان طولانی برای برنزه شدن پوست عوارض جبران‌ناپذیری می‌تواند بر پوست داشته باشد که در ادامه شرح داده شده‌اند و در شکل «1» به‌طور مختصر نمایش داده شده است.
1. فرکل یا کک‌ومک: برخی از سرطان‌های پوست در مراحل ابتدایی، ظاهرى شبیه به کک‌ومک دارند.
2. ملاسما: ملاسما نوعى لك در پوست صورت است که در اثر آفتاب گرفتن ایجاد می‌شود.
3. لنتیگو: یکی از عوارض دیگر تماس طولانی با آفتاب لنتیگو است و در دست‌ها و صورت دیده می‌شود.
4. اکتینیک کراتوز یا کراتوز خورشیدی: از دیگر عوارض است و می‌تواند به سرطان سلول‌های سنگفرشی تبدیل شود.
5. SCC یا سرطان سلول سنگفرشی: به شکل یک ضایعه سفت برجسته و قرمز با پوسته یا دلمه‌های سطحی که بهبود نمی‌یابد و بر روی لب و صورت و گوش‌ها پدیدار می‌شود.
6. :BCC یا سرطان سلول‌های پایه پوست که شایع است و خوشبختانه به دلیل رشد آهسته، به‌طور كامل قابل‌درمان است.
7. ملانوم یا خال بدخیم: این ضایعه خطرناک بوده و به شکل یک خال با شکل نامنظم و یا شبیه کک‌ومک است. شکل نامنظم و تغییر سایز و رنگ علائمی از بدخیمی ملانوم هستند.
8. ابتلا به کاتاراکت یا آب مروارید: بیماران مبتلا به این عارضه با علائمی مثل تاری دید و دوبینی مراجعه می‌کنند یک راه جلوگیری از کاتاراکت استفاده از عینک آفتابی در زمان مواجهه با نور خورشید است.
شکل 1: عوارض آفتاب گرفتن برای پوست
5- عوارض سولاریوم
قدر مسلم با یكی دو بار برنزه كردن، عوارض شدیدی ایجاد نمی‌شود؛ اما اگر این كار در درازمدت ادامه پیدا كند و دفعات تكرار تماس با UV زیاد شود، هم باعث افزایش احتمال ایجاد سرطان پوست و قبل از سرطان، باعث از بین رفتن قوام و سفتى پوست می‌شود. در نتیجه پوست فرد، لطافت خود را از دست می‌دهد. افرادی كه علاقه‌مند به برنزه كردن هستند، باید بدانند كه در مهر و موم‌های آینده حتی اگر به سرطان پوست دچار نشوند، نسبت به هم‌سن و سال‌هایشان پوست پیرتر، شکسته‌تر و تیره‌تری خواهند داشت.
تصویر: برنزه کردن پوست با سولاریوم
تهیه و گردآوری مطلب: پایگاه اطلاع‌رسانی دکتر مریم ملکی متخصص پوست، مو و زیبایی
تعداد بازدید از این مطلب: 6758
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۰ دیدگاه