کرم منوبنزن یک داروی موضعی است که به طور اختصاصی برای درمان ویتلیگو (بیماری لک‌های سفید پوست) در شرایط خاص استفاده می‌شود. این دارو با از بین بردن رنگدانه‌های پوست (ملانوسیت‌ها) عمل می‌کند. متاسفانه بسیاری از افراد از این دارو برای روشن کردن پوست سالم استفاده می‌کنند که می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. در این مقاله دکتر مریم ملکی، متخصص پوست و مو، به بررسی خطرات استفاده خودسرانه از کرم منوبنزن می‌پردازند.
کرم منوبنزن چیست و چه کاربردی دارد؟
منوبنزن (Monobenzone) ترکیبی شیمیایی و مشتق هیدروکینون است که برای از بین بردن دائمی رنگدانه‌های پوست به کار می‌رود. این ماده با تخریب کامل ملانوسیت‌ها (سلول‌های تولیدکننده ملانین) باعث سفید شدن نواحی استفاده‌شده می‌شود.
شکل 1 کرم منوبنزن
کاربرد اصلی کرم منوبنزن چیست؟
منوبنزن عمدتا برای بیماران مبتلا به ویتیلیگو (برص) گسترده تجویز می‌شود، زمانی که لکه‌های سفید آن‌قدر وسیع باشند که پزشک تصمیم بگیرد رنگ باقی‌مانده‌ی پوست طبیعی را نیز حذف کند تا رنگ کل بدن یکدست شود. این درمان فقط در شرایط بسیار خاص پزشکی و تحت نظارت دقیق متخصص پوست انجام می‌شود.
شکل 2 بیماری ویتلیگو
چرا استفاده‌ی خودسرانه از منوبنزن بسیار خطرناک است؟
متاسفانه در سال‌های اخیر، به خصوص در فضای مجازی و میان فروشندگان محصولات غیرمجاز، منوبنزن به عنوان “منوبنزین کرم سفیدکننده پوست” معرفی شده است. این در حالی است که مصرف خودسرانه آن می‌تواند عوارض جدی، دائمی و غیرقابل بازگشت به دنبال داشته باشد.
شکل 3 استفاده خودسرانه از کرم منوبنزن
عوارض استفاده نادرست از منوبنزن
تخریب دائمی ملانوسیت‌ها و از بین رفتن رنگ طبیعی پوست
برخلاف کرم‌های روشن‌کننده‌ای مثل هیدروکینون که فقط تولید ملانین را مهار می‌کنند و اثرشان برگشت‌پذیر است، منوبنزن ملانوسیت‌ها را نابود می‌کند.
- این دپیگمانتاسیون دائمی و غیرقابل درمان است.
ایجاد لکه‌های سفید تکه‌تکه و ناهمگون
استفاده موضعی و غیرپزشکی از منوبنزن، به جای سفید شدن یکنواخت پوست، باعث ایجاد لکه‌های خال‌خال و نامنظم می‌شود. این حالت نه تنها زیبا نیست، بلکه پوست را به شکل بیمارگونه و غیرطبیعی در می‌آورد.
گسترش لکه‌ها به سایر نواحی بدن
حتی اگر منوبنزن فقط روی یک بخش محدود استفاده شود، ممکن است اثر دپیگمانتاسیون به سایر نواحی بدن که دارو مستقیما روی آن‌ها استفاده نشده نیز گسترش پیدا کند. این پدیده در برخی بیماران دیده شده و کنترل آن بسیار دشوار است.
افزایش شدید حساسیت به آفتاب و خطر سرطان‌های پوستی
زمانی که پوست فاقد ملانین شود:
- نمی‌تواند در برابر اشعه‌های مضر UV از خود محافظت کند.
- دچار آفتاب‌سوختگی شدید می‌شود.
- روند پیری پوست تسریع می‌گردد.
- و مهم‌تر از همه، ریسک ابتلا به سرطان‌های پوستی مانند (SCC) به شکل قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.
شکل 4 اثرات بدون ملانین شدن پوست
عوارض روحی-روانی و اجتماعی
ظاهر غیرطبیعی پوست، به خصوص اگر با استفاده خودسرانه و بدون آگاهی ایجاد شود، می‌تواند باعث:
- کاهش اعتماد به نفس شدید
- احساس پشیمانی و ندامت دائمی
- بروز اضطراب اجتماعی
- و حتی افسردگی و انزوای روانی شود.
شکل 5 عوارض استفاده نادرست از منوبنزن
چرا نباید منوبنزن را برای سفید کردن پوست استفاده کنیم؟
در برخی کشورها و فروشگاه‌های اینترنتی، محصولات تقلبی حاوی منوبنزن به عنوان کرم سفیدکننده به فروش می‌رسند. این محصولات:
- غیرقانونی هستند.
- استاندارد و ترکیب مشخصی ندارند.
- باعث تخریب دائمی رنگ طبیعی پوست می‌شوند.
- و نتیجه‌ی آن‌ها به جای زیبایی، پوستی بی‌دفاع، بیمارگونه و آسیب‌دیده خواهد بود.
شکل 6 چرا نباید کرم منوبنزن را برای سفید کردن پوست استفاده کنیم؟
چگونه از عوارض کرم منوبنزن پیشگیری کنیم؟
- هرگز بدون تجویز متخصص پوست از منوبنزن استفاده نکنید.
- منوبنزن تنها برای بیماران خاص و شرایط خاص پزشکی (مانند درمان ویتیلیگو گسترده) قابل استفاده است.
- از خرید محصولات روشن‌کننده‌ای که ترکیب و برند آن‌ها نامشخص است پرهیز کنید.
- در صورت استفاده درمانی، حتما از ضدآفتاب‌های SPF بالا و پوشش‌های محافظتی فیزیکی استفاده کنید.
- اگر دچار لکه‌های سفید، التهاب یا هر گونه تغییر پوستی شدید، سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید.
شکل 7 اشتباهات پزشکی در استفاده از منوبنزن
جمع‌بندی
منوبنزن یک داروی درمانی با کاربرد محدود و شرایط خاص پزشکی است. استفاده‌ی خودسرانه و نادرست از آن برای سفید کردن پوست نه تنها نتیجه‌ی زیبایی ندارد بلکه ممکن است آسیب‌های جبران‌ناپذیر جسمی، روانی و اجتماعی ایجاد کند.
اگر به دنبال روشن‌تر شدن پوست، درمان لک‌ها یا یکنواخت‌سازی رنگ پوست هستید، روش‌های علمی و ایمن زیادی وجود دارد. حتما برای انتخاب بهترین روش، با پزشک متخصص پوست مشورت کنید.
برای مشاوره تخصصی و نوبت‌گیری با کلینیک دکتر ملکی در تماس باشید.
لینک کوتاه این مقاله: https://drmaleki.ir/?p=25586📋
تعداد بازدید از این مطلب: 12
لطفا از عکس‌های قبل و بعد بیماران در گالری تصاویر دیدن فرمایید.
آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)
تلفن :03136662224
۰ دیدگاه