ریزش مو یکی از مشکلات شایع در میان خانم‌های ایرانی است و معمولا به ترکیبی از عوامل تغذیه‌ای، هورمونی و رفتاری مرتبط است. سبک زندگی، رژیم غذایی، نوع پوشش، کاهش وزن‌های سریع و مدل‌های مو باعث شده‌اند انواع ریزش مو در کشور نسبتا شایع‌تر و مقاوم‌تر باشند. در این مقاله خانم دکتر مریم ملکی متخصص پوست و مو در اصفهان، به روزترین علل ریزش مو بر اساس شواهد معتبر مرور می‌کنند.
شکل 1 علل ریزش مو
۱. فقر آهن؛ یکی از شایع‌ترین علل ریزش مو در ایران
یکی از علل ریزش مو آهن است. آهن برای رشد فولیکول مو و تکثیر سلول‌های ماتریکس ضروری است. کاهش ذخایر آهن حتی بدون کم‌خونی می‌تواند موجب ریزش منتشر یا تلوژن افلوویوم شود.
چرا زنان ایرانی بیشتر کم‌خونی دارند؟
- قاعدگی با خونریزی متوسط تا شدید
- رژیم‌های غذایی کم‌گوشت
- بارداری و شیردهی مکرر
- مصرف ناکافی مکمل‌ها
شکل 2 علل های کم خونی زنان در ایران
آزمایش‌های ضروری
CBC، Ferritin، Iron، TIBC
در اغلب مقالات، فریتین زیر ۳۰ ng/mL با ریزش مو مرتبط است.
۲. کمبود ویتامین D، دومین عامل مهم ریزش مو
دومین علل ریزش مو ویتامین D است. ویتامین D در تنظیم چرخه رشد مو نقش مستقیم دارد. کمبود آن باعث کاهش رشد و افزایش ریزش می‌شود.
عوامل کمبود ویتامین D در ایران
- تماس محدود با نور خورشید
- سبک زندگی آپارتمانی
- استفاده مداوم از ضدآفتاب
- رژیم غذایی کم‌منبع ویتامین D
شکل 3 علل کمبود ویتامین دی در ایران
اقدامات لازم
- آزمایش 25-OH Vitamin D
- مصرف مکمل طبق نسخه
- دریافت ۱۰–۱۵ دقیقه نور خورشید روزانه
شگل 3 ویتامین های مورد نیاز برای جلوگیری از ریزش مو
۳. افزایش آندروژن‌ها ناشی از چاقی؛ علت مهم ریزش مو الگوی زنانه
چاقی، به ویژه چربی شکمی، باعث مقاومت انسولینی و افزایش تولید آندروژن می‌شود. فولیکول‌های ناحیه جلو و ورتکس سر به این هورمون‌ها حساس‌اند و نازک می‌شوند.
علائم هشدار
- کاهش حجم مو در جلوسر
- جوش‌های مقاوم
- رشد موی زائد
- اختلالات قاعدگی
آزمایش‌های پیشنهادی
Free Testosterone، DHEA-S، FSH، LH، FBS، Fasting Insulin
درمان
- کاهش وزن اصولی
- اصلاح تغذیه
- درمان مقاومت انسولینی
- داروهای ضدآندروژن با تجویز متخصص
۴. بستن محکم موها و کشیدن شقیقه‌ها؛ علت رو به افزایش ریزش مو در خانم‌های جوان
چهارمین علل ریزش مو بستن موها و کشیدن شقیقه ها است. Traction Alopecia یا ریزش موی کششی یکی از علل شایع ریزش مو در ناحیه شقیقه است.
رفتارهای پرخطر
- دم‌اسبی بسیار سفت
- شینیون‌های ثابت و کشیده
- بافت‌های محکم
- استفاده از شانه‌های فلزی یا دندانه‌ریز (شانه جادویی)
- بستن مو با هدف لیفت ظاهری گوشه چشم
این عادات بیشترین فشار را به فولیکول‌های ظریف شقیقه وارد می‌کنند.
نشانه‌های هشدار
- نازک شدن تدریجی شقیقه
- پس‌رفت خط رویش
- درد یا حساسیت پوست سر
- شکستگی انتهای مو
پیشگیری
- بستن مو با فشار کم
- تغییر روزانه مدل مو
- استفاده از کش‌های نرم
- باز گذاشتن مو هنگام خواب
- استفاده از شانه دندانه‌درشت
شکل 4 پیشگیری از ریزش موی کششی
۵. کاهش وزن شدید؛ از مهم‌ترین علل تلوژن افلوویوم
کاهش وزن سریع یا رژیم‌های سخت، دیگر علل ریزش مو است که یکی از محرک‌های قوی ریزش موی تلوژن افلوویوم در زنان ایرانی است.
چرا کاهش وزن باعث ریزش مو می‌شود؟
- کالری بسیار کم: چرخه رشد مو وارد فاز استراحت می‌شود.
- پروتئین کم: فولیکول مو ضعیف می‌شود.
- کمبود میکرونوترینت‌ها: آهن، روی، ویتامین D و ویتامین‌های گروه B.
- استرس فیزیولوژیک: بدن در حالت “بقاء” انرژی را از فولیکول مو دور می‌کند.
رژیم‌هایی که بیشترین ریزش را ایجاد می‌کنند:
- رژیم‌های زیر ۱۰۰۰ کالری
- رژیم‌های بدون پروتئین
- حذف کامل کربوهیدرات
- رژیم‌های میوه‌خواری یا سوپی
- کاهش وزن بیش از ۴–۵ کیلو در ماه
- ۳–۶ ماه اول پس از جراحی چاقی
علائم
- شروع ریزش ۶–۱۲ هفته بعد از رژیم
- ریزش شدید و منتشر
- نازکی و کم‌پشتی کل سر
- ضعف و بی‌حالی
پیشگیری
- کاهش وزن ۲–۳ کیلو در ماه
- مصرف حداقل ۱–۱.۲ گرم پروتئین به ازای هر کیلو وزن
- اصلاح کمبودها بر اساس آزمایش
- پرهیز از رژیم‌های خیلی کم‌کالری
درمان ریزش مو
- بازگرداندن کالری و پروتئین
- اصلاح کمبودها
- ماینوکسیدیل در صورت لزوم
- مزوتراپی یا PRP در موارد شدید
- انتظار برای رشد مجدد از ماه سوم
۶. جمع‌بندی
در خانم‌های ایرانی، علل ریزش مو معمولا چندعاملی است و شایع‌ترین آن‌ها شامل فقر آهن، کمبود ویتامین D، افزایش آندروژن‌ها، مدل‌های کششی مو و کاهش وزن شدید است. تشخیص دقیق، اصلاح کمبودها و مدیریت سبک زندگی، کلید اصلی درمان موثر ریزش مو محسوب می‌شوند.
منابع مرتبط
Iron Deficiency and Hair Loss” — Journal of Drugs in Dermatology
Role of Vitamin D in Hair Follicle Cycling” — Dermato-Endocrinology
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30578265
لینک کوتاه این مقاله: https://drmaleki.ir/?p=12279📋
تعداد بازدید از این مطلب: 3179
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۰ دیدگاه