فولیکولیت چیست؟
فولیکولیت یک مشکل پوستی شایع است که در آن پیاز مو (فولیکول)، دچار التهاب می‌شود. معمولاً این شرایط توسط عفونت‌های باکتریایی و قارچی ایجاد می‌شود. در ابتدا ممکن است ظاهر ضایعات دانه‌های برجسته و قرمز رنگ، یا چرکی سرسفید، اطراف فولیکول‌های مو باشد. عفونت می‌تواند گسترش پیدا کند و به سمت زخم‌های دلمه‌دار و غیرقابل ترمیم پیش برود. این شرایط تهدید کننده حیات نیست, اما می‌تواند باعث خارش، التهاب، اذیت، خجالت و کاهش کیفیت زندگی فرد شود. عفونت‌های شدیدتر می‌توانند باعث ریزش مو دائمی و به‌اصطلاح ریزش موی اسکارینگ شوند (غیرقابل برگشت). اگر شما جزو افراد با ابتلا خفیف فولیکولیت هستید ممکن است بعد از رعایت اقدامات خانگی اولیه بعد از چند روز بهبود پیدا کنید. برای موارد شدیدتر فولیکولیت راجعه، که عود مکرر دارد، بهتر است حتما به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید و نسخه و داروی لازم را دریافت نمایید.
فولیکولیت در محل رویش ریش
علائم فولیکولیت چیست؟
- دانه‌های سرسفید یا قرمز که اطراف فولیکول‌های مو ایجاد می‌شود.
- جوش‌های چرکی
- ملتهب و قرمز شدن پوست
- برآمدگی‌های دردناک
- احساس خارش یا سوزش در ناحیه
- پوسته پوسته شدن پوست
دلایل ایجاد فولیکولیت چیست؟
ویروس، قارچ ها و استافیلوکوک می‌تواند دلایل اصلی بیماری فولیکولیت باشد. در برخی مواقع حتی ممکن است رشد موها به داخل پوست سبب التهاب و ایجاد عفونت شود، برای مثال، در اثر رویش مجدد موها پس از اصلاح، اپیلاسیون (وکس کردن)، الکترولیز یا بند انداختن (کندن موها) فولیکولیت ایجاد شود. نمونه‌های گرفته شده با سوآب از این جوش‌ها، هیچ باکتری یا قارچی را نشان نداده است ، استریل هستند و رشد باکتری یا موجودات دیگر، در آن ها وجود ندارد. فولیکولیت تحریکی که در ناحیه ریش ایجاد می‌شود، تحت عنوان pseudofolliculitis barbae شناخته می‌شود. استفاده از پمادهایی که پایه پارافینی دارند، مرطوب کننده ها و مشمع (مرهم)های چسبنده، همگی ممکن است منجر به ایجاد فولیکولیت استریل شوند. در صورت نیاز به مرطوب کننده، محصولی را انتخاب کنید که فاقد روغن باشد، زیرا احتمال ایجاد انسداد توسط آنها کمتر است. بسته به میزان عفونت، فولیکولیت می‌تواند عمیق یا سطحی باشد. موارد زیر می‌تواند به فولیکول مو آسیب برساند و ریسک ابتلا به فولیکولیت را افزایش دهد:- پوشیدن لباس تنگ یا اصطکاک ناشی از اصلاح
- عرق کردن بدن
- آکنه یا درماتیت
- آسیب‌های پوستی مانند خراش یا زخم‌های ناشی از آن
- پوشاندن پوست با باندهای پلاستیکی که احتمال تعرق پوست را افزایش می‌دهد
فولیکولیت در چه نواحی از بدن دیده می‌شود؟
فولیکولیت می‌تواند در هر جایی به جز کف دستها، پاها، لب‌ها و غشاهای مخاطی اتفاق بیفتد.فولیکولیت چه انواعی دارد؟
بطور کلی فولیکولیت‌ها به دو دسته سطحی و عمقی دسته بندی می‌شوند. ۱-فولیکولیت سطحی: فولیکولیت‌های سطحی معمولا خفیف‌تر هستند و مشکلات کمتری برای بیمار ایجاد خواهند کرد. انواع فولیکولیت‌های سطحی عبارتند از:- فولیکولیت باکتریایی: رایج‌ترین نوع فولیکولیت سطحی، نوع باکتریایی آن است. این نوع فولیکولیت همانطور که از نام آن پیداست توسط عفونت نوعی باکتری بنام استافیلوکوکوس اورئوس ایجاد می‌شود. این باکتری همیشه روی پوست بدن زندگی می‌کند و زمانی‌که زخم یا برشی روی پوست ایجاد می‌شود، می توانند ایجاد مشکل کنند. فولیکولیت باکتریایی می‌تواند ریش مردان را درگیر کند.
- فولیکولیت پیتروسپوروم (Pityrosporum): این نوع فولیکولیت نیز نوعی عارضه قارچی است که بیشتر بشکل دانه‌های چرکی و قرمز دردناک در نواحی قفسه سینه، کمر، شانه ، بازوها یا صورت ایجاد می‌شود. فولیکولیت پیتروسپوروم بیشتر در نوجوانان و مردان بالغ دیده می‌شود.
- فولیکولیت وان داغ یا Hot tub: عامل ایجاد این عفونت قارچی نوعی باکتری به نام سودوموناس است. باکتری سودوموناس در وان‌های داغ، استخرهای آب داغ که PH نامناسب دارند یافت می‌شوند. علائم این نوع فولیکولیت بشکل راش‌های قرمز، گرد و توده‌های خارش‌دار است که بعد از مدتی به تاول‌های چرکی تبدیل می شوند. اگر پوست درتماس با سطوح آلودگی یا تماس مستقیم با آب باشد، فولیکولیت وان داغ می تواند شدید تر شود.
- فولیکولیت کاذب ریش (Barber’s itch pseudofolliculitis barbae): برخی مواقع مو در زیر پوست رشد می کند. مردانی که صورت و گردن خود را اطلاح می کنند یا افرادی که ناحیه تناسلی شان را وکس می کنند ممکن است دچار فولیکولیت کاذب ریش شوند. این نوع فولیکولیت زخم های تیره رنگی به جا می گذارد.
- فولیکولیت سیکوز باربه (Sycosis barbae): این نوع عفونت در مردان جوانی مشاهده می‌شود که تازه شروع به تراشیدن ریش کرده‌اند. عفونت در ابتدا بصورت تاول‌های چرکی روی لب بالایی، چانه و فک بوده ، و با گذشت زمان و ادامه پیدا کردن روند اصلاح شدیدتر شده‌اند. سیکوزباربه می‌تواند موجب ایجاد اسکار شود.
- فولیکولیت گرم منفی: استفاده طولانی مدت از آنتی‌بیوتیک عامل اصلی ایجاد فولیکولیت گرم منفی است. در واقع، آنتی‌بیوتیک‌ها تعادل نرمال باکتری‌ها را در بینی بر هم می‌زند و سبب رشد بیش از حد میکروارگانیسم‌های مضر از دسته باکتری‌های گرم‌منفی می‌شوند. خوشبختانه در بیشتر مواقع این نوع فولیکولیت مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند و با قطع مصرف آنتی‌بیوتیک، شرایط به حالت عادی بر می‌گردد.در موارد بسیار نادر ممکن است باکتری گرم‌منفی به پوست اطراف دهان و بینی کشیده شود، و سبب ایجاد تاول‌های جدید شود.
- کورک یا فرونکل و کاربونکل: کورک زمانی رخ می‌دهد که فولیکول مو عمیقا توسط باکتری استافیلوکوک آلوده شده باشد. این نوع عفونت به شکل توده‌ای قرمز رنگ و دردناک است و سبب التهاب پوست اطراف ناحیه می‌شود. کورک‌های کوچک اغلب بدون بر جا گذاشتن جای زخم برطرف می‌شوند. این در حالی است که کورک‌های بزرگ معمولا اسکار بر جای می گذارند. کاربونکل نیز نوعی برآمدگی جوش مانند بزرگ است که در نواحی پشت گردن، شانه ها، کمر یا ران رخ می‌دهد. عفونت حاصل از کاربونکل شدیدتر است و می‌تواند اسکار برجای بگذارد.
- فولیکولیت ائوزینوفیلی: این نوع عفونت که احتمالا توسط قارچ‌های پوستی شبیه مخمر ایجاد می‌شوند، بیشتر در افراد مبتلا به بیماری HIV دیده می‌شود. قسمت‌های ملتهب، زخم های چرکی در ناحیه، سر، صورت، گردن و قفسه سینه که با خارش شدید همراه است از علائم فولیکولیت ائوزینوفیلی می‌باشد. در موارد شدیدتر زخم‌ها گسترش پیدا می کنند و پس از بهبود جای اسکار به صورت نواحی تیره تر در مقایسه باپوست نرمال باقی می‌ماند.
خطر ابتلا به فولیکولیت در چه افرادی بیشتر است؟
هر کسی ممکن است دچار فولیکولیت شود اما برخی از عوامل ممکن است برخی افراد را نسبت به این موضوع مستعدتر کند شامل موارد زیر: * داشتن شرایط پزشکی خاص که مقاومت بدن شما را نسبت به عفونت کاهش می‌دهد مانند دیابت، لوسمی مزمن (سرطان خون) و HIV یا ایدز. * داشتن جوش و التهاب‌های پوستی. * مصرف برخی داروها مانند کرم‌های حاوی کورتون یا همان استروئید و یا مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک‌ها برای آکنه. * اقایانی که دارای موهای مجعد و زبر بوده و مدام موهای خود را با تیغ شیو می‌کنند. * پوشیدن لباس‌های تنگ و تعریق و حرارت بالا، یا پوشیدن بوت‌های بلند و دستکش‌های پلاستیکی. * خوابیدن در جکوزی داغی که به خوبی تمیز و نگهداری نمی‌شود. * آسیب به فولیکول‌های مو به واسطه تیغ، شیو، اپیلاسیون یا وکس و پوشیدن لباس‌های تنگ. *افرادی که پوستشان بر اثرآکنه، درماتیت یا جراحی اسیب دیده است. *افرادی که اضافه وزن دارند *افرادی که بیش از حد در معرض رطوبت و گرمای بالا قرار دارند.روشهای تشخیص فولیکولیت چیست؟
بطور کلی ، فولیکولیت با استفاده از روشهای زیر قابل تشخیص است:- تظاهرات بالینی
- کشت جهت تشخیص وجود باکتری و حساسیت به آنتی بیوتیک
- درموسکوپی
- در موارد خاص نمونه‌برداری پوست
عوارض جانبی
عوارض احتمالی فولیکولیت شامل موارد زیر می‌باشد:- عفونت وسیع یا راجعه
- تاول زیر پوستی و بروز دمل‌های چرکی (کورک)
- آسیب پوستی دائمی مانند اسکار یا لکه‌های قهوه‌ای و تیره
- نابود شدن فولیکول‌های مو و از دست رفتن موها به صورت دائمی
- فولیکولیت چگونه درمان می‌شود؟
روشهای خانگی درمان فولیکولیت سطحی
خوشبختانه فولیکولیت‌های خفیف و سطحی با مراقبت‌های مناسب و درمان صحیح به سادگی در عرض چند روز قابل درمان است.- شستشوی ناحیه مورد نظر با صابون ضدباکتری: اکثر فولیکولیت‌های خفیف خود به خود از بین می‌روند. با این حال با مراقبت کردن از محل بیماری می‌توان به این فرایند سرعت بخشید. دو بار در روز محل درگیر را با صابون ضدباکتری بشویید. سپس با یک حوله تمیز، خشک کنید.
- استفاده از کمپرس آب و نمک: کمپرس آب و نمک خاصیت ضدباکتری دارد و برای کاهش التهاب و سرعت دادن به روند بهبود بسیار موثر است. یک قاشق چای خوری نمک و در دو فنجان آب حل کنید). دوبار در روز از این کمپرس استفاده کنید.
- استفاده از محلول آب گرم و آلومینیوم استات: این محلول قابض و ضدباکتری است و برای درمان انواع بیماری‌های پوستی موثر می‌باشد. می‌توانید در طول روز چند بار ناحیه مورد نظر را با این محلول مرطوب کنید.
- استفاده از آنتی بیوتیکهای OTC (بدون نیاز به تجویز پزشک): شما می‌توانید از کرمها ژلها و محلولهای شوینده‌های ضدمیکروبی استفاده نمایید. استفاده ازلوسیون‌های التیام دهنده سعی کنید خارش پوست را با یک لوسیون ضدالتهابی یا کرم هیدروکورتیزون کاهش دهیم.
- از محلول آب گرم و سرکه استفاده کنید: نسبت آب و سرکه در این محلول باید ۵۰-۵۰ باشد. محلول را به مدت ده دقیقه روی پوست آسیب دیده قرار دهید. این کار را در روز سه بار تکرار کنید.
درمان های دارویی بیماری فولیکولیت
درمان‌های دارویی حتما باید زیر نظر پزشک صورت گیرد. متداول‌ترین داروها جهت درمان فولیکولیت عمیق عبارتند از:- کرم هیدروکورتیزون: هیدروکورتیزون یک کرم موضعی است که التهابات پوست و خارش آن را التیام می‌بخشد. بهتر است از کرم هیدروکورتیزون یک درصدی دو الی سه بار در روز استفاده کنید. اگر چه هیدروکورتیزون درد و التهاب را کم خواهد کرد، اما خاصیت ضدباکتری ندارد.
- ایبوپروفن و استامینوفن: داروهای مسکن و ضدالتهابی مانند استامینوفن، آسپرین یا ایبوپروفن می‌توانند در کاهش التهاب و درد فولیکولیت موثر باشند.
- آنتی بیوتیک: در موارد شدید می‌توان از انتی‌بیوتیک‌ها استفاده کرد. البته بهتر است با تجویز پزشک متخصص مصرف شوند.
- داروهای ضدقارچ: زمانی‌که علت بیماری فولیکولیت عفونت قارچی باشد، باید از یک داروی ضدقارچ برای درمان استفاده کنید.
سایر مداخلات درمانی
- اگر فرونکل بزرگ باشد ممکن است پزشک یک برش کوچکی در محله کورک بدهد تا چرک را تخلیه کند و به این روش درد کاهش خواهد یافت و بهبودی تسریع شده و کاهش ریسک اسکار را خواهیم داشت . پزشک ممکن است ناحیه را با یک گاز استریل بپوشاند تا بقیه چرک نیز تخلیه شود. - نوردرمانی: طبق برخی تحقیقات، نور درمانی یا فتودینامیک درمانی می‌تواند به بهبود علائم فولیکولیت عمیق کمک کند. گاهی اوقات از نوردرمانی برای درمان آکنه استفاده می‌شود و از نور و یک ماده شیمیایی برای کشتن باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها استفاده می‌شود. - لیزر موهای زائد: اگر سایر درمان‌ها پاسخ ندادند، درمان از بین بردن موهای زائد با لیزر می‌تواند جوش‌ها یا فولیکولیت‌ها را از بین ببرد این روش هزینه‌بر است و اغلب نیاز به چندین جلسه درمانی دارد. مانند لیزر برای رفع موهای خط ریش و گردن آقایان ، یا ساق پا و بیکینی و زیر بغل در بانوان. لیزر فولیکول‌های مو را از بین می‌برد تا نتوانند ملتهب یا عفونی شوند.
مراقبت‌های لازم در زمان ابتلا به بیماری فولیکولیت
محل آسیب دیده را اصلاح نکنید. از دست زدن به محل آسیب دیده خودداری کنید. از لباس‌های گشاد استفاده کنید از اسپری، ادکلن یا هر گونه مواد تحریک‌کننده استفاده نکنید. محل زخم‌ها را تمیز نگه دارید برای تخلیه جوش‌ها از پزشک متخصص کمک بگیرید از شنا کردن در استخرهای آلوده خودداری کنید.اقدامات لازم برای پیشگیری از فولیکولیت
- از لباس‌های گشاد و نخی استفاده کنید. لباس‌های تنگ سبب اصطکاک بین پوست و لباس شده در نتیجه احتمال بروز عفونت را افزایش می‌دهد.
- از آنجا که فولیکولیت در افراد چاق شایع‌تر است ، کاهش وزن ممکن است کمک کننده باشد.
- بطور دوره‌ای ریش‌تراش برقی را در ۷۰٪ الکل یا سفید کننده رقیق شده به مدت ۱ ساعت خیس کنید تا رشد باکتری‌ها یا قارچ‌ها از بین برود.
- زمانی که ناچار هستید از دستکش‌های پلاستیکی استفاده کنید بعد از هر بار استفاده آنها را درآورده و با آب و صابون شستشو داده و به‌درستی خشک کنید.
- اگر وان یا استخر آب داغ دارید، آن را به دقت تمیز کنید و از مقدار توصیه شده کلر در آن استفاده کنید.
- اصلاح کردن را در جهت خواب و رویش مو انجام دهید.
- بهداشت شخصی را به خوبی رعایت کنید.
- از حوله دیگران استفاده نکنید از آب داغ و صابون برای شستشوی این ملافه‌ها استفاده نمایید و بعد از اینکه این حوله و ملافه‌ها با پوست تماس پیدا کردند آنها را بشویید.
- در صورت امکان از شیو کردن مکرر پرهیز نمایید به ویژه در موارد آقایان که در ناحیه ریش دچار فولیکولیت بعد از شیو می‌شود.
- پوست خود را با آب گرم (ولرم)و صابون آنتی باکتریال قبل از شیوکردن بشویید.
- از پدهای پاک‌کننده به روش دورانی روی صورت خود حرکت دهید تا موهایی که داخل پوست فرو رفتند خارج شود.
- در هنگام شیو کردن پوست خود را نکشید.
- اگر از تیغ استفاده می‌کنید حتما تیز باشد و قبل از مصرف ناحیه را با آب ولرم مرطوب کنید و یا از لوسیون قبل از شیو، استفاده کنید
- از لوسیون مرطوب‌کننده بعد از شیو استفاده نمایید.
- از اشتراک گذاشتن تیغ حوله و ملافه‌های صورت خودداری نمایید.
- محصولات از بین برنده مو مانند دستگاه‌های اپیلاتور و سایر روشهای از بین بردن مو را بررسی کنید
- با پزشک مشورت نمایید : بر اساس شرایط و دفعات عود فولیکولیت در شما پزشک می‌تواند در صورتی که شما ناقل باکتری خاصی باشید که درپوست زندگی می‌کند یک رژیم 5 روزه آنتی‌بیوتیک به صورت پماد و همچنین شوینده حاوی کلراهگزیدین را برای شما تجویز نماید و در موارد تخصصی‌تر گزینه‌های خوراکی را ممکن است انتخاب نماید
تعداد بازدید از این مطلب: 1073
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۰ دیدگاه